Zure hydrolyse is een van de belangrijkste factoren bij de afbraak van papier
vezels. Behalve interne verzuring van het papier, die tegengegaan wordt door
de aanwezigheid van de alkalische buffer, dient deze ook als bescherming te
gen verzuring van buiten, namelijk de luchtverontreiniging.
Duurzaamheid De bepaling van de duurzaamheid van papier is geen eenvou
dige zaak. Bij deze bepaling wordt gebruik gemaakt van een kunstmatige ver
oudering met warmte, waarbij voor en na de verhitting het vouwgetal bepaald
wordt. Deze methode staat al jaren onder discussie, waar vele voors en tegens
afgewogen worden. De meeste onderzoeken naar de houdbaarheid zijn van
Amerikaanse oorsprong en werken met de ASTM-norm. Hierbij worden vouw-
getallen met de MiT-tester bepaald. Ook in de geformuleerde eisen worden deze
bepalingen en de geëiste vouwgetallen aangegeven.
In de ASTM-norm wordt tijdens de veroudering droog verhit bij 105°C. Ook
de meeste Amerikaanse onderzoekers zijn tot de conclusie gekomen dat een
veroudering met warmte en vocht beter correleert met natuurlijke veroude
ring en er is een iso/dis (de internationale norm) in voorbereiding. Het Duit
se BAM-instituut werkt met zowel de droge verhitting als de verhitting met
vocht. Zij gebruiken echter niet de MiT-methode, maar de Schopper-methode
om het vouwgetal te bepalen. De uitkomsten van deze twee methoden zijn he
laas niet vergelijkbaar.
Voor Nederlandse eisen is het beter aan te sluiten bij de Duitse bepalingen,
temeer daar er vergelijkbare AFNOR-(Frankrijk), BS-(Engeland) en NEN-(Ne-
derland) normen bestaan. Bovendien zijn de enige officiële eisen, die van Fin
land en Zweden, gemeten met de Schopper-methode.
Testmethodes Alle testmethodes zijn gekozen uit de TAPPi-standaarden. De
ze normen zijn in de internationale papierwereld algemeen geaccepteerd en ge
bruikt. Indien er een overeenkomstige Nederlandse norm is, dan kan deze ge
bruikt worden.
Noot
1 Samenstelling van de Werkgroep Papier
van de cc-asa per 1 januari 1987:
Mevrouw J. H. Hofenk de Graaff, hoofd afde
ling natuurlijke polymeren van het Centraal
Laboratorium voor onderzoek van voorwerpen
van kunst en wetenschap, Amsterdam
R.C.Hol, Algemeen wetenschappelijk mede
werker Centrale Directe Rijksarchiefdienst, 's-
Gravenhage
G. van den Hurk, districtsadviseur van het
Centraal bureau odrp van de vng, 's-
Gravenhage
G.C. J.M. van Poppel, coördinatie documen
taire informatievoorziening Ministerie van Bin
nenlandse zaken, 's-Gravenhage
Mevrouw E. Pouwels, restaurator Algemeen
Rijksarchief, 's-Gravenhage
A. J.M. den Teuling, provinciaal inspecteur
der archieven in Drenthe (namens ipo), Assen
Literatuur
c. m. cuhna, Books, Documentary Materials
and Works of Art. Selected Test Methods.
tappi Press, Atlanta 1982.
1975 Annua! Book of astm Standards, part 20:
Paper; Packaging; Business Copy Products.
American Society for testing and Materials.
Department of Library, Archives and Public
Records, Standards for Permanent Records
Media and Storage, Arizona, 1985
E.J. parks, w.k.wilson, Evaluation of Archival
Stability of Copies from Representative
Office Copying machines, nbsir 74-498.
Washington, 1974.
e.l.graminski, e.j. sparks, e.e.toth, The
Effects of Temperature and Moisture on the
accelerated Ageing of Paper, acj
Symposium series no. 95 Durability of
macromoleculair Material, 1979.
366
w.k.wilson, e.j.sparks, 'An analysis of the
ageing of paper', in: Restaurator, 3, 1979,
37-61.
john c.williams, in: Library Trends, 30 (1981)
2, 203-224.
r. w. lanting e.a., Veroudering en aantasting
van cellulose door luchtverontreiniging
(literatuuroverzicht) Delft, 1985.
j. h. hofenk de graaff, The Development of
Standard Specifications for Permanent
Records in the Netherlands, icom,
Committee for Conservation, Sydney, 1987.
367
