Ebels, waarin hij schrijft: 'Zoals U bekend is, was
de Heer Smeding de enige die zich voor de denk
beelden eigenlijk erg druk maakte en nu hij ermee
wil wachten, zal het wel het beste zijn als wij ons
hierbij neerleggen'.11 En zo bleef het. De Zuider
zeeraad ondernam zelf geen verdere stappen en
werd bovendien in 1969 opgeheven en verenigd
met de Raad van de Waterstaat.
drirS. Smeding
Derde acte
Op de plannen voor een centraal Zuiderzeearchief,
zoals die in de jaren dertig werden ontwikkeld, is
geen vervolg gekomen. Wel zal het 'nieuwe land' in
het laatste decennium van de twintigste eeuw een
rijksarchief rijker zijn. De archieven cq collecties,
die men in 1931 bijeen had willen brengen, zullen
daar echter niet alle berusten. Andere archieven,
waarop men in die tijd niet of nauwelijks zicht
had, wel. In 1931 was immers slechts de Wierin-
germeer drooggevallen en naderde de Afsluitdijk
haar voltooiing. De polders (de Noordoostpolder,
Oostelijk- en Zuidelijk Flevoland)die nu tezamen
de provincie Flevoland vormen, bestonden slechts
op papier. Er waren nog geen gemeenten en er was
zeker nog geen provincie. De Directie van de Wie-
ringermeer, later de Rijksdienst voor de IJssel-
meerpolders, die zich onder meer zou bezighou
den met de ontginning, het in cultuur brengen en
de sociaal-economische opbouw van het nieuwe
land, was pas in 1930 opgericht. De archieven van
deze dienst, die onlangs door de Centrale Archief
Selectiedienst zijn geselecteerd en geïnventari
seerd, zullen echter wel in het rijksarchief komen
te berusten, evenals die van de nieuwe provincie.
Wat de andere door het driemanschap Blom,
Vissering en Van der Waerden voorgestelde stuk
ken ter bewaring betreft, kan het volgende worden
opgemerkt:
de stukken van de Zuiderzeevereeniging, die on
der punt ia, 2 en 4 worden genoemd, bevinden
zich bij de Stichting voor het Bevolkingsonderzoek
in de drooggelegde Zuiderzeepolders/Sociaal His
torisch Centrum voor Flevoland17;
het archief van de Zuiderzeeraad berust nu in
het Algemeen Rijksarchief (punt 5);
de archieven van de commissies van de Zuider
zeeraad (punt 6) maken deel uit van het archief van
de Zuiderzeeraad; het archief dat K. Jansma als lid
van de Zuiderzeeraad heeft gevormd, bevindt zich
eveneens bij de Stichting voor het Bevolkingson
derzoek in de drooggelegde Zuiderzeepolders;
onder punt 6 wordt ook gesproken van de Com
missie inzake Bestudeering van de Uitgifte der Zui-
derzeegronden. Dit was echter geen commissie van
de Zuiderzeeraad. Voorzitter van deze commissie
was mr G. Vissering. Het archief dat hij in deze
functie heeft gevormd, bevindt zich momenteel
eveneens bij de Stichting voor het Bevolkingson
derzoek in de drooggelegde Zuiderzeepolders.
het archief van de Dienst der Zuiderzeewerken
berust nu nog in het Rijksarchief in Overijssel,
maar zal ter zijner tijd worden overgebracht naar
het Rijksarchief in Flevoland (punt 8).
Onlangs schreef algemeen rijksarchivaris dr F.C.J.
Ketelaar over het Rijksarchief in Flevoland: 'Zo zie
ik ook de rol van het nieuwe rijksarchief in Fle
voland: voortrekker in het nieuwe gebied van de
door de informatietechnologie beheerste life-cycle
van de archiefvorming.'13 Daarmee sloot hij aan bij
de traditie, die Flevoland in haar korte bestaan
heeft opgebouwd: pionieren en experimenteren.
Talrijk zijn de voorbeelden op het gebied van de
landbouw, de architectuur, de ruimtelijke orde-
[26]
ning, de gezondheidszorg etc. Wellicht kan de ar-
chivistiek in de toekomst aan dit rijtje worden toe
gevoegd.
Summary
The Zuiderzee-Archive
(R. Chandali)
Flevoland became a Dutch province in 1986
and consists of land reclaimed from the IJsselmeer.
The reclamation of Flevoland may be seen as the
pinnacle of the Zuiderzee project. Plans to form a
Zuiderzee-Archive date back to the 1930s, when
the transformation of the Zuiderzee into the IJs
selmeer had begun in earnest. The IJssel-dam was
under construction and large areas of land were to
be reclaimed, forming polders such as the Wierin-
germeer, Oostelijk and Zuidelijk Flevoland. Mem
bers of the Zuiderzee council soon realised that the
landscape and environment of the area was to
change drastically as a result and they proposed a
plan to record both the Zuiderzeelanden as they
were at the time and the development of the new
land as it was reclaimed.
Moten
1 R.H.A. van Duin en G. de Kaste,
Het Zuiderzeeprojekt in zakformaat
([Lelystad], 19873), 38.
2 G.L. Cleintuar, Wisselend getij. Ge
schiedenis van de Zuiderzeevereeni
ging 1886-1949. Publikaties van de
Stichting voor het Bevolkingson
derzoek in de droogggelegde Zui
derzeepolders nr. 42. Zutphen
1982.
3 Stichting voor het Bevolkingson
derzoek in de drooggelegde Zui
derzeepolders, archief K. Jansma
(Zuiderzeeraad)dossier 24 stich
ting Zuiderzee-archief, afschrift
van een brief van D. van Blom, G.
Vissering en Th. van der Waerden
aan de voorzitter van de Zuider
zeeraad, juli 1930.
4 Ibidem, afschrift van een briefvan
N.W. Posthumus aan mr G. Visse
ring, 30 december 1930.
5 Deze enquête maakte onderdeel
uit van het Zuiderzeevisserij-on
derzoek dat door een commissie
van de Zuiderzeevereeniging werd
uitgevoerd in 1905. Dit onderzoek
had tot doel een beschrijving te ge
ven van de toestand van de Zuider
zeevisserij en aanverwante bedrij
ven.
6 Ibidem, afschrift van een briefvan
Vissering, Blom en Van der Waer
den aan N.W. Posthumus, 29 de
cember 1930.
7 Ibidem, afschrift van een briefvan
N.W. Posthumus aan mr G. Visse
ring, 30 december 1930.
8 Ibidem, afschrift van een brief van
H. Colijn, voorzitter van de Zui
derzeeraad, aan de Minister van
Waterstaat, 3 februari 1931.
9 Ibidem, afschrift van een briefvan
de Minister van Waterstaat aan de
voorzitter van de Zuiderzeeraad,
27 februari 1931.
10 Ibidem, afschrift van een briefvan
W.J. Vogel aan drirS. Smeding, 14
augustus 1962.
11 Ibidem, afschrift van K. Jansma
aan E.H. Ebels, voorzitter van de
Zuiderzeeraad, 30 augustus 1962.
12 De Stichting voor het Bevolkings
onderzoek in de drooggelegde Zui
derzeepolders werd opgericht in
1936. Diverse bestuursleden van
de Zuiderzeevereeniging waren bij
de oprichting van deze Stichting
betrokken. Het doel van de stich
ting was volgens de statuten: 'het
verzamelen en doen verzamelen,
het bestudeeren en het doen bestu-
deeren van gegevens betreffende de
bevolking in de kolonisatiegebie
den der drooggelegde Zuiderzee...
zooveel mogelijk in onderling ver
band'. Sedert 1988 is de stichting
gevestigd in Lelystad en tooit zij
zich tevens met de naam Sociaal
Historisch Centrum voor Flevo
land.
13 F.C.J. Ketelaar, 'Archiefinspectie
bij de bron', in: Nederlands Archie
venblad^ 4(1990), 350.
[27]
