Het Chinese archiefwezen
De oudste historische documenten in China dateren uit de elfde eeuw voor Christus.
Het zijn beschreven beenderen van dieren en zij worden in musea bewaard. Hoewel de
Chinezen het papier hebben uitgevonden, zijn ten gevolge van oorlogen en natuurram
pen weinig oude archiefstukken op papier bewaard gebleven.
Het eerste archiefdepot werd in 2006 voor Christus gebouwd. Het oudste nog bestaan
de archiefgebouw is uit de 14de eeuw.
Het huidige Chinese bewind bemoeit zich intensief met de archieven. Over het hele land
verspreid zijn er in totaal 2650 archiefinstellingen van nationaal, regionaal en plaatse
lijk belang, waar bij elkaar ongeveer 200.000 mensen werken. Jaarlijks worden daar
heen archiefstukken overgebracht volgens daarvoor geldende richtlijnen. In iedere be-
heerseenheid van de overheid, de partij, het leger, het onderwijs of het bedrijfsleven is
tenminste één functionaris verantwoordelijk voor de archiefzorg.
Op nationaal niveau staan drie belangrijke archiefdiensten naast elkaar, die elk onge
veer 250 medewerkers hebben.
1 In Peking beheren sinds 1925 het Eerste Historische Archief en het Keizerlijke
Historische Archief de oudste archivalia, lopende van de 14de eeuw tot 1911.
2 In Nanking beheert het Tweede Historische Archief de voor-communistische archi
valia van na 1911.
3 In Peking bestaat sinds 1959 het Centraal Archief van de Volksrepubliek China,
waar de archieven van de centrale bureaux van regering en partij bewaard worden.
Daarnaast hebben sommige ministeries zoals defensie, buitenlandse zaken, geologie en
kunsten eigen archiefdiensten.
De 29 Chinese provincies en autonome gebieden en sommige districten hebben even
eens eigen archiefdiensten, terwijl dat ook met 60 van de 110 grote steden het geval is.
De andere 50 grote steden hebben plannen in die richting.
De Staatsarchiefdienst, waar 150 mensen werken, heeft het oppertoezicht over het ge
hele archiefwezen in China, maar iedere eenheid is zelfstandig en wordt door de eigen
archiefvormende instantie gefinancierd. De Staatsarchiefdienst heeft de volgende ta
ken:
De hier vermelde feiten zijn ontleend aan het Informatie Bulletin van de Commission on ar
chival development van de International Council on Archives van januari 1983, waar verslag
wordt gedaan van een voordracht gehouden door Li Fenglou, adjunct-directeur van de Chine
se Staatsarchiefdienst, op 6 oktober 1982 in Ottawa.
[206]
1 Het geven van aanwijzingen voor de archiefvorming overeenkomstig de door het
centrale comité van de Partij verstrekte richtlijnen.
2 De voorbereiding van wetgeving op archiefgebied.
3 Het ontwikkelen van beleidsvoornemens op dit gebied.
4 Het reeds genoemde algemene toezicht op de werkzaamheden van de Chinese ar
chiefdiensten.
5 Het opstellen van overzichten en studies en het rapporteren aan de Staatsraad op ar
chiefgebied.
6 Het oplossen van archivalische en technische problemen bij de archiefdiensten en
het toezicht op opleiding en vorming van archivarissen.
In 1952 leidde de instelling van een vierjarige cursus in archivistiek bij de universiteiten
ertoe dat bij acht instellingen van hoger onderwijs een archiefopleiding gevolgd kan
worden. Daarnaast bestaan bijscholingscursussen voor hen die reeds in archiefdienst
werkzaam zijn.
Sinds 1959 krijgen het archiefbeheer en de materiële verzorging van de stukken meer
aandacht. In 1980 werd het eerste nationale archiefcongres gehouden. Daar werden
theoretische en praktische kwesties behandeld rond de planmatige inrichting van de ar
chiefbewaarplaatsen en het conserveren van de archivalia.
De laatste tijd kijken de Chinese archivarissen ook meer naar het buitenland en komt
de uitwisseling van personen, documenten en informatie op gang.
Volgens in 1980 opgestelde richtlijnen zijn de archieven van vóór 1949 toegankelijk
voor buitenlanders. Chinese burgers mogen ook de meer recente archivalia van hun ei
gen kantoor, school of fabriek raadplegen.
J. H. v. d. HO
[207]
