ting in paardestallen alhier. Dit betreft waarschijnlijk de houten gebouwen,
waarmee men zich moest behelpen (er was nog maar één stenen stalling, Blokstal
1) nu in de vesting in verband met de oorlogssituatie veel troepen waren gele
gerd. Op 22 juni 1745 vond de aanbesteding van deze tweede blokstal plaats.
Begin december kon een deel van het gebouw in gebruik worden genomen,
want een deel ervan was niet voltooid. De afwerking schijnt pas in het najaar
van 1746 te hebben plaatsgevonden.1 De aannemingssom was 14.400,—. De
stal werd gebouwd aan de binnenzijde van de hoofdwal van de stad. In 1764
is nog een derde genoemd Blokstal 3, gebouwd, zodat een complex ten behoe
ve van de ruiterij was ontstaan. Met een aantal andere militaire gebouwen wer
den de Blokstallen in Napoleons tijd in eigendom en onderhoud aan de stad
overgedragen, terwijl de militaire bestemming bleef.2 Pas in 1860 ging de on
derhoudsplicht weer aan het Rijk over.3
In 1952 is Blokstal 2 verbouwd tot levensmiddelenmagazijn, waarbij de oor
spronkelijke indeling op de begane grond in zeven ruimten bewaard bleef, maar
door het vervangen van de houten balken en de vloeren door betonconstruc
ties inwendig een vrij moderne ruimte ontstond. In 1978 eindigde deze laatste
militaire bestemming en werden de Blokstallen (Blokstal 1 was inmiddels af
gebroken) aan de gemeente teruggegeven.
Inmiddels was het in 1935 geopende archiefgebouw aan de Sint Annastraat,
ondanks het feit, dat in 1965 de tot dusverre door de gemeente-ontvanger be
zette ruimten in gebruik konden worden genomen door de archiefdienst, aan
de grens van zijn opnamecapaciteit gekomen. Een hulpdepot voor de jaargan
gen van tijdschriften, kranten en overige gedrukte bescheiden moest elders in
de stad worden ingericht. Dit hulpdepot diende enige malen verplaatst te wor
den omdat andere gemeentelijke diensten de desbetreffende ruimten gingen
benutten. Bij nieuwbouwplannen voor het stadhuis, waarvan de eerste schet
sen in 1969 gereed kwamen, werd duidelijk, dat de archiefdienst niet in de ont
worpen vleugel kon worden ondergebracht, zodat hiervoor een lokatie elders
gezocht moest worden. Sedertdien passeerde een aantal mogelijkheden de re
vue, die echter wegens allerlei financiële of technische bezwaren niet te realise
ren bleken. Sinds 1979 werden de plannen tot huisvesting van de archiefdienst
in Blokstal 2 voorbereid, waartoe architektenbureau Weyts te Bergen op Zoom
een schetsplan opstelde. Einde 1981 werd een gedeelte van het gebouw provi
sorisch gereedgemaakt om er de dependance onder te brengen. Het duurde tot
december 1984 voordat met de totale verbouwing kon worden begonnen. In
november 1986 vond de overbrenging van de archieven en de inrichting van
de kantoren plaats.
Het nieuwe archiefgebouw is-een gevolg van de oorspronkelijke
bestemming - langgerekt (70 meter lang, 10 meter breed). Op de begane grond
waren zeven ruimten tot onderbrenging van de paarden, op de bovenverdie
ping was een zolder, die de lengte van het gehele gebouw besloeg. Na de ver
bouwing tot voedseldepot waren in de meest oostelijke ruimte drie kantoren
ingericht, in de meest westelijke was een koelcel gebouwd. Bij de inrichting
tot archiefonderkomen werd uitgegaan van de mogelijkheden, die de Blokstal
bood: de bestaande betonconstructie kon onaangetast blijven en de opslag
plaatsen op de begane grond werden ingericht tot archiefbewaarplaatsen. Het
draagvermogen van de vloeren bleek voldoende voor de plaatsing van de ar-
388
De nieuwe huisvesting van de Gemeentelijke Archiefdienst: Blokstallen 2.
chieven, zelfs wanneer verrijdbare stellingen zouden worden toegepast. Eén
van de zeven ruimten werd ingericht als entree-hal met lift, garderobe, keuken
en een sorteerruimte voor binnengekomen archieven. De zes overige bewaar
plaatsen bieden ruimte aan circa 5500 strekkende meter archiefbescheiden. Bij
toepassing van verrijdbare stellingen zou deze capaciteit met 30% kunnen ver
meerderd worden.
Na enige klimatologische aanpassingen kon een eertijds door de Geniedienst
aangebrachte koelcel geschikt worden gemaakt voor berging van films, micro
films en geluidsbanden. Op de verdieping zijn de kantoren, werkruimten, een
leeszaal en ruimten voor de bibliotheek en de topografisch-historische atlas
ondergebracht. De leeszaal biedt plaats aan 25 werksituaties, terwijl deze ruimte
ook gebruikt kan worden voor lezingen, diavertoningen en cursussen. Dan kun
nen er maximaal 100 personen een plaats vinden. Op de tweede verdieping zijn
een donkere kamer, een extra bibliotheek en een bergruimte ingericht. Door
extra isolatie van het gebouw kan het klimaat op natuurlijke wijze in optimale
conditie worden gehouden. Het gebouw is aangesloten op het stads-
verwarmingsnet en voorzien van een brand-, inbraak-, bliksem- en water-
uitstroombeveiliging.
De verbouwingswerkzaamheden zijn voor het grootste deel - afgezien van
de isolatiewerken en andere voorzieningen aan het dak, die verricht zijn door
het aannemersbedrijf Gebr. Van den Bergh te Bergen op Zoom - uitgevoerd
door het Werkvoorzieningsschap West-Noord-Brabant. De restauratie is op
3 december 1984 begonnen; de eerste oplevering vond op 12 december 1986
plaats. De totale restauratiekosten bedroegen ƒ1.454.650,inclusief
ƒ279.650,inrichtingskosten.
389
