r m
WIT
S b Lt
jiP f
rniii iiiii^llinno iijTÜf
De Ierse archiefpraktijk wordt op nationaal niveau
verdeeld tussen de National Archives of Ireland in
Dublin en het Public Record Office of Northern Ire
land in Belfast. Binnen de Ierse Republiek zijn er
drie lokale archiefdiensten en daarnaast worden
door vele andere organisaties en instellingen ar
chieven gevormd en voorzieningen getroffen voor
het gebruik ervan door het publiek. Hoewel het
Ierse archiefwezen nog steeds een geringe omvang
heeft, is de invloed ervan groot.
1
Nationale archieven
MX
Het Public Record Offce
Tot 1986 omvatten de National Archives het State
Paper Office en het Public Record Office of Ireland.
Het State Paper Office werd in 1702 opgericht als
bewaarplaats van de archiefstukken van de Chief
Secretary (de secretaris van de Lord Lieutenant die
de Engelse koning in Ierland vertegenwoordigde).
Voor die tijd werden deze archiefstukken telkens
wanneer de ambtstermijn van de Chief Secretary
ten einde liep, naar Londen overgebracht. De af
wezigheid van de archieven van voorgaande bestu
ren had het bijzonder moeilijk gemaakt om Ierland
te besturen. Tot 1990 bevond het State Paper
Office zich in Dublin Castle.
Het Public Record Office of Ireland werd in
1867 opgericht als bewaarplaats van bestuurlijke
archieven ouder dan twintig jaar. Het archief werd
in het Dublinse Four Courts-complex gebouwd,
om juridisch onderzoek te vergemakkelijken. In
vroeger tijd richtte het Public Record Office zich
zowel op juridisch als literair onderzoek, een on
derscheid dat al lang niet meer van belang is. Tij
dens de burgeroorlog, in 1922, werd het gebouw in
beslag genomen. Er werden mijnen geplaatst en
een explosie verwoestte het grootste gedeelte van
de archieven, alsmede het gebouw waarin zich de
bewaarplaats bevond.
Wetgeving Er was geen wetgeving waarin de
oprichting en werkzaamheden van het State Paper
Office waren vastgelegd, hoewel deze instelling wel
formeel in het leven was geroepen. Het Public Re
cord Office steunde op de Public Records (Ireland)
Act van 12 april 1867 en daaropvolgende amende
menten. Deze wetgeving werd na 1922 geconti
nueerd onder de regering van de Ierse Vrijstaat, zij
het met aanpassingen waardoor de verantwoorde
lijkheden van het archief werden uitgebreid. Met
de National Archives Act van 1986 gingen de twee
instellingen samen onder de naam National Archi
ves.
Een andere belangrijke verandering in deze wet
was dat de National Archives de verantwoordelijk
heid kregen voor archieven ouder dan dertig jaar
van departementen en hun diensten.
Huisvesting Niet zo lang geleden zetelde het
State Paper Office in een middeleeuwse toren van
Dublin Castle, waarin vloeren en stellingen waren
aangebracht om als archiefbewaarplaats dienst te
kunnen doen. Het gebouw was onhandig in het
gebruik en het tevoorschijn halen van documen
ten die in de hogere regionen lagen opgetast, was
bijzonder gevaarlijk. Ook was er in hoge mate
sprake van brandgevaar, waarbij het personeel wei
nig kans op ontsnapping zou hebben. Het Public
Record Office was/is gehuisvest in een gebouw dat
voor dit doel in het midden van de negentiende
eeuw werd gebouwd in het Four Courts-complex.
Helaas werd het gedeelte waar de archiefbewaar
plaats zich bevond tijdens de burgeroorlog totaal
verwoest. Aan het einde van de jaren twintig werd
[120]
het herbouwd, maar met verlies aan depotruimte.
In de jaren zestig ontnamen verdere bouwactivitei
ten in het Four Courts-complex het Public Record
Office zijn mogelijkheden tot uitbreiding.
Zowel het State Paper Office als het Public Re
cord Office waren al jarenlang uit de hun toegewe
zen ruimte gegroeid. Zelfs met de verwerving van
depotruimte in een nabij gelegen pakhuis en extra
faciliteiten binnen het Four Courts-complex was
het ruimtegebrek een nijpend probleem gewor
den. Toen de National Archives Act in 1988 in
werking trad, werd besloten om voor de twee nu
samengevoegde instellingen een nieuwe behuizing
te zoeken. In 1989 werd daartoe een groot gebou
wencomplex aangekocht. Het gebouw is zes ver
diepingen hoog, heeft onder de grond nog twee ex
tra verdiepingen en is bovendien voorzien van een
zeer groot depot met ruimte voor lossen en laden.
Op dit moment heeft men nog niet de volledige
beschikking over het gebouw, maar naar wordt
verwacht zal dit tegen het einde van 1993 wel het
geval zijn. Het nieuwe gebouw bevindt zich ook
dichter bij het centrum van de stad en is daarom
gunstiger gelegen voor onderzoekers.
Momenteel bevinden het State Paper Office en
de moderne departementale archieven zich in het
nieuwe gebouw in Bishop Street, tevens is daar een
studiezaal waar deze stukken kunnen worden ge
raadpleegd. Men verwacht dat in de loop van 1992
een begin zal worden gemaakt met de overbren
ging van de archieven van het Public Record Office
naar Bishop Street. Het ligt in de bedoeling dat
het Four Courts-gebouw in de nabije toekomst ge
heel zal worden ontruimd en dat alle nationale ar
chieven in Bishop Street herenigd zullen zijn. In ja
nuari 1992 werd de nieuwe, door een architect ont
worpen, studiezaal op de vijfde verdieping van
Bishop Street officieel geopend door minister-pre
sident Charles J. Haughey. Daarbij waren driehon
derd genodigden aanwezig. De studiezaal biedt
plaats aan 68 mensen en extra plaatsen voor diege
nen die alleen toegangen in willen zien. Voorts zijn
er leesapparaten voor microfiches en microfilms en
kunnen er personal computers worden geïnstal
leerd. Dit laatste geldt ook voor de bureaus van het
personeel. Kunstwerken, geleend uit de staatscol-
lectie, verfraaien de muren, en de ramen bieden
een prachtig uitzicht over de stad en de buitenwij
ken. Alles wijst erop dat de speciale aanpassingen
aan dit gebouw om het voor de berging van archie
ven en het gebruik door het publiek geschikt te
maken succesvol genoemd kunnen worden.
v 1r
Het nieuwe gebouw in Bishop Street
Personeel Het personeelsbestand van de Na
tional Archives bestaat uit ongeveer dertig men
sen, van wie een viertal is aangesteld op tijdelijke
basis. Zeven leden van het personeel zijn professio
neel opgeleide archivarissen, de rest bestaat uit stu-
diezaalpersoneel, administratieve krachten, depot-
personeel, bodes en schoonmakers. Momenteel is
er veel te weinig personeel om al het werk naar be
horen uit te kunnen voeren en in de huidige situ
atie, waarbij de archieven zich nog in twee gebou
wen bevinden, begint de grote werkdruk zijn tol te
eisen. Het is te hopen dat er meer personeel kan
worden aangetrokken om in de studiezaal dienst te
doen. Er is al een toezegging gedaan dat een extra
kracht kan worden aangenomen om de receptie te
versterken.
Bestuur De dagelijkse leiding van de Natio
nal Archives berust bij de Director of, in zijn afwe
zigheid, bij zijn plaatsvervanger. Er is een bij de
wet ingestelde adviesraad, de National Archives
Advisory Councilbestaande uit twaalf leden, af
komstig uit kringen van archivarissen, academici
121]
