bestreed dat het ultimate goal van archieven is om de samenleving te docu
menteren. De archivaris werkt, in zijn optiek, allereerst voor zijn baas. Bo
vendien achtte hij het niet goed mogelijk uit te maken wat waarde heeft. Veel
belangrijker is het om te weten hoe er wordt geselecteerd. Een totale docu-
mentatiestrategie lost het probleem van de selectie niet op. De archivaris moet
blijven bepalen wat er bewaard moet worden. Er is behoefte aan een selectie-
methodologie.
Besluit
Dienstverlening is maar één van de onderwerpen die in New York aan bod
is gekomen. Toch is mijn subjectieve indruk-na vijf dagen vrij gericht bij
eenkomsten over dienstverlening bijgewoond te hebben - dat dienstverlening
in de vs op weg is erkend te worden als een eigen specialiteit binnen het ar
chiefvak, zij het een waarnaar nog te weinig onderzoek is gedaan. De automa
tisering, met de daaraan verbonden investering in geld en menskracht, dwingt
archivarissen eigenlijk voor de eerste keer tot een meer professionele benade
ring. De Amerikaanse situatie, met haar korte afstand tussen archief- en bi
bliotheekwezen en haar zwakke implementatie van het herkomstbeginsel, leidt
tot, in Nederlandse ogen, onorthodoxe, maar verfrissende opvattingen. Na
dere bestudering daarvan zou ook voor de Nederlandse situatie nog wel eens
tot verbeteringen kunnen leiden.
J.A.M. Y. Bos-Rops
Noten
1 Voor een treffende beschrijving van de sfeer
zie: j.n.t. van albada, 'Society of American
Archivists. 49th annual meeting, Austin 1985',
in: Nederlands Archievenblad (nab) 90 (1986)
65-67; voor inzicht in de organisatie van de bij
eenkomst J.N.T. VAN ALBADA en J. P. SIGMOND,
'Society of American Archivists 1936-1986', in:
nab 90 (1986) 327, 329-331.
2 In het Engels wordt het woord archives (niet:
archiveook gebruikt, waar wij in het Neder
lands woord archief zouden gebruiken.
3 d.r. mccoy, 'The struggle to establish a Natio
nal Archives in the United States' in: t.walch,
Guardian of heritage. Essays on the history of
the National Archives (Washington 1985) 1-15.
4 De National Archives verloor haar onafhanke
lijke positie in 1949, toen ze werd onderge
bracht bij de General Service Administration
waar ook diensten als de Federal Supply Servi
ce en de Public Buildings Service onder vielen,
maar kreeg haar onafhankelijkheid weer terug
in 1984 (zie voor de onderlinge verhouding:
t.huskamp peterson, 'The National Archives:
substance and shadow', in: walch, Guardian
of heritage, 77-82).
5 Voor meer informatie over het systeem van
presidential libraries zie: s. f.m.plantinga,
'Watergate en de archieven: de Presidential Re
cords Act 1978', in: nab 86 (1982) 348-358. Er
zijn presidential libraries voor de presidenten
Hoover, F. D. Roosevelt, Truman, Eisenhower,
Kennedy, Johnson, Ford en Carter.
6 Informatie over de tussendepots geeft:
g.asaert, Archiefbeheer in de Verenigde Sta
ten van Amerika, een na te volgen voorbeeld
(Brussel 1973; Miscellanea Archivistica n).
7 Er zijn regional branches in Boston, New
York, Philadelphia, Atlanta, Chicago, Kansas
City, Fort Worth, Denver, Los Angeles, San
Francisco en Seattle. Zij hebben elk een aantal
staten als ressort.
8 In New York bijvoorbeeld heeft men the muni
cipal archives (het op een na grootste over
heidsarchief in de vs) en the municipal records
center. Die laatste instelling is bestemd voor
het bewaren van archief dat nog administratie
ve of juridische waarde heeft; daar wordt ook
de overdracht of vernietiging van archieven ge
regeld.
9 Zie van albada en sigmond, 'Society', 328.
Afspraken of criteria voor de verdeling van
particuliere archieven over instellingen zijn er,
voor zover ik kon nagaan, niet. Van de onder
zoeker wordt het nodige onderzoek en de nodi-
178
ge inventiviteit verwacht - wie zoekt nu het ar
chief van de auteur Ernest Hemingway in de
Kennedy Library (overeenkomst tussen beide
personen: hun voorliefde voor de zee)?
10 bruce w.dearstyne (New York State Archi
ves), 'The reinvention of the archival professi
on', lezing op 6-9-1987.
11 Hoe men vanuit Nederland tegen de Ameri
kaanse situatie aankeek, is te lezen in de arti
kelen van k.heeringa 'Uit Amerika' in: nab
22 (1913-1914) 155-157; a.p.van schilfgaarde,
'Het Nationaal Archief van de Vereenigde Sta
ten van Noord-Amerika', in: nab 45 (1937-
1938) 78-79; g.panhuysen, 'Zorg voor 19e
eeuwse archieven in het buitenland', in nab 46
(1938-1939) 38-43 en w.moll, 'The National
Archives te Washington', in: nab 53 (1948-
1949) 71-79.
12 t.huskamp peterson, 'The National Archives
and the archival theorist revisited, 1954-1984'
in: American Archivist 49 (1986) 126.
13 JOHN a.fleckner (National Museum of Ameri
can History), 'The committee on goals and pri
orities and the future of the archival professi
on', lezing op 6-9-1987. De saa kreeg in 1974
een full-time directeur: nu heeft men een bu
reau met een executive director en zeven stafle
den.
14 dearstyne, als voren.
15 Stelling v behorende bij het proefschrift van
F. c.j. ketelaar, Oude zakelijke rechten, vroe
ger, nu en in de toekomst (Leiden/Zwolle
1978).
16 Zie voor het onderzoek in Noord-Brabant:
Convent 1979/bijlage 62; voor het onderzoek
in het Algemeen Rijksarchief: het desbetreffen
de stuk voor de vergadering van hoofden exter
ne dienstverlening van 17 februari 1984.
17 mary jo pugh, 'Two sides of the desk: varia
bles of the reference equation' (lezing op 4-9-
1987). Mevrouw Pugh is free lance archival
consultant.
18 larry dowler (Harvard University) 'The role
of the archivist in promoting the use of re
cords', lezing op 5-9-1987.
19 anne r.kenney (Cornell University) commen
taar op 'The availability and use of records',
op 5-9-1987.
20 Meer informatie over provenance based toe
gangen en de tegenhanger daarvan, de in
houdsgerichte toegang, is te vinden in: j.p. sig
mond, 'De speld en de hooiberg. Over
ontsluiting, beschikbaarstelling en automatise
ring', in: nab 90 (1986) 286-296.
21 penelope krosch (University of Minnesota),
'Interfacing the collection with the user', lezing
op 5-9-1987.
22 elena danielson (Hoover Institution), 'Ad-
ding automated variables to the equation', le
zing op 4-9-1987
23 davis bootros (University of Missouri), 'Brid
ging the chasm: converting manual systems to
automated reference tools', lezing op 4-9-1987.
24 rick pilfer, 'What kind of revolution have we
wrought?', lezing op 4-9-1987. Hij is verbon
den aan de University of Wisconsin.
25 'Managing a machine-readable data archives',
workshop op 3-9-1987.
26 helen samuels (Massachusetts Institute of
Technology), 'The first responsibility: a re
search agenda to improve the identification
and retention of records of enduring value', le
zing op 5-9-1987.
27 frank g. burke, als boven. Hij is verbonden
aan de National Archives and Records Admi
nistration.
28 frank boles, als boven; hij is verbonden aan
de University of Michigan.
179
