informatie wordt gevraagd. Vanwege rechts-gelijkheid en
efficiency is het verstandig dat openbaarheid dan ook nog by
design worden ingericht en niet per geval apart worden
beoordeeld.
Informatie op orde
Als de wet ongewijzigd wordt aangenomen, zullen
overheidsorganen veel wijzigingen moeten doorvoeren, zoals
het scheiden van persoonlijke beleidsopvattingen en het
beoordelen van 'kennelijk misbruik' van de wet. De indieners van
het wetsvoorstel gaan ervan uit dat het aantal Wob-verzoeken zal
afnemen, maar dat is natuurlijk niet zeker. Het opvragen moet
wel gemakkelijker worden gemaakt. Het voorkeurskanaal is
elektronisch, bijvoorbeeld met een webformulier, verbonden aan
het informatieregister. Naast het informatieregister betekent de
eis dat informatie actueel, nauwkeurig en vergelijkbaar is, dat de
archiefvormer zijn informatie op orde moet brengen en houden.
Dit is zo mogelijk een nog grotere uitdaging, want wie kent niet
de informatiesystemen die incomplete, onjuiste of verouderde
gegevens bevatten?
Wob-toets vooraf
Voor de actieve en passieve openbaarheid moet de archief
vormer zich goed gaan verdiepen in de uitzonderingsgronden,
het ruime openbaarheidsregime van de Archiefwet gaat immers
al grotendeels gelden bij de archiefvormer. Dit vereist het
identificeren van zowel de categorieën verplicht te publiceren
documenten en de absolute uitzonderingsgronden, als de
zorgvuldige beoordeling van de relatieve uitzonderingsgronden.
Relatieve uitzonderingsgronden als de persoonlijke levenssfeer
(van zowel betrokkenen als ambtenaren), bedrijfs- en fabrica
gegegevens en persoonlijke beleidsopvattingen. Daar hangt
ook de vraag mee samen of het wijs is om over te gaan tot de
vaak gepropageerde vervroegde overbrenging. Onbedoeld
kan er immers een ongewenst effect optreden: twee
verschillende openbaarheidsregimes over hetzelfde tijdvak en
dezelfde onderwerpen. Twee openbaar-heidsregimes die alleen
gescheiden zijn door het - in dit verband niet relevante -
onderscheid tussen te bewaren en te vernietigen stukken.
Vervroegde overbrenging kan ook problemen geven bij het
beperken van de openbaarheid. Er mag dan alleen worden
getoetst aan de beperkingen van art. 15 van de Archiefwet en
niet aan de ruimere beperkingen van Wob of Woo, zoals
persoonlijke beleidsopvat-tingen, opsporing van strafbare
feiten of toezicht en inspectie, de kenmerkende belangen voor
de administratieve fase.Tenslotte lijkt het niet praktisch om
de actieve openbaarmaking over twee partijen te verdelen,
de archiefdienst voor de 'producten' van de administratie en
de archiefvormer voor het informatieregister.
Verbetering van de toegankelijkheid
Er zijn inmiddels al veel thematische sites, zoals wiewaswie.nl,
risicokaart.nl, overheid.nl en van A naar Beter.nl. Overal worden
pogingen gedaan het aanbod van informatie te 'op maat te
maken', door middel van interactieve kaarten, beknopte en
uitgebreide zoekmogelijkheden (bijvoorbeeld gemeente, plaats,
postcode, trefwoord, rubrieken, publicatiedatum). Die pogingen
zijn nog niet allemaal succesvol, onder meer doordat de
informatie aan de aanbodzijde niet dezelfde 'maatwerk'
meekrijgt. Overheden buigen zich ook over de vraag hoe de
informatie op een begrijpelijke manier kan worden aangeboden
aan het publiek. Denk aan de 'scores' van ziekenhuizen en
scholen, die weliswaar begrijpelijk zijn, maar niet altijd
voldoende nuance kennen. Een ander voorbeeld is het
aanbieden van samenvattingen van inspectieverslagen van
BRZO-bedrijven (Besluit Risico Zware Ongevallen) op BRZO+,