hei populariseren van wetenschappelijke kennis zal
gaan doen, bijvoorbeeld via lezingencycli voor een
breed publiek of tentoonstellingen. Er bestaat ech
ter geen voornemen om via educatie of anderszins
onderzoek door niet wetenschappelijk geschool
den te stimuleren.
De collectievorming
Bij dit alles rijst de vraag naar de definitie die het
iisg hanteert voor het begrip sociale geschiedenis,
vanouds toch de leidraad voor de collectievorming.
Van oorsprong richtte het instituut zich op alles
binnen het Europese spectrum van anarchistisch
links tot en met de sociaal-democratie. Geldt dat
nog? Kloosterman: 'Als je het hebt over het verza
melbeleid moet je je realiseren hoe dat ontstaan is.
Eerst was er het neha, en Posthumus. Posthumus
richtte zich op wat interessant was voor de sociaal-
economische geschiedenis in tamelijk brede zin.
Toen er in de jaren dertig zwaarwegende politieke
redenen waren om iets te doen aan de archieven
van de arbeidersbeweging die in gevaar waren, is
het iisg opgericht. Die eerste jaren hebben een
stempel gedrukt. Overigens was ook in de beginja
ren het onderzoeksterrein al breder dan alleen de
geschiedenis van de arbeidersbeweging. Als je een
maal een bepaald complex aan materiaal in huis
hebt, dan trekt dat vergelijkbare bestanden aan. La
cunes in de bestaande collecties proberen we aan te
vullen.'
Toch blijft de vraag waar de grenzen liggen van het
acquisitiebeleid. Hoe staat het iisg tegenover de
nieuwe, niet altijd direct vanuit de traditionele ar
beidersbeweging voortkomende maatschappijkri
tische groeperingen als de kraakbeweging of een
fenomeen als de milieubeweging? Kloosterman:
'We hebben daarvan ook al het nodige in huis. Er is
zelfs een mooie verzameling uit Duitsland. Daar
bestond een organisatie, die zich apart richtte op
alternatieve bewegingen. In 1988/89 werden ze ge
plaagd door geldgebrek. Ze konden in Duitsland
geen garantie voor continuïteit van de verzamelin
gen krijgen. Die hebben we toen, met de mensen
erbij, naar Amsterdam gehaald.'
Naast uitbreiding van de Europese kerncollecties
voelt het iisg de noodzaak tot nieuwe acquisitie
buiten Europa. 'In veel landen dreigt immers ar-
chiefverlies, vergelijkbaar met vroeger in Europa.
Bijvoorbeeld ten aanzien van Turkije. Daar bestaat
bovendien een link tussen vrouwenbeweging en
arbeidersbeweging. Turkije verzamelen zonder
Koerden is ook raar. Dat acquireren we dan in de
breedte. Daardoor heeft het iisg ook Iraanse en
Egyptische connecties gekregen. Zo ontstaat gelei
delijk een coherenter complex Midden-Oosten'.
Een vangnetfunctie bij dreigend archiefverlies laat
zich niet altijd in scherpe criteria vangen. Volledige
globalisering is te hoog gegrepen en - hoewel mis
schien geen primaire overweging - ook bij het iisg
heeft elke meter bezette plank zijn prijs. Het dilem
ma blijft...
De openbaarheid
Anders dan in het verleden zijn de bestanden van
het iisg in principe openbaar en publikabel. Men
kent maar twee typen uitzonderingen: 'als dat zo
bepaald is in het contract met de bruikleengever
(die goede en slechte redenen kan hebben om het
archief te sluiten, maar meestal wel gevoelig is voor
het advies van het instituut) en archieven van be
wegingen, waarvan het volstrekt evident is dat ze
interessant zijn voor de geheime politie van een
land. Die sluiten we gewoon, waarbij we organisa
torisch en fysiek goed in staat zijn deze geheimhou
ding te garanderen. Het iisg heeft overigens na
drukkelijk geen politieke opinie en vertegenwoor
digt ook niet een bepaalde wetenschappelijke
stroming. Die factoren spelen geen rol bij de open-
baarheid(sadvisering)'.
Public Relations
Zoals in de hele non profit sector valt ook bij het
iisg een grotere gevoeligheid voor het eigen imago
en pr waar te nemen. Het instituut heeft net een
gebruikersonderzoek gehouden. Helaas zijn de re
sultaten daarvan nog niet bekend. Kloosterman is
er niet bang voor. 'Het iisg wordt vaak prettig ge
noemd en de medewerkers krijgen nog wel eens een
[212]
doos chocolade of zo. Zoals gezegd is het niveau
van de inlichtingenservice aangepast aan dat van de
onderzoekers.' Het beeld rijst op van medewerkers
en bezoekers als vakgenoten onder elkaar.
Onlangs is een PR-functionaris ('helaas niet full-ti-
me') benoemd. Haar taak is zowel intern als extern
gericht. Kloosterman wil de betrokkenheid van de
120 medewerkers op eikaars werkzaamheden en op
het gehele instituut vergroten door verbetering van
de interne informatievoorziening. Instrumenten
hiervoor zijn onder andere een intern bulletin en
een on-line bevraagbaar informatiesysteem op het
computernetwerk. Iedereen heeft zo op hetzelfde
moment de beschikking over dezelfde informatie.
Op het externe vlak is het de bedoeling te komen
tot een breed internationaal nieuwsblad over het
gehele werkterrein van het iisg met inbreng van al
le organisaties en individuen die daarbinnen werk
zaam zijn. De huidige bulletins gewijd aan Turkije
en Rusland zijn te beschouwen als de voorlopers
hiervan. Een ander belangrijk extern PR-instru-
ment is het onlangs naar vorm en inhoud ver
nieuwde Annual Report.
Studiezaal van hetusG.Yox.ousG
Naamsbekendheid door perspubliciteit is geen
doelstelling op zichzelf. Het instituut wil alleen pu
bliciteit als er echt iets substantieels en interessants
te melden is. 'Je moet iets hebben dat echt interes
sant is en dan werkt het op lange termijn vanzelf.
Daar heb je geen vriendjes bij de krant voor nodig'.
De electronische snelweg: naast
medium ook bron
Ook het iisg berijdt als aanbieder de electronische
snelweg, zij het wellicht nog voornamelijk op de iet
wat minder hectische rechterrijstrook. De biblio
theekcatalogus is bijvoorbeeld reeds extern beschik
baar. Er is een eigen website. Maar anders dan archi
varissen kijkt het iisg meer naar het Internet als
leverancier van historische informatie en documen
tatie dan als hulpmiddel bij de verspreiding van de
eigen produkten. 'Wat vroeger op stencil stond,
staat nu op het net. Relevante onderdelen daarvan
- te denken valt aan internationale gespreksgroepen
en nieuwsclubs - moet je archiveren. Je moet zo veel
[213
