gebaat zijn met een leidraad voor het fragmentenonderzoek. Er kan hier worden mee
gedeeld dat zo'n handreiking voor het beschrijven en identificeren van fragmenten in
voorbereiding is49. Laten we hopen dat het onderzoek van membra disiecta door een
dergelijk initiatief nieuwe impulsen ontvangt.
In het bovenstaande hebben wij betoogd dat fragmenten van handschriften en druk
werken tot nu toe weinig systematisch zijn onderzocht. In het verleden waren het steeds
de literair en historisch interessante membra disiecta die aandacht kregen. Onderzoe
kingen gedurende de laatste decennia hebben maar al te duidelijk gemaakt dat frag
menten belangrijke bronnen voor de reconstructie van ons verleden kunnen zijn. Van
daar dat de behandeling op het gebied van bewaring, conservering en ontsluiting die ve
le fragmenten in bibliotheken en archieven in het verleden ten deel is gevallen, verande
ringen vraagt. Er zijn aanwijzingen dat die veranderingen, ondanks vele problemen, in
gang zijn gezet. Het ziet er naar uit dat fragmenten van handschrift en druk in de ko
mende tijd hun rechtmatige plaats als historische informatiebronnen zullen gaan inne
men.
Nijmegen
Katholieke Universiteit A. JGeurts
SUMMARY
Fragments of medieval manuscripts and early prints
Into fragments of medieval manuscripts and early prints researches have been hardly
systematically up to now. It was always the membra disiecta that are literarily and
historically interesting to which attention was paid. The stepmotherly treatment that
many fragments of a different nature have been accorded in libraries and archives, ex
presses itself both in the field of keeping and conservation and on that of opening up
the manuscripts.
Fragments are to be found in the depositories as 'loose' items or as material for book
binding around or in codices. Especially the last group of membra disiecta is difficult to
trace. Ocular inspection is often the only possibility to discover recycled parts of medie
val books. A more systematic stock-taking is possible however.
The conservation of fragments is a very complex matter on which there is no consensus
of opinion. When drawing up an inventory of the various opinions on conservation, it
becomes clear that there is a growing interest in the fragment as a vehicle of infor
mation.
49 In het voorjaar van 1984 zal deze handreiking onder redactie van J. M. M. Hermans (RU Gro
ningen) en A. J. Geurts (KU Nijmegen) als nummer 4 in de Groningse reeks 'Varia Mediaeva-
lia' worden uitgegeven.
[14]
The study of membra disiecta was begun at the beginning of the 19th century. Yet the
quantity of fragments, the problematic nature of the identification and the great deal
of work on behalf of one single fragment hampers the opening up of this group of sour
ces. Help with the description and opening up of fragments (that is hold out) may offer
new possibilities. It is all too clear from research that fragments of manuscripts and of
printed matter may be important sources for the reconstruction of our past.
[15]
