de politie geen medewerking, omdat de kosten van het onderzoek te hoog zouden wor
den. En wanneer het gelukt zo'n dief voor de rechtbank te krijgen, dan is de straf alles
behalve afschrikwekkend, wellicht omdat de waarde van de gestolen archivalia zo laag
is en de rechters het belang niet goed inzien. Ook signaleert hij grote ondeskundigheid
t.a.v. archieven bij de politie en brandweer.
Hij bepleit sterk het vaststellen van bezoekersreglementen door de colleges van B W.
[238]
Beveiliging in bibliotheken1
door mevrouw M. H. ten Broecke
Ik ben blij dat ik hier vanmorgen ook was, voor mij stonden bibliotheekwereld en de
wereld van de archieven heel erg ver van elkaar. Ik zal onmiddellijk bekennen, dat ik
vóór vorige week vrijdag nog nooit in een archief geweest was. Ik moet dan ook zeggen,
dat bij de bibliotheekopleiding ik heb inmiddels tussen de middag gehoord dat de
school te Deventer er inmiddels wèl wat aan doet er nooit iets gedaan werd aan infor
matie over archieven. Aan de andere kant heb ik gehoord, dat er bij de archiefopleiding
ook nauwelijks iets gedaan wordt aan voorlichting over bibliotheken.
Maar u bent dan wel in het voordeel, dat u net als de gewone Nederlander wel
eens in een bibliotheek geweest bent, al was het alleen maar voor het lenen van kinder
boeken, en wij dus nooit in archieven. Ik ben tot mijn plezier vorige week in de gelegen
heid gesteld om een deel van het Rijksarchief in Gelderland te bezichtigen, dus ik ben
een beetje ingevoerd. Vanmorgen heb ik ook begrepen, dat er toch wel een aantal be
veiligingsproblemen zijn, die zowel voor bibliotheken als voor archieven spelen. Ik zou
om te beginnen even willen vertellen, wat wij in Arnhem daaraan gedaan hebben. De
bibliotheek Arnhem is gedeeltelijk een openbare bibliotheek, gedeeltelijk een weten
schappelijke bibliotheek en heeft een boekenbezit van ruim 450.000 banden. We heb
ben 36.000 ingeschreven lezers en lenen gemiddeld per dag 2500 banden uit.
Wij hebben in 1976 het studiegedeelte van de bibliotheek, d.w.z. van de open uitlening
en dan speciaal de studieboeken, geïnventariseerd.
In 1978 hebben we dit wéér geïnventariseerd, en toen bleek dat er omgerekend
voor ongeveer 30.000 vermist was. Dit dus in één jaar tijd. Het lijkt misschien dat het
simpel is: als er een boek weg is, gaan we naar de boekhandel en kopen een ander exem
plaar, maar dat lukt niet altijd. De waarde van de boeken is niet te vergelijken met die
van archiefstukken, maar er zijn toch altijd heel veel boeken, die niet meer te vervangen
zijn. We hebben toen om te beginnen nagegaan wat de reden is dat boeken verdwijnen
uit bibliotheken. Er kwam een aantal punten uit: mensen willen vaak meer boeken mee
naar huis nemen, dan door de bibliotheek is toegestaan (in Arnhem is b.v. op Neder
landse romans een beperking tot 4 exemplaren; wil men er 8 meenemen, dan zullen die
ongeregistreerd de deur uit verdwijnen en of ze worden teruggebracht is maar zeer de
vraag); mensen willen vaak dure en bijzondere boeken in eigen bezit hebben. (Arnhem
heeft als nadeel dat het nogal wat H.B.O.-opleidingen binnen de muren heeft en de stu
denten willen graag voor het hele studiejaar beslag leggen op een bepaald aantal boeken
en die gaan dus ook ongeregistreerd de deur uit en komen niet meer terug). Bovendien
is ons gebleken dat het voor een aantal mensen gemakkelijker is om boeken uit biblio
theken mee te nemen dan uit boekhandels, daar het hier wat onpersoonlijker is: bij een
boekhandelaar bestaat vaak een wat persoonlijker contact, is het vaak ook wat kleiner
dan in de bibliotheken, zeker t.o.v. een grote bibliotheek als die in Arnhem, die helaas
1 Zie voor recente literatuur op dit gebied: 'Diefstalbeveiliging in de Bibliotheek', door E.
Lücker, in: Open, jrg. 13 nr. 1, jan. 1981, p. 8-13.
[239]
