35 h.lonchay, 'Les Archives de Simancas au
point de vue de l'histoire des Pays-Bas au
XVIIe siècle', in: hkcg, lxxxvi (1907), xvi
36 H.LONCHAY, J.CUVELIER, J.LEFEVRE, Cor-
respondance de la Cour d'Espagne sur les af
faires des Pays-Bas aux xviie siècle (1578-1700)
(6 tomes; Bruxelles, 1923-1937).
37 c.tihon, 'Joseph Cuvelier', in: p.bonenfant,
De Koninklijke Commissie voor Geschiedenis
in de laatste vijfentwintig jaar (1934-1959) Ju
bileumband samengesteld ter gelegenheid van
het honderd vijf en twintig jarig bestaan door
de leden van de Commissie, hkcg, cxxv
(1959), 107, 115. Over zijn positie als secretaris
van de Koninklijke Commissie, zie: w. preve-
nier, 'De Koninklijke Commissie voor Ge
schiedenis in de laatste vijfentwintig jaar (1959-
1984)', in: hkcg, cl (1984), 10.
38 lonchay, Correspondance de la CourPréfa-
ce, vii-xvi; a.louant, 'In Memoriam Joseph
Lefèvre Conservateur honoraire aux Archives
Génerales du Royaume (1893-1977)', in: abb, l
(1979), 585.
39 m. van durme, 'Rapport sur les documents ré-
ladfs a l'histoire des anciens Pays-Bas et du
comté de Bourgogne conservés a Simancas', in:
hkcg, cxxvii, (1961), lxiii.
40 Vergelijk noot 15.
41 Ibidem, I, Introduction, xxx-xxxi.
42 Overzicht van de door bronnenpublicatie aan
te vullen leemten der Nederlandsche geschied-
kennis, indertijd samengesteld door de Com
missie van Advies voor 's Rijks Geschiedkundi
ge Publicatiën ('s-Gravenhage, 1904).
43 Ibidem, 12.
44 p. a.m.geurts, 'Nederlandse overheid en ge
schiedbeoefening 1825-1830', in: Theoretische
Geschiedenis, ix (1982), 304-328.
45 j.a.k.haas, 'Het Archivo General te Siman
cas', in: Nederlands Archievenblad, Tijdschrift
van de Vereniging van archivarissen in Neder
land, lxxix (1975), 453. Haas suggereert dat 't
het overwegen waard zou zijn een publicatie te
maken van de Spaanse ambassade in Den
Haag tussen de jaren 1649-1700. Deze verza
meling die in het Algemeen Rijksarchief te
Brussel berustte, werd aan Spanje overgedra
gen in ruil voor de toestemming te Simancas
verzamelingen op microfiches te plaatsen; ver
gelijk noot 70. In Brussel behield men een mi
crofilm van de verzameling. In Simancas is de
verzameling te vinden: ags, e., 60.28 Negocia-
ción de Holanda, Embajada de Espana en La
Haya. 1645-1703. Legajos 8345-8768, in: pla-
ZA BORES, 117.
46 K.KOOIJMANS en j.p. de valk, "Eene dienende
onderneming'. De Rijkscommissie voor Vader
landse Geschiedenis en haar Bureau 1902-
1968', in: (k.kooijmans e.a., eds.) Bron en
publikatie. Voordrachten en opstellen over de
ontsluiting van geschiedkundige bronnen, uit
gegeven bij het 75-jarig bestaan van het Bureau
der Rijkscommissie voor Vaderlandse Geschie
denis ('s-Gravenhage, 1985), 222.
47 Overzicht, 14.
48 j. brouwer, Kronieken van Spaansche soldaten
uit het begin van den Tachtigjarigen Oorlog
(Zutphen, 1933), v.
49 j. brouwer, Philips Willem, de Spaansche prins
van Oranje. Naar een oud Spaansch hand
schrift (7e druk; Zutphen, s.d.), Voorbericht
voor den vijfden druk, vin.
50 n.japikse, 'Nieuws over Philips Willem, Prins
van Oranje-Nassau?', in: bvgo, vine Reeks, II
(1941), 145-157.
51 n.m.japikse, 'Colenbrander, H.Th.', in bwn,
i, 116.
52 Drie Rapporten over de uitgave van bronnen
voor de Nederlandse Geschiedenis (Rijkscom
missie voor Vaderlanse Geschiedenis) ('s-
Gravenhage, 1952), 16, 17, 20; kooijmans,
263.
53 Jaarverslagen van de Rijkscommissie voor Va
derlandse Geschiedenis over 1959-1961 ('s-
Gravenhage, 1962), 5.
54 m.dierickx, De oprichting der nieuwe bisdom
men in de Nederlanden onder Filips II 1559-
1570 (Antwerpen-Utrecht, 1950). idem, Docu
ments inédits sur l'Erection des nouveaux Dio-
cèses aux Pays-Bas (1521-1570) (3 tomes;
Bruxelles, 1960-1962).
55 j. scheerder, 'Het Archivo General de Siman
cas', in: Wetenschappelijke Tijdingen, orgaan
van de vereeniging voor wetenschap, xn
(1952), x, kol. 375-379.
56 ibidem, kol. 376.
57 PARKER, 17.
58 m. van durme, 'Inventaire des copies Gachard
(contenus) dans les Manuscrits Divers (conser
vés) aux Archives Générales du Royaume a
Bruxelles, aussi que des copies de Morel-
Fatio', (niet uitgegeven manuscript, Berchem-
Antwerpen, 7 maart 1962). Met dank aan
dr.M. van Durme voor de toestemming het
manuscript te kunnen raadplegen.
59 r. wellens, Inventaire des Papiers, Notes et
Manuscrits de Louis-Prosper Gachard, Archi-
viste du Royaume (1800-1885) (Bruxelles,
1983).
60 m. van durme, Les Archives Générales de Si
mancas et l'histoire de la Belgique (ix-xix siè-
cles) (4 tomes; Bruxelles, 1964-1973), i, xi;
PARKER, 17.
61 PARKER, 17.
62 De bevindingen van m.tourneur, 'Rapport sur
les documents relatifs a l'histoire de Belgique
conservés a Simancas', in hkcg, cxxi (1956),
xxv-lvii.
26
63 Vergelijk noot 39. M. van durme, 'Rapport sur
les documents relatifs a l'histoire des anciens
Pays-Bas et du Comté de Bourgogne conservés
a Simancas', in: hkcg, cxxix (1963), cxxvi-
cxxxvi.
64 Vergelijk noot 60; Beschouwingen over het
werk van Van Durme vindt men in: r. d(e>
S(chryver), 'Bespreking van M. Van Durme
Les Archives générales de Simancas et l'histoi
re de la Belgique (ix-xix siècles). Tome pre
mier. Secretaria de Estado. Negociación de
Flandes. Liasses 496 a 634' (Brussel, 1964), in:
Bijdragen voor de Geschiedenis der Nederlan
den (bgn), xx (1965-1966), 192-193; idem, be
treffende Tome li (1966), Secretaria de Estado:
Flandes, Holanda, Bruselas, Comercio, Inco-
nexos Années 1508-1795, in: bgn, xxii
(1969), 243-244. idem, betreffende Tome ui
(1968), Secretarias Provinciales, Consejo Su
premo de Flandes y Borgoha. Secretaria de
Estado, Milan-Saboya (Borgoha), Diversos
Despachos, Partes, Norte y Espana, in: Bijdra
gen en Mededelingen betreffende de geschiede
nis der Nederlanden (bmgn), lxxxvi (1971),
243-244. Van de delen i en n vindt men even
eens een bespreking van h. a.enno van Gelder,
in: tvg, lxxxi (1968), 85-87; prevenier, 27.
65 ibidem, i, Introduction, ix-xin.
66 parker, 12; De inventaris beslaat één blad van
de hand van H. de Schepper.
67 In de praktijk blijkt echter dat raadpleging van
de microfilms in het Algemeen Rijksarchief te
Brussel een omslachtige en tijdrovende aangele
genheid is, waardoor het gemakkelijker lijkt in
plaats van naar Brussel te reizen, direct naar
Simancas te gaan. Vergelijk (h. de schepper,)
'Beredeneerde bibliografie, De katholieke ge
westen 1579-1609', in: Algemene Geschiedenis
der Nederlanden (15 delen; Haarlem, 1977-
1983), vi, 445, kol. 1. Met dank aan
prof. drH. de Schepper.
68 Benevens mensen als A. W. Lovett, H. G. Koe-
nigsberger, P. D. Lagomarsino.
69 Parker deed zijn verzoek in 1972 in: hkcg,
cxxxviii (1972), kwam erop terug in hkcg,
cxxxix (1973); cxl (1974); cxli (1975) en
kreeg in cxlvi (1980) toestemming.
70 e. s(tols), Bespreking van g. parker, Guide to
the Archives of the Spanish Institutions in or
concerned with the Netherlands (1556-1706)
abb (Brussels, 1971), in: bmgn, lxxxvii (1972),
116.
71 w.chr.p(ieterse), Bespreking van g.parker,
Guide to the Archives of the Spanish Instituti
ons in or concerned with the Netherlands
(1556-1706) abb (Brussels, 1971), in: nab
lxxvii (1973), 310-311. Een andere beschou
wing van Parkers gids vindt men in: j.scheer
der, in: TvG, lxxxvi (1973), 438.
72 gachard, 'Rapport', ccx.
Résumé*
L'histoire des Archives Générales de Simancas est étroitement liée avec la pré-
sence des Habsbourgs dans la Péninsule ibérique. Charles Quint et surtout Phi
lippe ii ont laissé une empreinte ineffacable sur Ie caractère de ces archives oil,
a part des documents de Castille furent réunis aussitöt des documents de tout
l'empire hispano-habsbourgeois. Pour I'étude de toutes sortes de phénomè-
nes historiques des temps modernes, on ne peut se passer de consulter la col
lection d'archives presque inépuisable de Simancas.
Ce sont surtout les savants beiges qui, continuant une vieille tradition, ont
rendu accessible les sources espagnolles, se rapportant a l'histoire moderne des
Pays-Bas. Malgré les imperfections de leurs publications de sources antérieu-
res, de tels projets a grande échelle gardent pourtant une grande valeur.
Jusqu'aujourd'hui, les savants néerlandais ont contribué assez peu a l'ou-
verture des archives espagnolles. Ce dernier temps on constate de la part du
monde anglo-saxon un intérêt croissant notammant pour I'étude des réper-
cussions internationales de la Révolte, ce qui a conduit a la redécouverte des
sources espagnolles plus connues que des sources moins connues.
Nous espérons que l'accord culturel hispano-néerlandais (1984) - La Belgi
que connaït un tel accord depuis 120 ans déja - cree une base solide pour com-
bler le retard et que nous pourions entamer de nouveaux projets, en nous fiant
a I'expérience des Beiges, dans le cadre du Benelux.
27
