---
x
t'
IV
Grafelijkheidsrekenkamer
Registers van de
grafelijkheidsrekenkamer
Leen- en registerkamer
1
1 1
A V VIII
II
IX
X
T cas N
1 1
'Griffie'
B VI VII
III
1 1
XI XII
Memorialen Bossaert,
Van Zwieten en Poes
XIII
Sententieregisters
Bossaert, Van Zwieten, enz.
Criminele
sententieregisters
28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 64 68
1 Indeling van de serie grafelijke memorialen in de vroegste periode van het Hof van
Holland. De serie memorialen (Rosa) t-x sluit aan op de serie grafelijke memorialen
1377-1428; in 1445 valt het oude grafelijke archief uiteen in het archief van de
grafelijkheidsrekenkamer, het leen- en registerkamerarchief en het griffie-archief van
het Hof.
40
35
t 30
25
CU
15 20
15
10
O
5
A
VII
I)
B
VII
IX
X
123456789 10 11 12 123456789 10 11 1
1443 1444
2
14
45
2 Overzicht van het aantal aantekeningen per maand in de jaren 1443 en 1444 en de
verdeling over de memorialen (Rosa) vu, vin, ix en x (op basis van een voorlopige
chronologische lijst).
te sluiten, passen niet goed in de tweedeling. Overigens is volgens een 17e-eeuwse
schutbladaantekening alleen het laatste 'quoyer' of katern van deel x bewaard
gebleven; wellicht gaat het maar om één verloren katern. Het sterk achterblij
ven van het aantal notities in dat jaar in vergelijking met de direct daaraan
voorafgaande jaren (zie figuur 3) hoeft niet geheel voor rekening van het ver
loren gegane gedeelte van Rosa x te komen. Rosa ix en x zijn namelijk ont
staan in een tijd dat Holland een bestuurscrisis beleefde die uiteindelijk tot
de val van de president of overste van de raad, Willem van Lalaing, heer van
368
3 Overzicht van het aantal aantekeningen per jaar over de periode augustus 1428
januari 1445 en de verdeling over de series A en B (op basis van een voorlopige
chronologische lijst).
Bugnicourt heeft geleid. Nadat Philips zijn gemalin Ysabelle van Portugal naar
Holland had gezonden om hier "t regiment te hebben' en orde op zaken te
stellen, neemt het aantal notities weer toe en wordt de tweedeling in de delen
vu en vin weer opgepakt.
2
Om een beter inzicht te krijgen in de gememoreerde tweedeling dienen we de
Rosa-serie in drie tijdvakken in te delen: 1428 - 1435 (Rosa i), 1435 - 1445 (Ro
sa li-x) en 1445-1448 (Rosa xi-xm en T cas n).
Rosa I verschilt in beginsel niet van zijn directe voorgangers uit de Beierse
en vroeg-Bourgondische periode. Van rubricering naar onderwerpen is geen
sprake. In Rosa I staan net als in de voorgaande memorialen alle zaken in be
ginsel chronologisch geregistreerd en naar hun aard bevatten die memorialen
alle zaken die naar de mening van de kanselarij opgetekend moesten worden;
over bestuur van het graafschap en beheer van de domeinen en financiën, als
ook zaken waarin de graaf, c.q. de raad als rechter of scheidsrechter is opge
treden. Behalve ordonnanties over tal van onderwerpen (munt, belastingen,
waterstaat) vinden we in Rosa I dus rechtspraak, arbitrages, instructies van
de hertog of zijn hertogelijke ambtenaren, instructies van de raad aan onder
geschikte ambtenaren, benoemingen (landmeters, chirurgijns), aantekeningen
over besprekingen met de Staten van Holland (dagvaarten), talloze geleide-
brieven en verlengingen van bestanden; alles door elkaar heen, gelardeerd met
grote hoeveelheden procedure- en rolaantekeningen.
Na Philips' inhuldiging als graaf van Holland en Zeeland en heer van West-
Friesland zien we plotseling een sterke stijging van het aantal registraties per
jaar; gelijkelijk verdeeld over de A- en B-serie, waarbij ik Rosae IV, ix en x
even buiten beschouwing laat (figuur 3). Binnen deze memorialen handhaaft
men in beginsel de chronologische volgorde.
Zoekend naar een verdeelsleutel heeft men in de literatuur aanknoping ge
zocht bij het onderscheid bestuur-rechtspraak: 'politie en justitie'.6
369
