Handboek voor het Nederlandsche handels- en faillissements-
recht(z dln; Groningen, 1927) 1, 24-26; L.E. Visser, 'Het
burgerlijk wetboek en het handelsrecht', in: P. Scholten en
E. M. Meijers (ed.) Gedenkboek Burgerlijk Wetboek 1838-
Jp}8(Zwolle, 1938) 559-578.
Over het handelsprocesrecht is ons voor de periode
1811-1838 slechts één Nederlandse publicatie bekend, na
melijk het uit het Frans vertaalde werk van P. A. Boucher,
Verhandeling van de regtsvordering voor de regtbanken van
Koophandel, met formulieren (Amsterdam, 1811). Aanwe
zig in de Koninkijke Bibliotheek te 's-Gravenhage onder
signatuur938 a 29.
De afwikkeling van faillissementen volgens Frans recht
komt onder meer ter sprake bij B. F. Keulen, 'De geschie
denis van de faillissementsdelicten', in: Groningse opmer
kingen en mededelingen. Magazijn voor leerstellige rechts-
vergelijkingop historische grondslag v, 25-50.
Bijlage 2 Overzicht van de aanwezige archieven van
de rechtbanken van koophandel, 1811-1838
De meeste inventarissen van de archieven van de recht
banken van koophandel zijn opgemaakt in de jaren twin
tig, direct na overname van de archieven. De beschrijvin
gen zijn vaak summier, soms niet meer dan een verwijzing
naar het betreffende artikel in de Code de commerce. Bo
vendien hebben sommige bewerkers geen onderscheid ge
maakt in archieven van de rechtbank van koophandel en
de rechtbank van eerste aanleg. Herinventarisatie verdient
dan ook aanbeveling. Momenteel is een werkboek Rech
terlijke Archieven 1811 -18 3 8 in bewerking, dat bij de her
inventarisatie van dienst kan zijn.
Amsterdam
Periode: 13 feb 1812 - X mei 1817 (opheffing bij kb 3 apr
1817, nr. 70)
Berust in Gemeentearchief Amsterdam
Inventaris: W. F. H. Oldewelt, Inventaris van de rechterlijke
archieven van 1811-1838(Amsterdam, 1952) 39-46.
Arnhem
Periode: mei 18 ix - 1 jan 1819 (opheffing bij kb 13 dec
18x8, nr. 45)
Berust in Rijksarchief in Gelderland
Inventaris: typoscript.
Breda
Periode: sep 1811 -1 okt 1838
Berust in Rijksarchief in Noord-Brabant
Inventaris: W. M. Lindemann, Inventarissen van de rech
terlijke archieven in de provincie Noord-Brabant uit de pe
riode r811-1838('s-Hertogenbosch, 1989) 51-53.
Dordrecht
Periode: 22mei 1812- 1 okt 1838
Berust in Gemeentearchief Dordrecht
Inventaris: G.H.C. Breesnee, 'Archieven van de rechter
lijke colleges, alleensprekende rechters en rechterlijke
ambtenaren, gefungeerd hebbende in de provincie Zuid-
Holland', in: Inventarissen van 's Rijks en andere Archievem
(1928) 157-163; met klappers op acten van compagnie
schap; gedetailleerde opgaven van dossiers van faillise-
menten; veel zeezaken.
's-Gravenhage
Periode: 15 juni 1812 - 20 april 1831 (opheffing bij kb
15 apr 1831, Stb. 10)
Berust in Gemeentearchief's-Gravenhage
Inventaris: G.H.C. Breesnee, 'Archieven van de rechter
lijke colleges, alleensprekende rechters en rechterlijke
ambtenaren, gefungeerd hebbende in de provincie Zuid-
Holland', in: Inventarissen van 's Rijks en andere Archievem
(1928) 123-124.
Groningen
Periode: 15 jun 1812-1 okt 1838
Berust in Rijksarchief in Groningen
Inventaris: J.G.C. Joosting, 'Inventaris van de archieven
van de rechtbank van eerste aanleg en de rechtbank van
koophandel te Groningen, 1811-1838', in: Verslagen om
trent 's Rijks Oude Archieven 46 (1923) 11,487-503.
Haarlem
Periode: 1812-1 okt 1838
Berust in Rijksarchief in Noord-Holland
Inventaris: typoscript
's-Hertogenbosch
Periode: sep 1811-1 okt 1838
Berust in Rijksarchief in Noord-Brabant
Inventaris: W. M. Lindemann, Inventarissen van de rech
terlijke archieven in de provincie Noord-Brabant uit de pe-
riode 1811-1838('s-Hertogenbosch, 1989) 79-81.
Leeuwarden
Periode: 12 mei 1812-1 feb 1819 (opheffing bij kb 31 dec
1818 Stb. 5)
Berust in Rijksarchief in Friesland
Inventaris: A. L. Heerma van Voss, 'De archieven van rech
terlijke colleges en alleensprekende rechters, gefungeerd
hebbende op het grondgebied van de tegenwoordige pro
vincie Friesland van de invoering der Fransche wetgeving
tot 1 oktober 1838', in: Inventarissen van 's Rijks en andere
Archievem (1928) 397-412.
Middelburg
Periode: 4 nov 1811 -1 okt 1838
Berust in Rijksarchief in Zeeland
Inventaris: D. A. Felix, De archieven krachtens de koninklij
ke besluiten van 28 augustus 1919, S. Nrs. 349 en 346, naar het
Rijksarchief in Zeeland overgebracht, rechterlijke en nota-
rieelearchieven (1796) 1811-1838 (1842), 71-73.
Nijmegen
Periode: 11 jul 1811 -1 okt 1838
Berust in Rijksarchief in Gelderland
Inventaris: typoscript.
Rotterdam
Periode: mrt 1811 - 1 okt 1838
Berust in Gemeentearchief Rotterdam
Inventaris: G.H.C. Breesnee, 'Archieven van de rechter
lijke colleges, alleensprekende rechters en rechterlijke
ambtenaren, gefungeerd hebbende in de provincie Zuid-
Holland in: Inventarissen van 's Rijks en andere Archievem
(1928), 140-142.
Utrecht
Periode: 1811- 1 okt 1838
Berust in GemeentearchiefUtrecht
Inventaris: A. Ie Cosquino de Bussy, 'Catalogus van de
rechterlijke archieven (1811-1838) en van de notarieele ar
chieven (181 i-x 842)', in Verslagen omtrent 's Rijks Oude Ar
chieven 50 (1927) 11,635-697.
Zwolle
Periode: 1812-1819 (opheffingbij kb 23 aug 1818, nr. 34)
Berust in Rijksarchief in Overijssel
Inventaris: typoscript
Noten
1 W. M. Lindemann, Inventarissen
van de rechterlijke archieven in de
provincie Noord-Brabant uit de pe
riode 181 <5 (Inventarisreeks
Rijksarchief Noord-Brabant
nr. 40; 's-Hertogenbosch, 1989);
W.M. Lindemann, Inventarissen
van de archieven van het Provinciaal
Hof later Gerechtshof te 's-Herto
genbosch, en de arrondissements
rechtbanken te Breda, Eindhoven en
's-Hertogenbosch uit de periode
1838-1930 (Inventarisreeks Rijksar
chief Noord-Brabant nr. 42;
's-Hertogenbosch, 1990); W. M.
Lindemann en M. J. A. Veekens,
Inventarissen van de archieven van
de kantongerechten gevestigd in de
provincie Noord-Brabant, 1838-
1930 (Inventarisreeks Rijksarchief
Noord-Brabant nr. 46; 's-Herto
genbosch, 1992).
2 Vergelijk O. Moorman van Kap
pen, 'Van scheiding naar her
nieuwde eenheid. Een vertroosten
de overdenking aan het sterfbed
van ons hondervijftigjarige Wet
boekvan Koophandel', in: 190jaar
Wetboek van Koophandel. Het verle
den en de toekomst. Verslag Symposi
um vanwege de faculteit der Rechts
geleerdheid Katholieke Universiteit
Nijmegen op 11 november 1988
(Deventer, 1989) 10.
3 E. Bonnier, Elements d'organisation
judiciaire, précédés d'une introduc
tion sur la legislation nouvelle Pa
ris, 1858) 35-36.
4 G. Ripert en R. Roblot, Traité élé
mentaire de droit commercial (21.
Paris, 198612) 77.
5 Zie over de cahiers de doléances
C. M. G ten Raa, De oorsprong van
de kantonrechter (Deventer, 1970)
1-5-
6 J. Godechot, Les institutions de la
France sous la Révolution et l'Empire
(Paris, 19682) 224-228; vergelijk
Moorman van Kappen, 'Schei
ding', 11-12.
7 Deze aanwijzing was facultatief.
Indien in een district geen han
delsrechtbank werd opgericht,
oordeelde in deze zaken het dis
trictsrechtbank.
8 Deze OrdonnancestonA model
voor boek 11 van de Code de com
merce over de contrats maritimes.
[23]
