BINNEN- EN
JUITENLANDSE EVENEMENTEN
agenda
Tentoonstellingen
t/m 5 januari
Kunt u zich
tegenwoordig
nog voorstellen
dat honderden
arbeiders een
trekvaart over
een lengte van
bijna 30 kilome-
ter helemaal met de hand graven en dat in
amper één jaar tijd? Dit jaar is het 350 jaar
geleden dat de trekvaart tussen Haarlem
en Leiden officieel in gebruik werd geno
men. Het gedeelte tussen Haarlem en
Halfweg in Lisse staat bekend als Leidse
Vaart en het gedeelte van Halfweg tot
Leiden wordt de Haarlemmertrekvaart
genoemd. De vaart was in het begin een
groot succes. Miljoenen reizigers hebben
de trekschuit als vervoermiddel gebruikt.
Halverwege de negentiende eeuw ging
het snel bergafwaarts. Door de komst van
de stoomtrein raakte de trekschuit uit de
gratie. De vaart werd vanaf die tijd alleen
nog maar voor het vervoer van bloem
bollen, mest, riet en zand gebruikt. Na
de Tweede Wereldoorlog werd het stil op
de Trekvaart omdat dit vervoer overge
nomen werd door vrachtauto's. Nu is de
Trekvaart een monument van grote cul
tuurhistorische waarde. Het Regionaal
Archief Leiden wil de 350ste verjaardag
van de Trekvaart Haarlem-Leiden niet
zomaar voorbij laten gaan. Er is daarom
bij de entree op de Boisotkade 2a een
kleine expositie ingericht met bijzondere
stukken over de trekvaart, afkomstig uit
de eigen collecties.
De 75ste verjaardag van de dich
ting van de Afsluitdijk is voor fotograaf
Bert Verhoeff de aanleiding geweest om
het IJsselmeergebied in beelden te van
gen. Verhoeff heeft zich voor zijn zwerf-
tocht door het
IJsselmeergebied
laten inspire
ren door het in
1914 versche
nen Verkade-
album Langs de
Zuiderzee. Dat
album werd
samengesteld
door Jac. P. Thijsse die een beeld wilde
geven van de Nederlandse binnenzee
voordat deze werd afgesloten en gedeel
telijk ingepolderd. Thijsse liet zien dat de
Zuiderzee destijds een groot open water
was waar duizenden vrachtvaarders en
vissers hun brood verdienden. Anno
2007 is het IJsselmeer vooral een ruime
recreatiepias waarop vissersboten nauwe
lijks meer te vinden zijn. Verhoeff heeft
de activiteiten op en rond het IJsselmeer
in tal van kleurenfoto's gevangen. Een
indringend beeld van de vrijetijdsbeste
ding in het natte hart van Nederland.
Nieuw Land Erfgoedcentrum, Lelystad
Info: www.nieuwlanderfgoedcentrum.nl
Dit jaar is
het precies 60
jaar geleden dat
Sinterklaas voor
het eerst zijn rij
toer door Den
Haag hield. Bovendien is het 25 jaar
geleden dat de Residentie Sinterklaas in
de Haven van Scheveningen aankwam,
voor hem ook zijn 25ste intocht. In deze
'ode aan de Residentie Sinterklaas' zijn
onder meer door Hagenaars ingezonden
foto's te zien.
Op donderdag 31 januari 2008
wordt Koningin Beatrix zeventig jaar.
Dezelfde dag opent Atlas Van Stolk in
het Schielandshuis een tentoonstelling
over de zeventig bewogen jaren van
Dit jaar is
het 150 jaar
geleden dat
de Groningse
hoogleraar wijs
begeerte en ziel
kunde Gerard
Heymans werd
geboren in het
Friese Ferwerd.
Heymans is
de grondleg
ger van de moderne psychologie in
Nederland. In Groningen leeft zijn naam
voort in het Heymans Instituut, in de
Heymanszaal in het Academiegebouw en
in de Heymanslaan. Genoeg redenen om
aandacht te besteden aan deze veelzijdige
onderzoeker. Het Universiteitsmuseum
organiseert een bescheiden expositie:
'Gerard Heymans 1857-1930), een tijdloos
psycholoog'. De tentoonstelling laat het
leven en werk van Gerard Heymans zien
en keuze uit de collectie van instrumen
ten die hij gebruikt heeft bij zijn psycho
logisch onderzoek. Bezoekers kunnen zelf
een karaktertest afnemen op de computer
aan de hand van de 'kubus van Heymans'.
Universiteitsmuseum Groningen
Info: www.rug.nl/museum
Beatrix van Oranje-Nassau. Spotprenten,
postzegels, billboards, historisch film
materiaal en puzzels brengen geboorte,
inhuldiging, feesten
en het familieleven
van onze konin
gin door de ogen
van tijdgenoten in
beeld. Haar kinder
tijd, als jonge vrouw,
foto's van paparazzi
tijdens haar verlo
vingstijd met Claus
von Amsberg, haar
huwelijk, bordesfo
to's met een nieuw
kabinet: royaal pas
seren de plaatjes de
revue.
agenda
W Cursussen
De ontwikkelingen op ICT-gebied
maken het meer dan ooit mogelijk om
(audio)visueel materiaal (zoals foto's,
film, video's, kaarten, tekeningen en oude
prenten) voor een breed publiek toegan
kelijk te maken. Voor het beschrijven
van veel erfgoedmaterialen bestaan ech
ter geen eenduidige regels. Medewerkers
die hiermee belast zijn hebben daarom
nogal eens moeite met de interpretatie
van de verschillende beschrijvingsme
thoden. GO opleidingen organiseert de
vijfdaagse cursus 'Beschrijven van beeld
en geluid', waarin u leert hoe u erfgoed
materiaal op de juiste wijze beschrijft.
Na afloop bent u in staat om op doelma
tige wijze en volgens de gangbare metho
den beheersgegevens en inhoudelijke
gegevens vast te leggen. Onderwerpen
die aan bod komen zijn: ISBD-methode
voor niet-boekmaterialen en kartografi-
sche documenten; Museale methoden;
Catalogusbouw t.b.v. beheer en infor
matieverstrekking; Ontsluiting en retrie
val van (audio)visuele documenten;
Informatiesystemen; (Inter)Nationale
samenwerkingsverbanden. De cursusda
gen zijn op 28 januari en 4, 11, 18 en 25
februari 2008.
Elsevier Congressen organiseert het
eendaagse praktijkseminar 'Digitaal archi
veren en Documenten Structuurplan'.
Aan bod komt onder meer het opzetten
van een digitaal archief; de rol van e-mail,
internet en intranet; het aanbrengen
van structuur in uw documentbeheer.
Bestemd voor (directie)secretaressen,
officemanagers, beleidsmedewerkers,
bibliothecarissen, bedrijfs- en overheids-
archivarissen, projectleiders en -mede
werkers, hoofden van dienst, hoofd faci
litaire dienst, hoofden algemene zaken.
Kortom, eenieder die verantwoordelijk
is voor het inrichten van het archief en
richtlijnen/handvatten zoekt om het
bestaande archief te reorganiseren of een
digitaal archief op te zetten. De cursus
wordt nogmaals gehouden op 14 mei en
24 september.
Prentbriefkaarten, bidprentjes, aan
delen, speelkaarten en andere papieren
documenten zijn in het verleden vaak
beschreven op basis van formele kenmer
ken, vorm en herkomst. Van dit materiaal
wordt dankzij allerlei projecten en sub
sidies steeds vaker een digitale beeldre
productie gemaakt. Door het beschikbaar
stellen van deze beelden via het internet
krijgen deze documenten een bredere
relevantie. De documenten die oorspron
kelijk beschreven zijn in het kader van de
eigen collectie kunnen nu een bijdrage
leveren aan internationaal onderzoek.
Zeker waar een foto of tekening door een
beeldkunstenaar vervaardigd is, kunnen
symbolische elementen een extra beteke
nis geven aan het beeld. De ontsluiting
van dit materiaal vraagt vandaag de dag
dan ook om een bredere blik dan voor
heen. De basiskennis van symboolcul
tuur die hiervoor nodig is, wordt tegen
woordig niet meer op school geleerd en
naslagwerken missen vaak de context
waarbinnen de afbeeldingen bestudeerd
kunnen worden. Ingressus heeft daarom
een cursus ontwikkeld waarin diverse
symboolverzamelingen en hun relevan
tie voor de negentiende- en twintigste-
eeuwse beeldcultuur besproken en aan
schouwelijk gemaakt worden. De cursus is
bedoeld voor archivarissen, registratoren,
documentalisten en informatieprofes
sionals die meer en meer geconfronteerd
worden met de vraag uit hun organisatie
én uit het veld om beeldconnotaties toe
te voegen aan de beschrijvingen van het
materiaal.
Bijeenkomsten
Studiedag georganiseerd door
de Werkgroep Stedengeschiedenis in
samenwerking met de Faculteit Letteren
van Universiteit Utrecht. Lezingen onder
leiding van dagvoorzitter dr. Clé Lesger
(Universiteit van Amsterdam): ir. Esther
Gramsbergen (architect, Technische
Universiteit Delft) over 'Verborgen
Amsterdam: sociale instellingen en
stadsontwikkeling na de alteratie (1578)',
prof. dr. Koen Ottenheym (architectuur
historicus, Universiteit Utrecht) over
'Hendrick de Keyser en de Architectura
Moderna. Moderne architectuur aan
het begin van de zeventiende eeuw';
dr. Everhard Korthals Altes (kunsthisto
ricus, Technische Universiteit Delft) over
'Hollandse zeventiende-eeuwse architec
tuur in beeld'. De studiedag is gratis voor
eenieder toegankelijk.
Toegang tot archieven, elk archief is
ermee bezig. Wat is de impact van Web
2.0? Zorgt het internetpubliek voor één
manier van toegankelijk maken? Hoe
integreren we toegang tot archieven in
een breder erfgoed perspectief? Dragen
de internationale beschrijvingsstan
daarden bij aan een universele archivis-
tiek? Blijven internationale verschillen
in toegangen of groeien ze steeds meer
naar elkaar toe? Het symposium toont de
resultaten van de Expertmeeting Access.
De Archiefschool ontvangt internationale
experts op het gebied van toegang. Doel is
een onderzoeksagenda voor Access op te
stellen en kennis te delen via het sympo
sium en publicaties. Initiatiefnemers zijn
Beth Yakel (University of Michigan, Ann
Arbor, USA) en Wendy Duff (University
of Toronto, Canada).
I 47
350 Jaar Trekvaart
Haarlem-Leiden
Het Huis Halfweg bij Lisse in
1789. Kopie van een tekening
van de Engelse tekenaar en
schrijver Samuel Ireland (coll.
Regionaal Archief Leiden).
Regionaal Archief Leiden
Info: (071) 516 53 55 (André van Noort of
Benata Hengstmengel)
t/m 6 januari
Fototentoonstelling 'Langs het IJsselmeer'
Echtpaar in een Messer-
schmidt, toerend langs het
IJsselmeer (foto Bert Verhoeff).
t/m 26 januari
Sinterklaas in het ADO-
stadion in Den Haag (foto
Gemeentearchief Den Haag).
Den Haag en
Sinterklaas
Locatie: Haags Gemeentearchief
Info: www.gemeentearchief.denhaagmL
31 januari t/m 25 mei
Beatrix: zeventig jaar in beeld
Trucfoto van Gerard Heymans,
na zijn dood aangetroffen in
zijn portefeuille (coll.Archief
Documentatiecentrum
Nederlandse Psychologie).
t/m medio februari
Gerard Heymans, een tijdloos psycholoog
Atlas Van Stolk, Rotterdam
Info: www.atlasvanstolk.nl
Beatrix en Irene bezoe
ken de Keukenhof, april
1952 (foto Atlas van
Stolk).
Vanaf 28 januari
Beschrijven van beeld en geluid
Locatie: Den Haag
Info: www.stgo.nl/folders/Flyer-BG.pdf
of telefonisch: (070) 351 23 80.
6 februari
Digitaal archiveren en Documenten Structuurplan
Locatie: Utrecht, SpectraFacility
Info: (organisatorisch) Myung van Leeuwen,
(070) 441 57 45; (inhoudelijk) Valerie de Bie,
(070) 441 57 45-
I 20 februari
Cursus symboolverzamelingen in de moderne
beeldcultuur
Info: www.ingressus.nl
december 2007
5 maart
Studiedag 'Bouw, verbouw, verbeelding.
Amsterdam in de Gouden Eeuw'
Locatie: Utrecht, Sweelinckzaal
Info: www.stedengeschiedenis.nl of telefo
nisch: Jan van den Noort, (010) 436 60 14.
16 mei
Symposium 'Access to archival heritage'
Info: www.archiefschool.nl
archievenblad
