In het oude Reglement was de uiterste aanmeldingsdatum 1 april. Gezien het grote aan
tal aanmeldingen is deze uiterste datum één maand vervroegd, omdat de tijd tussen 1
april en 15 april, de datum waarop de selectieprocedure afgerond dient te zijn, te kort
bleek (artikel 17).
In het oude Reglement was het lesgeld nog steeds gebaseerd op het prijspeil van 1969
zijnde resp. 200,— voor de opleiding tot hoger archiefambtenaar en 144,— voor de
opleding tot middelbaar archiefambtenaar. Dit is thans voor beide opleidingen
ƒ300,-.
Gezien het feit dat het docentencorps voor de middelbare opleiding gelijk is aan dat van
de hogere, het aantal gegeven lesuren zeker niet minder is en het lesmateriaal hetzelfde,
is het verschil in lesgeld tussen beide opleidingen vervallen.
[150]
De Staatsalmanak voor het Koninkrijk der Nederlanden1
In verband met de werkzaamheden die binnen de Centrale Archief Selectiedienst
(C.A.S.) verricht worden, bleek het nodig een zo volledig mogelijk overzicht van de or
ganisatievormen van de verschillende departementen te krijgen.
Hoewel de C.A.S. officieel tot taak heeft 'de achterstand weg te werken in semi-
statische archieven van 10 tot 50 jaar oud welke onder rijksbeheer vallen', leert de prak
tijk dat ook oudere archieven geselecteerd en geïnventariseerd worden. Daarom wordt
gewerkt aan het in kaart brengen van de ontwikkeling van de organisatie van ieder mi
nisterie in de periode 1860 - 1982.
Literatuur over dit onderwerp is zeker niet afwezig. Vanuit de organisatie-sociologie en
de politicologie werd en wordt aandacht besteed aan de ontwikkeling van departemen
tale organisaties. Toch bleek eigen onderzoek noodzakelijk om tot een beter beeld van
de organisatievorm van de verschillende departementen te komen.
De geschiedwetenschap heeft spijtig genoeg nog weinig aandacht besteed aan de ont
wikkeling van de overheidsorganisatie.2
Binnen de C.A.S. werd daarom besloten met behulp van de Staatsalmanak voor het
Koninkrijk der Nederlanden schematische overzichten ('historganigrammen') van de
verschillende departementen te maken. Het onderzoek binnen de C.A.S. is nu zover ge
vorderd dat binnenkort de eerste publicatie, betreffende de organisatievorm van het
Ministerie van Koloniën, te verwachten is. In dit artikel wil ik kort ingaan op de ge
schiedenis van de Staatsalmanak en op het nut van de Staatsalmanak voor historisch
onderzoek.
Geschiedenis van de Staatsalmanak
Tijdens het vierjarig bewind van Lodewijk Napoleon wordt de Koninklijke Almanak
uitgegeven, die als voorloper van de Staatsalmanak beschouwd kan worden.
In de periode 1815 - 1830 verscheen de Staatsalmanak (uitg. Gebr. van Cleef) jaarlijks
1 Met dank aan dhr. J. Wagner, hoofd afdeling documentatie en bibliotheek en mevr. E. J. A.
Versteegh, redactrice van de Staatsalmanak.
2 Een aardig aanzet is te vinden in de studie van Albert Kersten over het Ministerie van Buiten
landse Zaken in de Tweede Wereldoorlog: Buitenlandse Zaken in ballingschap. Groei en ver
andering van een ministerie, 1940 - 1945. Alphen aan den Rijn, A. W. Sythoff, 1981.
[151]
