Best pratices, lessons learned
Succesvolle studiedag over beeldbanken in Utrecht
Ter voorbereiding van de uitgave van de
Taskforce-publicatie Wegwijzer Beeldbanken werd
geconstateerd dat er steeds meer initiatieven
worden genomen binnen de erfgoedsector voor
het opzetten van beeldbanken. Steeds meer erf
goedinstellingen stellen hun verzameling foto's,
kaarten, tekeningen en prentbriefkaarten digitaal
beschikbaar via het internet.
De Wegwijzer, samengesteld door Yvette Hoitink
en uitgegeven in mei 2007, biedt een handrei
king voor het bouwen van een dergelijke beeld
bank. Daarbij worden alle stappen doorlopen:
van de voorbereidingsfase naar de ontwerpfase,
van de ontwerpfase naar de realisatiefase en van
de realisatiefase naar de productiefase. Een han
dig overzicht is te vinden in het tweede deel van
de Wegwijzer, met informatie over inhoud, func
tionaliteit, vormgeving, beheer en implemen
tatie van beeldbanken. Wie de Wegwijzer leest
voordat aan de bouw van een beeldbank wordt
begonnen, hoeft in ieder geval niet opnieuw het
wiel uit te vinden.
De studiedag was bedoeld voor iedereen in
de erfgoedsector die plannen heeft om zelf of
met andere partijen een beeldbank te ontwikke
len, of een bestaande beeldbank te vernieuwen.
Naast vertegenwoordigers van musea, archieven,
bibliotheken en erfgoedhuizen, was er ook een
groot aantal vertegenwoordigers van historische
verenigingen.
De studiedag bestond uit twee delen. In de
ochtendsessie werd in de grote aula van het
Academiegebouw een vijftal plenaire presenta
ties gehouden, waarin praktijkvoorbeelden van
langer lopende beeldbank-initiatieven werden
gepresenteerd.
Bij de keuze van de sprekers was ervoor gezorgd
dat iedere erfgoedsector vertegenwoordigd was:
de archiefsector (Stadsarchief Amsterdam), de
museumsector (Nederlands Fotomuseum), de
erfgoedhuizen (Erfgoedhuis Noord-Holland) en
sectoroverschrijdende initiatieven van het minis
terie van Landbouw (de Hollandse Waterlinie)
en van het ministerie van OCW (Geheugen van
Nederland). In de presentaties werd niet alleen
gesproken over 'best practices' maar ook over 'les
sons learned'.
Sprekers
Marc Holtman van het Stadsarchief
Amsterdam vertelde hoe de interface van de
beeldbank van het Stadsarchief was ontwikkeld
aan de hand van de Berry-picking-theorie van
de Amerikaanse Mary M. Bates en toonde en
passant beelden van de recente verbouwing van
gebouw De Bazel, waarin het Stadsarchief sinds
kort gehuisvest is.
Ruud Visschedijk, directeur van het Nederlands
Fotomuseum, vertelde wat de betekenis is van de
beeldbank van het Fotomuseum binnen de rol
van het museum als Kenniscentrum Fotografie.
Ook demonstreerde hij de manshoge live-instal
latie van de Beeldbank, waarmee bezoekers van
het Nederlands Fotomuseum tijdens het muse-
umbezoek naar hartenlust door de collectie foto's
kunnen browsen en zoeken.
Rob Zakee was spreker nummer drie. Zakee is
projectleider van de Hollandse Waterlinie en ver
telde over zijn ervaring met het samenstellen van
een dubbele website: een voor de deskundigen
en een voor het algemene publiek. Zakee bena
drukte de noodzaak tot erfgoedbrede samenwer
king bij het samenstellen van een beeldbank.
De vierde spreker was Pieter Vijn van Erfgoedhuis
Noord-Holland, die aan de hand van de haast
'oeroude' Noord-Hollandse Beeldbank (daterend
uit de jaren '90 van de vorige eeuw) liet zien wat
er voor mogelijkheden waren voor samenwer
king tussen archieven en historische verenigin
gen.
Ondergetekende, ten slotte, presenteerde het
Geheugen van Nederland, niet alleen lande
lijk subsidieprogramma voor digitalisering van
tekenden voor de samenstelling hiervan. Als
basis voor deze beeldbank maakten zij gebruik
van het gratis fotosharing-programma Flickr.
Na afloop ontvingen alle deelnemers uiteraard
een exemplaar van de Wegwijzer. Tenminste, na
inlevering van de badge...
cultureel erfgoed, maar ook een beeldbank met
veel plaatjes op het gebied van de Nederlandse
geschiedenis, cultuur en maatschappij uit ruim
65 collecties van zo'n 50 musea, bibliotheken en
archieven. Daarbij werd alvast een tipje van de
sluier opgelicht en getoond hoe de homepage
van de vernieuwde website van het Geheugen
van Nederland er uit zal zien. De ochtend stond
onder de bezielende leiding van dagvoorzitter
Yola de Lusenet van de European Commission
on Preservation and Access.
In het middagprogramma was tijd ingeruimd
voor een drietal workshops die focusten op tech
nische, organisatorische en juridische aspecten
van beeldbanken. Voor de technische workshop
tekenden Robert Gillesse (Kwaliteitsmanager
Koninklijke Bibliotheek), Boudewijn de Ridder
(Hoofd IT Nederlands Fotomuseum) en Ivo
Zandstra (Technisch Consultant). De algemene
organisatorische workshop werd verzorgd door
Yvette Hoitink, de auteur van de Wegwijzer
Beeldbanken. Juriste Annemarie Beunen
(Universiteit Leiden) nam de juridische work
shop voor haar rekening.
Alle deelnemers was verzocht een afbeelding
mee te nemen die voor hen het beeld van de
Nederlandse geschiedenis vormt. Na afronding
van de workshops werd een presentatie gehou
den van de ter plekke samengestelde 'Beeldbank
van de Studiedag Beeldbanken'. Marco de Niet
van DEN en Frans Hoving van Erfgoed Nederland
De presentaties en een link naar de beeldbank
zijn te vinden op de websites van de organise
rende instellingen:
TaskForce Archieven: www.taskforce-archieven.nl
Erfgoed Nederland:
http://www.erfgoednederland.nl/
DEN: http://www.den.nl/
Geheugen van Nederland:
http://www.geheugenvannederland.nl
De Wegwijzer Beeldbanken is te vinden op:
http://www.taskforce-archieven.nl/nieuws/
beeldbankenwegwijzerdownloaden en uiteraard
te bestellen bij de TaskForce.
digitaliseringen informatisering
digitaliseringen informatisering
Door Ingeborg Verheul
Ingeborg Verheul is werkzaam bij de Koninklijke Bibliotheek als
Programmamanager van Het Geheugen van Nederland. Zij was
een van de sprekers tijdens de Studiedag Beeldbanken en mede
verantwoordelijk voor de organisatie ervan.
Marco de Niet en Frans Hoving aan het
werk aan de Studiedag Beeldbanken
Beeldbank.
december 2007
archievenblad
Op 31 oktober 2007 organiseerden de Taskforce
Archieven, Digitaal Erfgoed Nederland, Erfgoed
Nederland en het Geheugen van Nederland geza
menlijk een studiedag rond het thema Beeldbanken.
Deze studiedag vond plaats in het Academiegebouw
in Utrecht en werd bezocht door zo'n 150 geïnteres
seerden.
Impressie van een van de technische workshops.
Erfgoedbreed
archievenblad december 2007
Impressie van de plenaire bijeenkomsten.
Workshops
