The memory of a city. 75 years Municipal
archive Groningen The history of the Gronin
gen Municipal Archive began in 1918, when the
first archivist embarked upon the arduous task of
sorting out the city records from the 'provincial ar
chive'. It ends in 1993 with the Municipal Archive
as centre of local historical research and municipal
information service. A historical survey.
zo goed mogelijk toegankelijk. Bovendien werkt hij
nauw samen met de gemeentelijke diensten. De
meest in het oog springende ontwikkeling op dit
moment is de voorgenomen verhuizing naar een
door Pi de Bruyn ontworpen kantorencomplex in
het stationsgebied. Het is de bedoeling dat het Ge
meentearchief in het 'Cascadecomplex' samen met
het Rijksarchief in één gebouw gehuisvest zal wor
den. En dat was tenslotte al het grootste deel van
zijn vijfenzeventig-jarig bestaan het geval.
Summary
Moten
1 Nederlands Archievenbladftx'e,17
(1908-1909)5-9.
2 NAB 17 (1908-1909) l8.
3 A. T. Schuitema Meijer, Historie
van het archief der stad Groningen
(Groningen, 1977) 142.
4 Schuitema Meijer, Historie149 en
153. Zie voor de 'Feithen' ook
F.C.J. Ketelaar, 'Driegeneraties
Feith 1778-1913in: GOver-
diep, e.a., red., Acht Groningsejuris
ten en hun Genootschap. 22$ jaar
Pro Excolendo lure Patrio (Gronin
gen, 1986).
5 A. S. de Blécourt, Het stadsmeier-
rechtin de Groninger veenkoloniën
(Zutphen, 1907) VI.
6 P. Kooij, Groningen 1870-1914.
Sociale veranderingen economische
ontwikkelingin een regionaalcen-
trum (Groningen, 1986) 51.
7 Ibidem. Robert Fruin was neef en
naamgenoot van de Leidse histori
cus Robert Fruin.
8 nab 21 (1912-1913) 105.
9 nab 1 (1892-1893) 14-16.
10 S. MullerFzn., 'Jhr. mr. J.A. Feith',
nab 21 (1912-1913) 102-106.
11 De wraak van den Ur-Drenth.
Een wandeling van Assen naar De
Puntini8p2{ Groningen, 1992)
verhaalt van een tocht van de vrien
den Huizinga, Van Lennep en
Feith. Met tekeningen van Huizin-
ga-
12 kb 30oktober 1903 no. 29 'regelen
de het gebruik en de toegankelijk
heidvan 's Rijks Archieven'. Hier
mee werd de gegroeide praktijk in
wetvastgelegd.
13 De Blécourt, Stadsmeierrecht, vu.
14 Ibidem, vm.
15 nab 17(1908-1909) 5-9.
16 Volgens het doorgaans betrouw
bare Nederlandsch Archievenblad
wijdde het Nieuwsblad van het
Noorden op 5 september 1908 een
hoofdartikel aan de Groningse
archiefkwestie: nab 17 (1908-
1909) 168-170. Helaas ontbreekt
dit nummer in de collectie van
het Gemeentearchief. De Univer
siteitsbibliotheek beschikt niet
over het Nieuwsbladxóx. deze perio
de. De Provinciale Groninger
Courantvan 12 september 1908
ontkende het bestaan van een
archiefkwestie. Het nrc -Handels-
éiWbesteedde aandacht aan de
kwestieop 1, 5 en i4maart 1908.
Zie voor de berichtgeving in het
buitenlandNAB 17(1908-1909)
266-267.
17 Verslagen en Mededelingen omtrent
's-Rijks Oude Archieven (vroa)
(1909)479-480.
18 Ibidem.
19 nab 18 (1909-1910) 229. Coster
werd aangesteld bij besluit van b&w
van 30 mei 1909.
20 Coster huwde een nichtje van
Samuel Muller.
21 Schuitema Meijer, Historie, 201-
202.
22 Jaarverslag Gemeentearchief Gro
ningen (jgag) 1911
23 jgag 1913.
24 vroa 1914) 322-323. De klacht
van rijksarchivarisJoosting werd
vermoedelijk ook ingegeven door
de hinderlij ke en lawaaiige bouw
van het Provinciehuis op enkele
meters afstand van zij n werkver
trek.
25 vroa (1907) 556-557.
26 Fruin, De Archiefwet 1918 (tweede
stuk) 104.
27 Schuitema Meijer, Historie, 208.
28 nab 24(1915-1916) 59.
29 vroa (1914) 339.
30 De Vries werkte op het Gemeente
archief van 1918 tot 1947 en van
1958 tot 1961nrc -Handelsblad
(27 april 1993) 20: 'Een onbe
staanbare kunstacademie voor
poëzie'.
31 jgag 1919.
32 Archiefvan het Gemeentearchief
Groningen (agag 227) inv.nr. 1
3 3 jgag augustus - december 1918,2.
34 jgag 1919,2.
35 jgag 1921,1-2.
36 'Tovertuin en archief', VrijNeder-
[l94]
land 18 oktober 1947)Hermans
schreef ook: 'Toevallig kwam de
directeur binnen om hem [De
Vries] een opdracht te geven en
tutoyeerde hem zoals men de tuin
man tutoyeert.'
37 jgag augustus-december 1918,
5-6.
38 JGAG 1927, 2-3.
39 Coster schreef dat 'verschillende
redenen', die niet nader omschre
ven werden, ten grondslag lagen
aan zijn ontslagaanvrage. De be-
langrij kste hiervan was zijn gezond
heid. Archief Groninger Museum
(479), magazijnlijst, categorie
19.10, gemeentearchivaris aan
penningmeester bestuur Museum,
iémaart 1936. Het citaat is afkom
stig uit het Jaarverslag van het
Groninger Museum 1936, 5-7.
Met dank aan Thijs Boekema.
40 Jaarverslag Groninger Museum
T931,6.
41 JGAG 1923, 25.
42 JGAG 1933,9.
43 Maandblad'Groningen 15 (oktober
1932) 10,181-18 5. De radiovoor
dracht vond plaats op zaterdag 24
september 1932.
44 nab 46(1938-1939) 12.
45 De gang naar het archief werd ook
ingegeven door het ontbreken van
voldoende lesruimte in verband
met de brand en herbouw van het
Academiegebouw, vroa (1907)
556.
46 J. Spits, 'Hoc est vivere. Een levens-
schetsvanhetGHD "Ubbo
Emmius'", in: Hoc est vivere. Een
beeld van Groningen en het Gronin
ger Historisch Dispuut 'Ubbo
Emmius', 1946-1986 (Groningen,
1986)73-85.
47 Resp. jgag 1921 enbrief aan ge
meentearchivaris 28 augustus 1937,
agag, map 'diverse jaren'.
48 Coster, 'Dr. H. A. Poelman
(1871 -1933)',nab 41 (1933-1934)
29-33.
49 nab 41 (1933-1934) 28-34. Zie ook
JGAG 1933, 2.
50 j gag 1924. Voor een beschrijving
van de langdurige geschiedenis
van de scheiding, zie: Schuitema
Meijer, Historie.
51NAB43 (1935-1936) 59.
52 Brief gemeentearchivaris aan
P.J. Van Winter27april 1944,
'Overzicht van de geschied
schrijving en de geschiedvorsching
te Groningen 19 3 3 1944'gag
ongeïnventariseerd archief,
no. 21.
53 nab 50(1945-1946) 8.
54 agag inv. nr. 3 8gemeente
archivaris aan b&w 30 november
J944-
55 Cijfers zijn niet bekend, maar een
blik in de agenda van het archief en
inde correspondentie zelf leert dat
het gaat om zeer vele aanvragen.
Eind 1944 deed zich nog een korte
opleving voor in het aantal genealo
gische vragen.
56 agag, ongeïnventariseerd
archief, inkomende brief 24 okto-
beri942no. 515 (575?).Antwoord
Coster 30 oktober 1942
no. 515 a. Later volgde nog een
hernieuwd verzoek om inlichtin
gen, no. 515b.
57 nab 53 (1948-1949) 102-103.
58 nab 48 (1940-1941) 154-155.
59 nab 50(1945-1946)9-11.
60 agag map'diverse jaren', ambte
naar van het Bureau Burgerlijke
Stand aan gemeentesecretaris
Groningen 16 oktober 1947;
gemeentebestuur Groningen aan
Dir. Kunstbescherming te Den
Haagi7juni 1941.
61 vroa (1945) 85.
62 Zie het levendige verslag van
E. J. Werkman 'Een archief in de
frontlijn', nab 50(1945-1946)
i24-i35;ookvROA (1945)
82-90.
63 agag ongeïnventariseerd archief,
no. 97.
64 Zie bijvoorbeeld het boek Hoe
Groningen streed tin de correspon
dentie van de gemeentearchivaris
met A. van der Kaaden j r in het
voorjaar van 1948.
65 Dit citaat is afkomstig uit een
brief van de gemeentearchivaris
aan G. van der Leeuw naar aan
leiding van diens inaugurele rede.
De briefis gedateerd 8 oktober
19 3 8 en bevindt zich in de Univer
siteitsbibliotheek, zaal o kw.
66 agag Agendastukken, b&w aan de
gemeentearchivaris 16 november
1951 no. 444.
67 agag Agendastukken, gemeente
archivaris aan b&w 13 december
1951 no. 441a.
68 jgag 19513-4.
69 jgag 1952.
70 JGAG 1958,8.
71 NAB 93 (1989) 204.
72 NAB 56(1951-1952) 14.
73 JGAG 1968,8.
74 JGAG 1966, IO.
75 A.T. Schuitema Meijer en W.K.
van der Veen, Zegel, wapen en vlag
van de stad Groningen (Groningen,
1965)5-
76 A.T. Schuitema Meijer, Zófoto
grafeerden zij Groningen 1868-
zp/tffGroningen, 1964); Zó was
Groningen 1919-1949 (Groningen
1968).
77 jgag 1967,10.
78 jgag 1968.
79 Groninger Gezinsbode 12 december
1968).
80 jgag 1975,12.
81 agag inv.nr. 51.
82 agag inv.nr. 130, gemeentearchi
varis aan Fa. A. Woest, 26 maart
1982.
83 jgag 1990,19.
[l95]
