De riante studiezaal van het nieuwe Rijksarchief in Luik. Op de achtergrond achter de
glazen wand, de balie. Foto auteur.
km archief. Het depot bestaat uit vijf verdiepingen, die om redenen van veilig
heid geheel geïsoleerd zijn van elkaar. In de depotruimte is geen enkele ope
ning of raam: er komt geen uv-Iicht, vochtige lucht of stof binnen. Een sys
teem van klimaatbeheersing handhaaft de temperatuur op 18° en de relatieve
luchtvochtigheid op 50%. Stofwerende materialen (zoals stofafstotende be-
tonverf) en filtering van het luchtbeheersingssysteem moeten de magazijnen
stofvrij houden. Er zijn in de depots geen risicodragende factoren als water
leidingbuizen. De beveiliging wordt verzekerd door een brandalarminstalla
tie. Overigens is het gebouw in zijn geheel beveiligd. Het gebouw staat op een
groot perceel, toebehorend aan de Belgische staat, zodat in de toekomst een
uitbreiding van het depot tot een dubbele capaciteit zonder technische proble
men gerealiseerd kan worden.
Naast het vijf verdiepingen tellende magazijn ligt de vleugel waar de voor
het publiek toegankelijke ruimten zijn ingericht: een tentoonstellingsruimte,
een college- cq vergaderzaal, een riante leeszaal van 68 plaatsen, voorzien van
7 microfilmreaders (op drukke dagen nu al onvoldoende!), een fotokopieer
apparaat en een microfilmprinter. In de vierde vleugel tenslotte zijn de kanto
ren van de archivarissen ondergebracht, de bibliotheek, vestiaires en kantine
(en zelfs een douche!) voor het personeel.5
Wanneer wij de situatie in Luik vergelijken met een gemiddeld Nederlands
rijksarchief, dan valt op dat onze buren niet de beschikking hebben over een
binderij of een restauratieatelier noch over een fotografische dienst, en tenslotte
dat men het in Luik met beduidend minder personeel moet doen: slechts drie
archivarissen en negen man-vrouw dienstpersoneel (van laatstgenoemde cate
gorie slechts twee rijksambtenaren), weinig voor een archiefbewaarplaats met
de centrale overheidsarchieven van een prinsdom dat een groot deel van het
huidige België omvatte.
358
Het nieuwe gebouw is te danken aan de verdiensten en de niet aflatende ijver
van de scheidende rijksarchivaris van Luik, dr. Georges Hansotte, die op 31
augustus 1987 de pensioengerechtigde leeftijd bereikte. Zijn opvolgster, me
vrouw dr. Paulette Pieyns-Rigo, mag haar carrière aldus in een niet alleen func
tioneel, maar ook mooi gebouw beginnen. Werd in 1985 het nieuwe rijksar
chief in Den Bosch niet zonder trots gepresenteerd als het 'paradepaard onder
de archiefgebouwen van de Benelux',6 Pirenne's gebouw krijgt nu wel con
currentie!
Régis de La Haye
Noten
1 De oude bisdommen Luik (het eerste tot 1559,
het tweede van 1559-1801) bestreken grote de
len van Nederland. Het oud archief van het
bisdom is zeer onvolledig bewaard gebleven,
zowel bij het rijksarchief van Luik (Archives
de l'Etat a Liège, afgekort: ael), als bij het ar
chief van het bisdom Luik (Archives de l'Evê-
ché de Liège, Rue de l'Evêché, 25, B-4000 Liè
ge (Belgique), afgekort: AEvL). Voor de
bestanden van beide bewaarplaatsen bestaat
een overzicht. Voor het rijksarchief: Les Archi
ves de l'Etat dans les provinces. Apergu des
fonds et des collections, n. Les provinces wal-
lones (Brussel 1975). Voor het bisschoppelijk
archief: a.deblon, 'Les archives de l'Evêché
de Liège. Apercu des fonds et collections', in:
Archives et Bibliothèques de Belgique/Archief-
en Bibliotheekwezen in België 48 (1977), 617-
629. Zie ook: a.deblon, 'De betekenis van het
Luikse bisschoppelijk archief voor de Limburg
se kerkgeschiedenis', in: Munsters in de Maas
gouw. Archeologie en kerkgeschiedenis in Lim
burg. Bundel aangeboden aan pater
A. J. Munsters msc bij zijn tachtigste verjaar
dag (Maastricht 1986 Werken uitgegeven
door Limburgs Geschied- en Oudheidkundig
Genootschap, 9).
2 Tot de reddingsoperaties, na de ramp, behoor
de de publicatie van aantekeningen van onder
zoekers uit de verloren gegane archieven, bij
voorbeeld het veel geraadpleegde werk: MAU
RICE YANS, Memorial des Archives détruites
en 1944. Pasicrisie des échevins de Liège, Luik
1948-19^0.
3 jean pieyns, 'Georges Hansotte, bio-
bibliographie, in: Bulletin de l'lnstitut Archéo-
logique Liégeois (bial) 98 (1986), 5.
4 De gegevens van dit historisch overzicht zijn
ontleend aan: Apergu (als noot 1), 101-108.
5 De meer technische gegevens over het gebouw
zijn grotendeels ontleend aan: georges han
sotte, 'Le nouveau batiment des Archives de
l'Etat a Liège', in: Archives et Bibliothèques
de Belgique/Archief- en Bibliotheekwezen in
België 59 (1988), 91-95.
6 l.p.l.pirenne, 'Een opzienbarend gebouw
voor het Rijksarchief in Noord-Brabant', in:
nab 89 (1985), 366.
Résumé
Après un passage de plus d'un demi-siècle dans l'ancienne gare des marchan-
dises de la rue Pouplin, oü la situation était devenue insupportable, voire dan-
gereuse, les Archives de l'Etat a Liège (ael) disposent maintenant d'un tout
nouveau dépot, répondant aux exigences modernes. Cinq étages de magasins
construits en béton, sans aucune ouverture, pouvant abriter 25 kilomètres
Iinéaires d'archives, la possibilité de doubler encore cette capacité, une salie
de lecture de 68 places, une salie de conférence, une salie d'exposition, des lo-
caux de travail spacieux et bien équipés font du dépot liégeois l'un des plus
modernes du Bénélux.
359
