steden en graafschappen zorg dragen voor hun ar
chieven. De oudere steden (bijvoorbeeld Droghe-
da en Kilkenny) hebben mooie collecties die goed
gehuisvest zijn, goed verzorgd worden en waar het
publiek regelmatig gebruik van maakt. In gebie
den die rijk zijn aan archieven maar waar geen for
mele structuur is waarin het behoud van dit mate
riaal is vastgelegd, worden de archieven vaak aan
de plaatselijke bibliotheek of het plaatselijke mu
seum overgedragen. In andere gevallen worden ar
chieven opgeslagen in het gerechtsgebouw of de
zetel van het plaatselijk bestuur, waar ze meestal
veilig bewaard worden maar onbereikbaar zijn
voor het publiek.
Overige archiefvormende instellingen
Vele andere instellingen en organisaties hebben
grote vooruitgang geboekt in het behoud van ar
chiefbescheiden. Dit geldt in het bijzonder voor de
religieuze orden en kerkelijke instellingen. Zowel
de Rooms-Katholieke Kerk (het bisdom Dublin)
als de Church of Ireland hebben full-time een ge
kwalificeerde archivaris in dienst en bij vele andere
bisdommen van de Rooms-Katholieke Kerk zijn
professionele krachten in deeltijd aangesteld. Ook
zijn er veel religieuze organisaties waar archivaris
sen op tijdelijke basis werkzaam zijn, of waar men
een medewerker de taak van het archiefbeheer
heeft toegewezen - in vele gevallen ontwikkelen de
ze medewerkers zich op den duur tot gekwalifi
ceerde archivarissen. De Ierse Association of Church
Archivists is een forum voor deze gekwalificeerde
archivarissen of archiefmedewerkers uit alle religi
euze groeperingen.
Vele andere instellingen doen veel moeite voor
het behoud van hun archieven; genoemd kunnen
worden haven-autoriteiten, gezondheidsraden, on
derwijs- en medische instellingen etc. Deze archie
ven worden altijd op lokaal niveau beheerd en zijn
niet altijd toegankelijk voor onderzoek. Voorts zijn
er ook tal van culturele instellingen en organisaties
met rijke archieven die druk worden geraadpleegd
door het publiek. In het bijzonder de archieven
van de Royal Dublin Society en de Royal Irish Aca
demy die uit de achttiende eeuw dateren.
Ook de universiteiten hebben altijd voorop ge
lopen waar het ging om het archiefbeheer. Univer
sity College Dublin heeft een archiefafdeling met
twee gekwalificeerde archivarissen; in University
College Cork is een archivaris in dienst; Trinity
College Dublin heeft twee opgeleide archivarissen
die op de manuscripten-afdeling werkzaam zijn en
op de universiteit van Maynooth College is een ar
chivaris op contractbasis aangesteld.
4
Opleiding en beroepsorganisatie
Opleidingen Op de archiefafdeling van Uni
versity College Dublin kan men een éénjarige
post-doctorale archiefopleiding volgen die wordt
afgesloten met een diploma. Een stage van twee
weken in een archiefbewaarplaats, alsmede prakti
sche werkzaamheden binnen de afdeling zelf vor
men verplichte onderdelen voor alle studenten.
Deze afdeling werd in 1970 opgericht. Sindsdien
worden hier gemiddeld vijf studenten per jaar op
geleid. Een doctorale graad in geschiedenis wordt
aanbevolen, maar is geen voorwaarde voor deelna
me aan de opleiding. In de beginjaren werden veel
personeelsleden van gevestigde openbare institu
ten hier opgeleid.
Tot 1981 was de situatie in Ierland zo dat er voor
de meeste gekwalificeerde archivarissen vast werk
te vinden was. Als gevolg van een stop op de wer
ving van personeel in de overheidsdiensten en een
gebrek aan geld moeten archivarissen nu ofwel
buiten Ierland werk zoeken, vooral in Groot-Brit-
tannië, ofwel part-time op contractbasis gaan wer
ken binnen Ierland. In de laatste twaalf jaar zijn er
minder dan vijf vaste archiefbanen bijgekomen.
Ierse studenten kunnen het archiefdiploma ook
behalen op de archiefcursussen die in Londen, Li
verpool of in Aberystwyth of Bangor in Wales ge
geven worden. Alle diploma's zijn automatisch gel
dig voor beide landen.
Beroepsorganisaties Gezien de geringe
omvang van de actieve archivistische gemeenschap
in Ierland is het nooit tot de vorming van een onaf
hankelijke beroepsorganisatie gekomen. In plaats
daarvan sluit men zich aan bij de Society of Archi
vists in Londen, waarbinnen de Ieren zich in de
[124]
Irish Region hebben verenigd. Deze Irish Region
heeft een eigen commissie in Dublin en is, evenals
andere Regions, een afdeling van de Society of Ar
chivists. Het contact met de Society wordt onder
houden door de Regional Councillor die eens in de
drie maanden naar Londen gaat voor het bijwonen
van vergaderingen. Ook hebben leden van de Irish
Region zitting in sub-commissies van de Society.
Ongeveer drie keer per jaar wordt een programma
met lezingen en excursies georganiseerd. De rest
van het jaar wordt het contact in stand gehouden
door een Newsletter. De Journal of the Society wordt
in Groot-Brittannië geproduceerd. Leden van de
Irish Region reizen vaak naar Groot-Brittannië om
bijeenkomsten van de Society bij te wonen en er
bestaan nauwe banden tussen vele Britse en Ierse
archivarissen en bewaarplaatsen. De Irish Region
van de Society of Archivists heeft ongeveer vijftig
betalende leden.
De Irish Society for Archives is een veel grotere
organisatie, aangezien men niet gekwalificeerd
hoeft te zijn om lid te worden. De organisatie telt
ongeveer honderdvijftig leden en is bedoeld voor
diegenen die geïnteresseerd zijn in archieven en ar
chiefbewaarplaatsen. De Society komt regelmatig
bijeen en er worden lezingen en excursies georga
niseerd. Ook deze Society brengt een Newsletter
uit en het blad Irish Archives. Aangezien veel leden
zowel van de Society of Archivists als van de Irish
Society for Archives lid zijn, organiseert men ook
gezamenlijke bijeenkomsten, excursies en work
shops.
Summary
Archives in Ireland (Aideen M. Ireland)
Archival practice in Ireland is divided nationally
between the National Archives of Ireland in
Dublin and the Public Record Office of Northern
Ireland in Belfast.
Up to 1986 the National Archives comprised
the State Paper Office (established in 1702) and
the Public Record Office of Ireland (established in
1867). The latter was controlled by the Public
Records (Ireland) Act of 1867 and this legislation
was continued after 1922 under the Free State
Government. In 1986 the National Archives Act
amalgamated the State Paper Office and the Public
Record Office into the National Archives. The
physical unification of the two archives is currently
under way: in 1988 a new building was acquired
and the whole of the National Archives is expected
to be reunited in the near future.
After the creation of the Irish Free State in 1922
the six counties of Northern Ireland remained part
of Great Britain. In 1923 a separate Public Record
Office of Northern Ireland was established in Bel
fast.
In this article the archival situation both in
Northern Ireland and the Republic of Ireland is
discussed in detail: legislation, housing, staff, ad
ministration and training.
12.5
