Ruisverdelgers
Archival intelligence in de digitale
onderzoeksomgeving
Lab Samenwerken
Samenwerking tussen archivarissen en
developers in een Lab-omgeving
Twan Mars
Steeds meer archiefinstellingen bieden hun archiefinventarissen
online aan. Uit onderzoek naar zoekgedrag van online bezoekers
en bruikbaarheid van websites blijkt dat het voor beginnen
gebruikers lastig is om informatie te vinden in online archief
inventarissen. Er wordt namelijk gezocht zoals ze dat ook via
Google doen. De meeste archiefinstellingen bieden de
mogelijkheid om met één zoekingang op hun homepage te
plaatsen in de archieven te zoeken maar vanwege de proces
gebondenheid van archieven en de regels die worden
gehanteerd bij het beschrijven van archieven is het moeilijk om
de juiste zoektermen toe te passen. Het ontwikkelen van
hulpmiddelen en toepassingen, die de gebruiker ondersteunen
in hun zoektocht naar informatie uit archieven, kan hierbij
oplossing bieden. Archivarissen kunnen daarbij samenwerken
met ontwikkelaars (developers). Het is dan wel van belang
dat ze dezelfde taal spreken en dat er geen ruis op de
communicatielijn zit. Hoe worden archivarissen en developers
samen ruisverdelgers?
Het kennisgebied van de archivaris bestaat uit: archieftheorie,
-gebruik en procedures. Deze kennis heet archival intelligence.
Net zoals de beginnende onderzoeker, beschikt een developer
nog niet over archival intelligence als hij de hulpmiddelen en
toepassingen voor de digitale onderzoeksomgeving gaat
ontwikkelen. Er is een vorm van samenwerking nodig die ervoor
zorgt dat developers, met hun kennis in het ontwikkelen van
hulpmiddelen en toepassingen, worden ondersteund door
archivarissen en hun archival intelligence. Een Lab-omgeving zou
hier een oplossing voor kunnen zijn. Dit is een omgeving waarin
mensen uit verschillende vakdisciplines samenwerken om
innovatieve toepassingen en hulpmiddelen te ontwikkelen.
Samenwerking is ook het kernwoord op de afdeling van The
New York Public Library Labs (NYPL Labs). Tijdens de vorming
van deze afdeling, die is geïnspireerd door Digital Humanities,
werden talenten uit verschillende vakdisciplines bij elkaar
gezocht. Experts uit zowel de hoek van de informatieweten
schappen, informatica en bibliotheekwetenschappen werken
hier nu samen aan innovatieprojecten voor de NYPL Labs. Voor
ieder project wordt nu gekeken welke kwaliteiten en expertise er
nodig is om dit tot een goed einde te brengen. Hierbij speelt de
motivatie van de deelnemer een grote rol. Het leren van elkaar is
een belangrijk element in deze Lab-omgeving. Een duidelijk
voorbeeld werd geschetst door Ben Vershbow, director van de
NYPL Labs, namelijk: een project voor een nieuw metadaterings-
systeem; een behoorlijke technische opdracht, werd door een
medewerker met een bibliotheekwetenschappelijke achtergrond
aangenomen en succesvol afgerond. Het moge duidelijk zijn
dat hier sprake is geweest van interesse in een nieuw vakgebied
en speelruimte voor deze medewerker om de verkenning
hiervan aan te gaan en met de specialisten in gesprek te gaan.
Ook uit dit voorbeeld blijkt dat samenwerking tussen diverse
vakdisciplines, ofwel kruisbestuiving van expertise, binnen een
erfgoedinstelling kan leiden tot innovatie. De praktijk schrijft
echter vaak voor dat dergelijke projecten binnen de institutio
nele muren van een archiefinstelling moet plaatsvinden. Dit in