Het zal duidelijk zijn dat de commissie slechts kon werken in voortdurende tweespraak
met de Nederlandse archiefterminologie (N.A.T.), zoals de auteurs daarvan dat deden
met de Handleiding. Het resultaat hiervan was dusdanig, dat de commissie tot een ge
heel nieuwe uitgave heeft besloten teneinde de gebruiker een totale archiefterminologie
te kunnen aanbieden, gebaseerd op hedendaagse inzichten. Ook eisen, te stellen op het
gebied van compositie, evenwichtigheid en overzichtelijkheid, geboden een volledige
herziening. De commissie heeft haar werk gezien als een voortzetting van het werk van
de auteurs van de Handleiding en van de N.A.T. en heeft voorts getracht zoveel moge
lijk aan te sluiten bij het in deze publikaties voor het vakgebied verrichte werk.
Vele collega's hebben, hetzij gehoor gevend aan de oproep in het Nederlands Archie
venblad hetzij naar aanleiding van de door de V.A.N. georganiseerde inspraakronde
(zowel schriftelijk als mondeling), belangrijke bijdragen geleverd aan dit lexicon.
De commissie hoopt als gevolg van deze nauwe samenwerking met 'het veld' dat dit
lexicon een goede afspiegeling biedt van de huidige opvattingen op het gebied van de ar
chiefterminologie. Teneinde ook in de toekomst verzekerd te blijven van een archiefter
minologie die de ontwikkelingen op de voet blijft volgen, heeft de V.A.N. een perma
nente archiefterminologiecommissie (P.A.C.) in het leven geroepen. De taak van deze
commissie zal zijn aanvullingen op en wijzigingen van dit lexicon te formuleren, hier
aan door middel van publikatie bekendheid te geven en van tijd tot tijd een nieuwe bij
gewerkte druk van dit lexicon te bezorgen.
Dames en Heren. Het lijkt mij goed alvorens het produkt van de arbeid van de com
missie hier aan te bieden U een blik te gunnen in de keuken en in het spoorboekje van
de commissie. Dit biedt mij tegelijk de mogelijkheid een aantal personen te bedanken.
Mijn medecommissieleden wil ik allereerst bedanken. Eén van de beroepstyperingen
van een archivaris is dat hij/zij eigenzinnig, neen erger eigenwijs is. Wat te verwachten
van acht archivarissen in één commissie gestopt die één homogene archiefterminologie
moeten maken?
Er is goed, uitvoerig, soms tot in vierde en vijfde instantie gediscussieerd, maar dank zij
de wil tot luisteren, de bereidheid tot accepteren van andermans deskundigheid en ook
het vermogen anderen te overtuigen, is de commissie tot één eensluidend eindprodukt
gekomen. Ik zeg mijn medecommissieleden hartelijk dank voor de meer dan plezierige
wijze waarop wij in 25 plenaire vergaderingen niet alleen soms academisch hoogstaand,
maar ook vaak realistisch praktijkgericht met elkaar gediscussieerd hebben met als ge
zamenlijk doel één homogene archiefterminologie.
Wij zijn op 3 maart 1977 met onze eerste werkvergadering begonnen; op 14 juli 1982
hielden wij onze laatste. In maart 1979 was het eerste concept (geheel volgens de plan
ning) gereed, dat U in september 1979 werd toegezonden. Dan vergadert de commissie
in 1980 en 1981 in beide jaren één maal en wordt U via de jaarrede van Uw voorzitter op
de hoogte gehouden van de patstelling waarin de archiefterminologie terecht is geko
men.
De auteursrechtkwestie heeft niet alleen IVi jaar de commissie gefrustreerd, dat heeft
zij ook de ontwikkeling van deze hulpwetenschap der archivistiek. Dankzij het beleid
(en dat kost tijd) van het bestuur van de V.A.N. en de wil van de commissie om haar
[132]
geesteskind integraal, intact, niet geamputeerd ter wereld te brengen is het in die 2Vi
jaar toch mogelijk gebleken processen te vermijden. Toen begin 1982 de heren Van der
Gouw, Van Hoboken en Panhuysen hun verzet staakten, hervatte de commissie haar
werk in ijltempo en kon op 11 mei 1982 te Hilversum het tweede concept aan Uw oor
deel worden onderworpen.
In augustus 1982 zag reeds een noodeditie voor de Rijks archiefschool het licht, terwijl
in september 1982 de kopij naar de drukker ging. Dankzij de haarscherpe planning van
de Stichting Archiefpublikaties (onze uitgever) lukte het zo waar op 14 en 15 maart
1983 het Lexicon te drukken en het gisteren hier in Deventer te laten binden. Vanoch
tend, 17 maart, lagen twee exemplaren bij de portier van de Deventer Schouwburg ge
reed.
Dames en Heren. U moet nog even geduld hebben, een paar minuten slechts, in rela
tie tot de zes jaar die U al wacht, te verwaarlozen!
Ik heb mijn medeleden al bedankt. Een aantal wil ik nog afzonderlijk noemen. Ten
eerste onze secretaris, de heer Mijland, die 25 vergaderingen notuleerde, immense hoe
veelheden bijlagen verzorgde, zonder wiens administratieve ondersteuning wij niet had
den kunnen functioneren (en om misverstanden te voorkomen ook onze onvolprezen
deskundige op het gebied van de boekhoudkundige termen).
Vervolgens moet ik speciaal noemen de heren Meeuwissen, Wieland en Raaff die zich
tesamen met mij tweemaal voor een aantal dagen in de Pauwhof te Wassenaar hebben
teruggetrokken ten einde de diverse concepten te structureren, te modelleren en te col
lationeren. Door hen te noemen wil ik slechts extra onderstrepen de grote inspanning
die de gehele commissie zich heeft getroost.
Tot slot de heer Sigmond die als lid van het bestuur van de Stichting Archiefpublikaties
mij sedert september j.l. heeft bijgestaan in het 'bezorgen' van deze uitgave.
Meneer de voorzitter van de Vereniging van Archivarissen in Nederland, meneer de di
recteur van de Rijks archiefschool het verheugt mij bijzonder U beiden een eerste exem
plaar van het Lexicon van Nederlandse archieftermen te kunnen aanbieden.
U, meneer de voorzitter, als personificatie van alle actieve archivarissen; U meneer de
directeur, als personificatie van alle aankomende archivarissen. Ik wil de wens uitspre
ken dat nog vele herziene edities van dit Lexicon mogen verschijnen ter ondersteuning
van het werk dat wij archivarissen verrichten bij het ontsluiten van de archieven.
[133]
4
