wm*mm
bouw van het staatsarchief van Slowakije plaats, gevolgd door een receptie in
de kantine van het nog naar verf ruikende archiefgebouw. De overvloed aan
spijs en drank en de informele sfeer culmineerden in vrolijke samenzang en
dans, onder leiding van de gastheer, de minister van Binnenlandse Zaken van
Slowakije, zelf. De die avond afgestoken speeches van de minister en van de
president van de Table Ronde Favier (directeur-général des Archives de Fran
ce) waren een voorproefje van de allocuties bij de ontvangst door de Premier,
de volgende avond. Niet alleen moest elke toespraak vertaald worden, Favier
zag bovendien kans elke antwoord-toespraak (juweeltjes van Franse welspre
kendheid) net iets langer te laten duren dan de aanspraak van de gastheer. De
toehoorders werden in hun uithoudingsvermogen gelukkig versterkt door de
wetenschap dat na afloop de buffetten wachtten.
Woensdag 19 oktober voerde een excursie het gezelschap naar het geheel
herbouwde kasteel van Bratislava (het voormalige Presburg), waar na een or
gelconcert weer toespraken en (om 11 uur 's ochtends) spijs en drank ons
wachtten. In Modra werd een majolica-atelier bezocht, gevolgd door een
wijnproeverij in de Pezinok-wijngaard. Een door de minister van Binnenland
se Zaken aangeboden déjeuner-dinatoire besloot de dag, waarop in elk geval
de Islamitische alcoholmijdende deelnemers niet aan hun trekken waren geko-
men.
Aan het slot van de conferentie (20 oktober) werden we ontvangen door de
burgemeester van Bratislava, die een aantal hooggeplaatste deelnemers met de
medaille van de stad vereerde. Daarna kon ieder in het stadhuis, temidden van
een fraaie collectie zeventiende- en achttiende-eeuwse schilderijen, de uit
gestalde schatten van het stadsarchief in de hand nemen en bewonderen. Na
afloop van deze laatste receptie werd tot diep in de nacht doorgefeest in een
'Prinsekelder' in de oude stad.
Werkvergaderingen
Onnodig te zeggen dat al deze activiteiten slechts omlijsting vormden voor een
verder serieuze conferentie waar een uiterst belangrijk onderwerp behandeld
werd: de inflatie van moderne archieven (op deze term was wel kritiek: sommi
gen prefereerden: explosie of proliferatie). Op basis van een enquête (waarop
door 58 archiefdiensten in 50 landen was geantwoord) had de secretaris van de
Table Ronde, de Hessische staatsarchivaris en voorzitter van de Verem deut-
scher Archivare E. G. Franz, een uitmuntend rapport geschreven. Aan elk van
de drie hoofdstukken was een werkzitting gewijd: archiefvorming en vernieti
ging, steekproefsgewijze selectie, ontsluiting door administratie en archief
dienst. In elke zitting werd de discussie ingeleid en aan het slot samengevat
door een rapporteur: Franz zelf in de eerste zitting, de Engelsman MRoper in
de tweede en Ketelaar in de derde zitting.
136
Hel nieuwe gebouw van het staatsarchief van de Volksrepubliek Slowakije te
Bratislava.
Arehiefproduktie
In het eerste deel (archiefvorming en vernietiging) werden vier onderwerpen
besproken: de arehiefproduktie en de groei van de archieven, de tussendepots
(records centres), de organisatie van de selectie en de vernietiging en tenslotte
de substitutieverfilming als middel om het probleem van de massale bewaring
op te lossen of te verminderen.
De 'papierexplosie' werd met cijfers geïllustreerd. In de Verenigde Staten
produceerde de federale overheid tot 1914 500 km. Dt jaarlijkse produktie tij
dens de New Deal in de jaren dertig nam toe tot meer dan 100 km, in 1970 was
dit cijfer gestegen tot 1.000 km. Bij de nu gehouden enquête kwamen nieuwe
cijfers van de jaarlijkse produktie aan archiefbescheiden, o.m. in Australië
(32,5 km), België (30,5 km), Slowakije (39 km), Spanje (235 km), Zweden
(centrale en lokale overheid 90 km). Slechts een fractie van de door de admi
nistratie gevormde archieven komt voor blijvende bewaring en overbrenging
naar een archiefdienst in aanmerking. De USSR stelt dit op 4%, de usa op 2 tot
5°7o, Polen2tot 3%. In België, Canada, ddr, India, Israël, Japan, Nederland,
Schotland, Sri Lanka en Zimbabwe streeft men naar een percentage te bewa
ren stukken van 5 tot 10%.
De omvang van de jaarlijkse aanwinsten van de archiefdiensten varieert
evenzo: 50 km voor de Sowjetrussische staatsarchiefdienst, 13 km voor de Ita
liaanse staatsarchieven, 6,5 km voor Spanje, 4 km voor de Belgische en 1,5 km
voor de Nederlandse rijksarchieven.
Het rapport van Franz verschaft inzicht in de twee typen van organisatie
van het semi-statisch archiefbeheer: semi-statische depots bij de administratie
onderscheidenlijk tussendepots (records centres) onder beheer van de archief
dienst. Het laatste type vindt men het zuiverst in de Verenigde Staten, Canada
en Australië.
137
'13
