4-3 Centralisatie van oude en nieuwe bronnen op microfilm
Bronnen voor genealogisch onderzoek in Nederland zijn op microfilm welis
waar centraal, doch veraf opgeslagen (Salt Lake City, Utah, USA). Het is wen
selijk om ook in Nederland tot centralisatie van bronnen over te gaan. Met
name komen hiervoor thans de negentiende-eeuwse huwelijksregisters en hu
welijksbij lagen van de Burgerlijke Stand in aanmerking. Op dit punt is zowel
door het Centraal Bureau voor Genealogie te 's-Gravenhage, alsook door de
Joan Abel Hoppe Stichting/Genealogisch Instituut te Nijmegen een begin ge
maakt, door het verwerven van xerokopieën en microfiches en het zelfverfil
men van bronnen uit de diverse archieven. Laatstgenoemd Instituut gaf de aan
zet tot het verfilmen van alle registers van geboorte, van huwelijk en
echtscheiding en van overlijden van de Burgerlijke Stand van alle gemeenten
in de provincie Gelderland over de periode 1811 - 1892 en de huwelijksbijla-
gen over de periode 1811 - 1842.5 Deze microfilms zullen ook ter beschikking
komen van het cbg en van de Klinisch-Genetische Centra van Nijmegen en
Utrecht.
Het centraliseren van microfilms van de negentiende-eeuwse registers van
de Burgerlijke Stand en de huwelijksbij lagen zal, in combinatie met de beschre
ven verbeterde ingangen hierop in de vorm van repertoria, een belangrijke ver
betering blijken te zijn van systematisch genealogisch onderzoek.
4-4 Systematisch relateren van persoonsgegevens
Door middel van de ingangen op en de centralisatie van bronnen op microfilm
kan een begin worden gemaakt met het systematisch relateren van persoons
gegevens uit opeenvolgende generaties. Deze administratieve bewerking van
het materiaal schept daarna de mogelijkheid om op één plaats in vele gevallen
volledige kwartierstaten en parentelen op te stellen.
Mits deze ontwikkeling een landelijke betekenis kan gaan krijgen zal op den
duur genealogisch onderzoek - vergeleken met de huidige situatie - een zeer
efficiënte en vruchtbare aangelegenheid kunnen worden, zeker wanneer ten
slotte computerisering van de gegevens mogelijk gemaakt wordt.
4-5 Computerisering
Het invoeren van alle beschikbare gegevens in computergeheugens maakt bo
vendien meervoudig gebruik haalbaar.
5
Samenvatting en conclusie
Samenvattend kan gesteld worden, dat het genealogisch onderzoek in Neder
land ernstig wordt bemoeilijkt door de volgende punten.
1 De bronnen voor genealogisch onderzoek bevinden zich, hetzij in originali,
hetzij in kopie of op microfilm, op zeer uiteenlopende plaatsen, of indien te
zamen zéér veraf (Salt Lake City).
2 De inrichting van archieven is niet primair geschikt voor het snel vinden van
persoonsgegevens door het ontbreken van bevredigende ingangen op de bronnen.
144
3 Centralisatie van de registers van de Burgerlijke Stand op microfilm vindt nog
niet voldoende plaats, behalve in de provincie Gelderland.
4 Het scheppen van snel raadpleegbare methodische ingangen op de huwelijks
registers van de negentiende-eeuwse Burgerlijke Stand vindt nog niet voldoen
de plaats, behalve in de provincies Gelderland en Limburg.
Deze punten hebben tot gevolg:
a dat snel en effectief genealogisch onderzoek in Nederland ten behoeve van
medisch-genetische doeleinden zeer moeilijk tot onmogelijk zal blijken te wor
den, uitgezonderd in de provincie Gelderland, indien men thans niet hande
lend optreedt
b dat onderzoek speculatief plaatsvindt, waardoor het zoeken naar weliswaar
bestaande en bewaard gebleven gegevens vruchteloos kan zijn, bijvoorbeeld
door het onbekend blijven van een gemeentenaam
c dat de tijdsduur van genealogisch onderzoek lang is
d dat volledigheid van een genealogische studie zeer moeilijk te bereiken is
e dat onder andere om deze reden door onderzoekers wordt gewacht of afgezien
van publikatie van de gevonden gegevens, waardoor de vicieuze cirkel rond is.
Concluderend mag men stellen, dat de huidige situatie bij het verzamelen van
genealogische gegevens zeer onbevredigend is. Door het realiseren van de voor
gestelde verbeteringen zal het evenwel mogelijk blijken om, vaak zonder raad
pleging van de moeilijker toegankelijke achttiende-eeuwse bronnen, bewezen
familierelaties over vele generaties (teruggaand tot circa 1750, soms zelfs vroe
ger) zonder hiaten in betrekkelijk korte tijd te leveren. Dit geldt dan zowel voor
kwartierstaten (ascenderend), alsook voor parentelen (descenderend). Indien
genealogisch onderzoek ten behoeve van medisch-genetische doeleinden ook
in de toekomst onontbeerlijk wordt geacht, zal men in deze zin prioriteiten
moeten gaan stellen om snel genealogisch onderzoek, evenals in de provincie
Gelderland, in de toekomst ook in de andere provincies van Nederland moge
lijk te maken.
Noten
De auteur is werkzaam bij de Stichting
Klinisch-Genetisch Centrum Nijmegen, lid van
de Werkgroep Erfelijkheidsadviezen van het
St. Radboudziekenhuis van de Katholieke Uni
versiteit van Nijmegen, en conservator van de
Joan Abel Hoppe Stichting/Genealogisch Insti
tuut te Nijmegen.
1 Meer over deze materie is te vinden in on
derstaande artikelen: rainer hoppe, 'Genealo
gisch onderzoek ten behoeve van het medisch
erfelijkheidsadvies', in: Jaarboek Centraal Bu
reau voor Genealogie 33 (1979) 76-85 en
f.a. m. hennekam, 'Genealogie en genitic coun
seling', in: Nederlands Archievenblad, 89
(1985) 95- 101.
2 Dit feit wordt door ons afdoende aangetoond
op bladzijden 75-89 van het artikel 'Stam
reeksen Oud-Burgeren Gasthuis', in: Zoeklicht
op Nijmegen (Nijmegen 1980).
3 Een voorbeeld hiervan is de publikatie:
r. l. e. hoppe, Gezinsoverzichten uit het doop-
en trouwboek van de r.-k. statie Olburgen en
Drempt 1749-1811 (Nijmegen 1985). De ge
zinsoverzichten uit de hervormde doopboeken
van de gemeente Nijmegen 1608- 1811 zijn bij
dezelfde samensteller in bewerking.
4 rainer hoppe, Repertorium van civiele huwelij
ken 1811 -1902 in de provincie Gelderland.
Deel 1: gemeente Nijmegen (Nijmegen 1980).
Het betreft de huwelijken in genoemde periode
van de gemeente Nijmegen, waaraan de onder-
trouwinschrijvingen voor huwelijkscommissa
rissen over de periode 1796- 1811 zijn toege
voegd. Dit deel omvat omstreeks 70.000 namen.
5 Het Instituut beschikt tevens over films van de
huwelijksbij lagen van 1843- 1882.
145
