Archives administration in practice
in Flanders: a change? The manual Ar
chive Administration in Practice, one of the most 'for
mative' Dutch-language publications in the field,
appeared in 1986. Griet Maréchal, archivist at the
Brussels General State Archive, made a small survey
among archivists in Belgium, in order to evaluate the
use of the manual in Belgium.
dering en aanpak veronderstelt/betekent. Men ziet
in dat het een volwaardige discipline is en niet iets
wat een historicus er eventjes bij doet. Vandaar de in
terpretatie dat het een toegepaste wetenschap is die
de historiografie dient zonder er een hulpweten
schapvan te zijn.
ABip heeft ook bewust(er) gemaakt van de relatie re
gistratuur-archiefwezen of van de relatie dynamisch-
statisch archief, m.a.w. dat de archivaris ook een taak
ten opzichte van het dynamisch archief heeft.
In de jaren tachtig bewoog een en ander op archief-
vlak. Is ABip een impuls geweest, heeft het een om
slag bewerkstelligd? Van een omslag gewagen is wel
licht overdreven, maar het was wel nuttig bij de ver
schillende initiatieven. Het ondersteunde ze, terwijl
het daar ook zijn verspreiding kende. ABip heeft een
zekere standaardisatie in de hand gewerkt. Dit was
het geval in het Rijksarchief, zeker aan Vlaamse zijde,
bij de WBAD-sectie Archief en last but not least bij
de universitaire archiefopleidingen, (nog?) niet bij
de administratie. Maar dit ligt niet aan ABip wel aan
de Belgische praktij k.
voorbeeld uitdrukkelijk uit de aandacht voor defini
ties, zij het met Belgische accenten. Dit Lexicon is
volop gebruikt bij de opleiding en daardoor breeduit
verspreid, door mw H. Coppejans-Desmedt in de
basiscursussen georganiseerd door de provinciebe
sturen en via de universitaire opleidingen aan vub
en ku Leuven. Deze lijst is bovendien grotendeels
overgenomen in de publikatie Archiefterminologie.
Archieftermen voor gebruik in het Rijksarchief. Met
het oog op deze laatste realisatie werd trouwens ook
Archiefbeheer in de Praktijk uitgevlooid en werden
een aantal termen overgenomen20, die heel snel inge
burgerd geraakt zijn zoals archiefzorg, archiefbeheer
en bewaarniveau.
Vergelijken we de archiefwet van 1955 met de ont
werptekst van de archiefwet, zoals die wellicht op dit
ogenblik in behandeling wordt genomen in de Ka
mer van Volksvertegenwoordigers en in de Senaat,
dan blijkt welke weg is afgelegd, abip heeft onge
twijfeld een rol gespeeld in die evolutie.
Summary
Een grotere invloed - zeker op het vlak van de stan
daardisatie - is van het Lexicon van Nederlandse Ar-
chieftermenfiyij) uitgegaan. Dekritiekop hetwets-
voorstel van L. Hancké, op het concept Coens en
Bertouille en het gebruik van de Ramp-studie van E.
Ketelaar'9, hebben geleid tot een reeks inzichten
waarvoor men met het oog op nauwkeuriger defini
tie teruggreep naar het Lexicon. In het voorstel van de
sectie gepubliceerd in 1987 blijkt deze impact bij-
Noten
i K. Van der Gucht, Beleid, bewaring
en ontsluiting van de Oostvlaamse
gemeentearchieven, een terreinver-
kenning(onu\ig. verhandeling voor
de Stedelijke Technische Leergan
gen voor Bibliotheekwetenschap
pen; Antwerpen, 1984). Een uit
gebreide samenvatting verscheen
in: Mededelingen Vlaams-Zeeuws
A rcht va rus en 0 verleg 3 (1985) 4-17.
Gids voorde Gemeentearchieven in
Oost- Vlaanderen (Gent, 198 5 en
2euitgavein 1990).
2 G. Gadeyne, 'De initiatieven van het
provinciebestuur van OostVlaande-
renm.b.t. de gemeente-archieven',
in: Actief in Archief, Huldeboek
Hilda Coppejans-Desmedt(Archief-
kunde4) 81-88. Openbare Centra
voor Maatschappelijk Welzij n
o.c.M.w.zijn lokale openbare
instellingen met sociale opdrachten.
3 F. Scheelings enJ. Verhelst, 'De
Bijzondere Licentie Archiverings-
technieken', in: J. Baerten, F. Schee
lings, J. Verhelst, eAs.,Archiefini-
tiatie(f). Archiefproblemen en -oplos
singen. De eerste resultaten van de
verhandelingen van de Bijzondere
Licentie Archiveringstechnieken, 1
p. 11-24. Overvroegere pogingen
voor de oprichting van een oplei
ding:]. Verhelst, 'De opleiding van
archiefpersoneel: enkele overwegin-
[164]
gen', Bibliotheek- Archlefgids64
(1988)68-77.
4 I. Schoups, 'Archiefopleiding aan de
Antwerpse Stedelijke Leergangen
voor Bibliotheekwezen', Biblio
theek- Archiefgidsjo (1994) 2, ter
perse.
5 Deze evolutie is uiteengezet door
G. Asaert, 'Van Belgisch naar
Vlaams', Bibliotheek- &Archiefgids
67(1991) 273-281. Zie ook
J. Verhelst, 'Voorstelling van de
v.v.b.a.d. SectieArchievenopde
Sectie Beroepsverenigingen', in:
ibidem,65 (1989) 134-135;
G. Maréchal, 'Bibliothecarissen en
archivarissen, eenLAT-relatie?', in:
ibidem,68 (1992) I0-Ï2en
G. Maréchal, 'The role of the mixed
archival associations in developing
and strenghtening the archival
profession', Janus(i 991) 126-129.
6 Zo verscheen bv. in 1984 (p. 175-
193) van Bibliotheek- &Archiefgids,
het verslag van C. Wyffels over het
10de archiefcongres te Bonn in
1984 met de titel 'De uitdaging aan
het archief: toenemende taken en
beperkte middelen'.
7 Volgens de Belgische archiefwet
van 24junii955mogende
gemeentebesturen geen bescheiden
vernietigen zonder toestemming
van de algemene rij ksarch ivaris of
zijn gemachtigde. Over de bewaar-
lijstenzieE. Persoons, 'Les archives
de l'Etat en Belgique', in: Actesde
Lajournée d'étude franco-beige sur
"Lepreservation des documents
organisée aux Archives de l'Etat cl
Tournai le 3 juin 1991 (Miscellanea
Archivistica. Studia, 19; Brussel,
ara, 1992) 48.
8 G. Maréchal, Bewaringen vernieti
gingvan gemeentearchieven. Richt
lijn en advies, dl. I. (Miscellanea
Archivistica, 41 ;Brussel, ara,
1986) 8;A. Vandewalle,'Debewaar-
en vemietigingslijsten: toepassing
door de gemeentelijke administratie
en basis van een verantwoorde
archivering', inj. Decaveleen
J. Vannieuwenhuyse (ed.), Hoe
fiinctioneert het Archiefin de admini
stratie en bij het bestuur van de
gemeentel (Gent, Stadsarchief, 1993)
34-
9 G. Maréchal (red), Bewaringen
vernietigingvan gemeentearchieven.
Richtlijn en advies, dl. 2. (Miscel-
laneaArchivistica. Studia, 7;
Brussel, ara, 1990) en idem (red),
Bewaringen vernietigingvan gemeen
tearchieven. Richtlijn en advies, dl. 3.
(Miscellanea Archivistica. Studia,
45; Brussel, ara, 1993).
I o Meer over de initiatieven van deze
centra kan men vinden in de Kadoc-
Nieuwsbrief Amsab- Tijdingen, de
Ad vn-tijdingenen de jaarverslagen
van deze instellingen.
II Statuten in de Bij lage to t het Belgisch
Staatsbladvin iosept. 1986.
12 Bibliotheek- &Archiefgids6o (1984)
86-104.
13 De teksten zijn gepubliceerd in:
'Voor een nieuwe Belgische Archief
wet' Archief- en Bibliotheekwezen in
België, Extranummer23,5 vol
(Brussel, 1984-1986).
14 Volgende aspecten werden behan
delend in het Frans en in het
Nederlands: de organisatie van het
Belgisch archiefwezen, grond
begrippen en terminologie, wet
geving, automatisatie, inspectie en
selectie, overdracht en neerlegging,
ontsluiting, inventarisatie, dienst
verlening, archieven en wetenschap
pelijk onderzoek, overzicht van de
fondsen en verzamelingen en de
materiële bewaring.
15 E. Persoons, a.w.,45:voorrang
wordt gegeven aan terminologie en
aan richtlijnen voor de uniformiteit
in de publikaties van het Rijks
archief.
16 InVlaanderengebruiktmenin
toenemende mate semi-dynamisch
in plaats van semi-statisch, zie:
J. MertensenJ. Verhelst (red.),
Vooreen nieuwe archiefwet, Advies
van de Werkgroep Archiefbeleid
(Archiefkunde 2; Antwerpen,
VVBAD, 1987) 31-32.
17 J. Mertens, 'De voorstellen voor een
nieuwe archiefwet vergeleken met
de standpunten van onze vereniging
in 1987', in: J. MertensenJ. Verhelst
(red.)Een archiefwet voor het federa
le België{AnVtiei:pen,v\KAD, 1993)
12.
18 H. J. van Meerendonk, Handleiding
voorselektie en vernietiging van
archiefbescheiden ('s Gravenhage,
Stichting Archief Publikaties,
1985).
19 Deze Ramp-studie van E. Ketelaar is
met het oog op de publikatie ver
taald: ziej. Mertens en], Verhelst
(red.), Voor een nieuwe archiefwet,
51-61.
20 E. Persoons, 'Woord vooraf', in:
H. Coppens .Archiefterminologie.
Archieftermen voor gebruik in het
Rijksarchief, (Miscellanea Archivis
tica. Manuale, 5;ara, Brussel,
1990) 7-8.
[165]
