Het vijfde nationale congres van bibliothecarissen,
archivarissen en documentalisten werd dit keer van
26-28 januari 1994 in Lissabon gehouden. Met een
aantal van meer dan 600 deelnemers was het congres
een van de grootste van de laatste jaren en dank zij de
opening ervan door Mario Soares, president van Por
tugal, kreeg het congres in veler ogen ook een cachet
van officiële belangstelling.
Twee dagen waren gewijd aan parallelle presen
taties van de bibliothecarissen en archivarissen, de
derde dag verenigde alle Portugees- sprekenden in
afzonderlijke fora voor deze groepen. In zekere zin
jammer, want er was tussen beide groepen vrij
wel geen contact - en dat had niet misstaan op een
congres met als thema 'de multiculturele samenle
ving'.
Naast sprekers uit Portugal zelf en uit Portugees
sprekende landen als Brazilië, Angola, Mozambique,
Cabo Verde, waren er ook gasten uit Duitsland, En
geland, Nederland, Spanje, de Verenigde Staten en
Canada genood.
Sinds enkele jaren zoekt de ap-bad voor haar
Met een charmante speech h l'improviste opende
president Mdrio Soares op 26 januari 1994 het vijfde
Portugese bibliotheek- en archiefcongres in Lissabon.
Foto: P.J. Margry
congressen ook specialisten uit het buitenland aan
die op specifieke terreinen de Portugese collega's
kunnen informeren. In dat opzicht was het congres
thema 'Multiculturalismo' zonder meer toepasselijk,
maar ook ten aanzien van de vele bezoekende archi
varissen uit de voormalige Portugese koloniën.
Inhoudelijk liepen de archiefbijdragen nogal uit
een, van detaillistisch tot bijzonder bevlogen en niet
vrij van vrome wensen, maar met daartussen zinvolle
en interessante inleidingen. Bijzonder was ook de
presentatie van het fotoarchief van de Camera muni
cipal de Lisboa dat op goed technisch en inhoudelijk
niveau blijkt te functioneren. De Catalaanse archiva
ris Ramon Alberch bracht zijn visie over de rol van
archivarissenverenigingen in de ontwikkeling van de
eigen vakgebieden. Michael Cook en twee Portu
gezen spraken over management- en informatise
ringsaspecten, terwijl Terry Eastwood de archivaris
[172]
plaatste in de praktijk van wat de multiculturele sa
menleving wordt genoemd.
Reeds in 1992 was de VAN gevraagd ook enke
le Nederlandse archivarissen voor het congres aan
te zoeken. Uiteindelijk werden Robert Egeter van
Kuyk en Peter Jan Margry namens de van afgevaar
digd. Egeter van Kuyk was gevraagd om een voor
dracht te houden over audio-visuele archieven en
hun rol in de moderne maatschappij. Margry mocht
de praktijk en de mogelijkheden van archiefinspectie
toelichten om daarbij in het bijzonder in te gaan op
de mogelijkheden van het in het leven roepen van
streekarchieven. Met name in landen als Portugal
zijn de archieven van (kleinere) gemeenten nog vrij
wel geheel zonder professionele archiefzorg. Juist
daar kan deze efficiënte vorm van gemeenschappe
lijk archiefbeheer een interessante aanvulling op de
bestaande, beperkte archiefinfrastructuur zijn.
Wie in de congreslezingen is geïnteresseerd en het
Portugees enigszins beheerst kan in een later stadium
de teksten nalezen in een speciale uitgave van onze
Portugese zustervereniging.
De Nederlandse gasten waren nog apart uitgenodigd
voor een kort bezoek aan de informatiediensten van
het Portugese parlement (Assembleia da Republica).
Hoewel het buitengewoon belangwekkende parle
mentaire archief ondanks tien jaar van pogingen om
het fysiek en organisatorisch in orde te brengen, nog
in een deplorabele staat verkeerde, bleek ook dat de
bibliotheek- en documentatiedienst in diezelfde pe
riode is uitgegroeid van een bestorven dienst uit de
Eerste Republiek (dus nog voor Salazar) tot een ac
tieve, geautomatiseerde en in zijn waarde erkende
dienst.
Bij de aardbeving van 1755 is het toenmalige natio
naal archief letterlijk uit zijn behuizing in de Toren
van de registers ('Torre do Tombo') in het kasteel
St. George boven Lissabon gevallen. Het werd 'tij
delijk' ondergebracht in een vleugel van het late
re parlementsgebouw, maar sinds drie jaar beschikt
de 'Arquivos Nacionais, Torre do Tombo', over een
prestigeus gebouw van een grote architecturale
schoonheid. Binnen ervaart men pas goed de im
mense afmetingen van het gebouw. Het beschikt
over twee grote studiezalen, waarvan één voor meer
dan 200 bezoekers, maar die sinds de opening, van
wege een tekort aan studiezaalpersoneel, gesloten is
gebleven! Voorlopig heeft men er dus ruimte ge
noeg, iets wat ook voor de archieven geldt, waarvan
er in totaal tweehonderd kilometer kan worden op
geslagen. VoorelkvAN-lid op vakantie in Portugal is
dit gebouw een aanrader om te bezoeken.
Peter Jan Margry en Robert Egeter van Kuyk
[173J
