Schulung aller Mitarbeiter im Archiv sollte hierauf immer wieder eingehen. Vorausset-
zung für eine eingehende Schulung ist natürlich die einfache und unproblematische
Handhabung der EDV-Anwendung. Wo sie den Charakter einer elitaren Beschaftigung
oder einer Geheimwissenschaft annimmt, wird sie sich nicht durchsetzen können.
H. Romeyk
Het MARDOC-project
Ontstaan van MARDOC
Bibliotheken, archieven en musea zijn het geheugen van de samenleving. Er liggen mas
sale hoeveelheden gegevens over ons verleden opgeslagen. De toegankelijkheid ervan is
een voortdurend probleem, in vele landen ook een object van overheidszorg. Dat resul
teert dan in wetgeving en, daarmee verbonden, een zekere financiële garantie ten einde
de bij de wet vereiste activiteiten te kunnen uitvoeren. Zo ook in Nederland, maar ar
chieven, bibliotheken en musea zijn hier niet gelijkberechtigd. De archieven kunnen al
sedert 1918 zekere waarborgen ontlenen aan een archiefwet en de openbare bibliothe
ken sedert 1975; over een museumwet wordt op dit moment alleen nog maar gedacht.
Met de toegankelijkheid van de museale collecties is het in Nederland in het algemeen
dan ook droevig gesteld.
Dat verontrustte ook een aantal directeuren van vooral maritieme musea. In 1969 vat
ten zij het plan op te onderzoeken of er niet betere ontsluitingsmethoden voor museale
collecties te vinden waren dan de traditionele. Zij dachten daarbij nadrukkelijk ook
aan de computer als hulpmiddel. Hun voorstel vond gehoor bij het Ministerie van Cul
tuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk, dat een bescheiden subsidie verleende om
een medewerker aan te stellen. Men startte met de bouw van een literatuursysteem voor
de geschiedenis van de Nederlandse zeevisserij, VISDOC genaamd: een doorzichtpons-
kaartensysteem met een capaciteit van 14.000 literatuurdocumenten. De trefwoorden
('descriptoren') nodig zowel voor het indexeren van de literatuurdocumenten als voor
het terugzoeken werden vastgelegd in een thesaurus. Het VISDOC-systeem werd in
1973 operationeel. Het bevat nu meer dan 3000 literatuurdocumenten.
In 1975 werd besloten het werkterrein te verbreden tot de gehele Nederlandse maritieme
cultuur. Men wilde een geautomatiseerd documentatiesysteem, dat de gegevens over
maritieme voorwerpen, afbeeldingen, archivalia en literatuur, met name in musea, toe
gankelijk moest maken. Gezien de omvang daarvan is besloten zich voorlopig te beper
ken tot voorwerpen en afbeeldingen, categorieën van documenten die voor musea het
meest belangrijk zijn. Dit maritieme documentatieproject alsmede het samenwerkings
verband van maritieme musea die dit systeem willen realiseren, wordt sedertdien aange
duid met MARDOC. De volgende musea werken daaraan mee: het Rijksmuseum 'Ne
derlands Scheepvaartmuseum' te Amsterdam, het Rijksmuseum 'Zuiderzeemuseum' te
Enkhuizen, het Maritiem Museum 'Prins Hendrik' te Rotterdam, het Helders Marine
museum en het Visserijmuseum te Vlaardingen. Daarnaast zijn er nog 21 musea met
maritieme collecties die in principe bereid zijn deze collecties eveneens volgens
MARDOC-aanpak toegankelijk te maken.
[452]
[453]
