Archieven in de Europese gemeenschap
Italië
P. J. Margry
Italië
Van 23 tot en met 30 april 1990 hebben 28 leden van de Vereniging van Archi
varissen in Nederland' kennis gemaakt met het Italiaanse en Vaticaanse ar
chiefwezen en met de in Rome bewaarde archivalia.2 De vele indrukken die
de groep opdeed, zijn verzameld en verwoord door drsP. J. Margry.
Op 22 februari werd ter voorbereiding van de deelnemers aan de reis een bij
eenkomst in het Algemeen Rijksarchief belegd.3 Het bleek een breed samen
gestelde groep uit diverse geledingen van het Nederlands archiefwezen, van
Vlaardingen tot Vlissingen en van Winschoten tot Weert. Er kon met elkaar
worden kennisgemaakt maar vooral werd praktische informatie verstrekt over
de reis en het Italiaanse archiefbestel.
Nadat een aantal 'huishoudelijke' problemen waren opgelost dankzij het
improvisatietalent van de hotelier en het onvolprezen Italiaans van Joyce Pen-
nings, werd ons een diner aangeboden door de vereniging van Italiaanse ar
chivarissen. Het werd een eerste kennismaking met de Italiaanse collega's. Dott.
Maria Pia Rinaldi Mariana heette ons namens de vereniging en als directeur
van divisione IIdocumentazione archivistica van het Italiaanse Ministerie van
Cultuur welkom en onderstreepte het belang van kennisuitwisseling tussen de
beide landen. Onze voorzitter, Frank Keverling Buisman, repliceerde hierop
en wees op de lange traditie van Nederlanders op reis door Italië en verwees
daarbij naar de 18e-eeuwse 'grand tour'.
Daarmee was het programma begonnen. Hoe de reis verder verliep zal hier
na min of meer thematisch, opgehangen aan de structuur in het Italiaans ar
chiefwezen, uit de doeken worden gedaan.
Archiefwetgeving4
In 1900 kreeg Italië een eerste wet voor archieven, eigenlijk meer in het bijzon
der voor de registratuur van de centrale overheid (een soort kb ASAR). Een Ar
chiefwet zoals wij die kennen, kwam pas op 30 september 1963 tot stand. Daarin
156
Welkomstwoord van directeur Mario Serio van het Archivio Centrale dello Stato,
met simultaanvertaling door Huib Leeuwenberg.
Erilde Terenzoni, Donato Tamblé en Lucio Lume bespreken het programma voor
de Nederlandse collega's in het staatarchief van Rome. Het vervoer van stukken naar
de studiezaal gaat gewoon door.
werden de gegroeide situatie en de taken van de staatsarchieven in een vernieuw
de opzet vastgelegd. Een belangrijk nieuw element was het toezicht op de ar
chieven, waarover verderop meer. Bij de ontvangst op dinsdagochtend op het
Archivio Centrale dello Stato werd ons door dott.ssa Patrizia Ferrara een hel
dere uiteenzetting geboden over de bestaande en nieuwe archivistische wetge
ving. Een van de belangrijkste elementen uit de wet - en daarmee ook een van
de grootste verschillen met de Nederlandse-is het feit dat deze ook betrek
king heeft op de archieven van publiekrechtelijke organen en van particulieren!
De structuur van het (staats) archiefwezen kreeg in de wet zijn beslag. Het
betekende dat er naast een algemeen staatsarchief ook in elke provincie een
staatsarchief kwam (vergelijkbaar met ons rijksarchievenbestel). Om de zaak
in de gaten te houden werden er tegelijk soprintendenze archivistiche (archief
inspecties) ingesteld. Het geheel valt onder het ministerie voor Cultuur c.a.
