bestaande planning-modellen over te gaan is tenslotte in de aanbevelingen (zie bijlage)
terecht gekomen. In de derde zitting kwam het bekende probleem: hoe meet men kwali
tatieve resultaten, ter sprake (performance measurement). Standaardisatie is belang
rijk. Favier acht de snelheid waarmee informatie verstrekt kan worden van groot be
lang voor de goodwill bij publiek en administratie. De overheid is alleen op middellange
termijn (twee a drie jaar) geïnteresseerd. Ik wees op het belang van een open oog voor
de politieke situatie en het snel reageren van het archivariaat op maatschappelijke vra
gen. Smith (Canada) en Allsberg (Israël) waarschuwden tegen een overwaardering van
één functie van het archiefwezen (ten behoeve van de administratie) ten koste van de
andere. Goed formuleren van doelstellingen en het evalueren met behulp van moderne
methodieken is belangrijk. Favier betoonde zich huiverig voor al te veel meten: de sta
tistiek kan ook tégen de archieven worden gebruikt, als men bijv. de aantallen bezoe
kers vergelijkt met die aan bibliotheken en musea. Kecskeméti (executief secretaris van
de ICA) wijst erop dat tot het eind van de 18e eeuw de archieven zich niet behoefden te
verkopen of te verdedigen. Dit is nu echter anders: de archieven moeten 'zich verko
pen'. Favier beklemtoont de rol van de massamedia. Er is een terugkeer van het publiek
naar de geschiedenis. Dat publiek bestaat uit burgers die niet door de regering veron
achtzaamd zullen worden.
De vierde werkzitting van deze Table Ronde was gewijd aan de archiefstatistiek. Vorig
jaar had de Table Ronde zich verenigd met het door mij op verzoek van de Unesco ont
worpen model voor een internationale archiefstatistiek. Met dat model is daarna een
proefenquête gehouden, wat leidde tot een herziene versie, besproken door een speciale
commissie, begin september in Bari (Italië) bijeengekomen. Het door de Unesco-
statisticus Vernicos voor de Table Ronde gemaakte rapport over de proefenquête was
alleen in het Engels beschikbaar, zodat ik in mijn mondelinge presentatie een samenvat
ting in het Frans moest geven. Na de welwillende ontvangst van het eerste model vorig
jaar was te verwachten dat ook nu de Table Ronde zou instemmen met het project.
Mijn revisie (minder detailvragen) werd algemeen gewaardeerd. Er kwamen enkele vra
gen, vooral over wat nu precies onder een 'professional archivist' moet worden ver
staan. Besloten is met het gerevideerde model te gaan werken, voor het eerst in 1981
(statistiek over 1980). De staatsarchiefdienst moet zorgen voor verzamelen per land van
het materiaal, eventueel in samenwerking met het nationale statistische bureau (in Ne
derland het CBS). Een permanente werkgroep zal met het Statistical Office van Unesco
samenwerken.
Woensdag 7 november had de jaarlijkse 'delegate meeting' van de sectie van archivaris
sen-verenigingen plaats. Deelnemers: Nederland, Spanje, Frankrijk, Brazilië, BRD,
Noorwegen, Israël, Joegoslavië, Zweden en Polen. Alleen uit Frankrijk en uit de BRD
was een afzonderlijke vertegenwoordiger van de archivarissenvereniging (wat Frankrijk
betreft uit een der departementen d'Outre-Mer). Een voorstel van de voorzitter Dahm
tot wijziging van de statuten van de ICA (die het mogelijk zou maken dat, behalve de
staatsarchiefdienst en de nationale archivarissenvereniging, ook regionale en speciale
verenigingen stemrecht in de plenaire vergadering van de ICA zouden hebben) was
gelukkig reeds tevoren door het Executive Committee afgewezen. Opvallend was dat
van het Steering Committee van negen leden alleen de voorzitter, Dahm, aanwezig was.
De zitting van ongeveer een uur bevestigde de indruk van vorig jaar dat deze sectie nau
welijks levensvatbaar is. De archivarissenverenigingen hebben elkaar op internationaal
niveau nauwelijks wat te bieden. In de vergaderingen van de Table Ronde valt het ac
cent terecht op de staatsarchiefdiensten. Een merkwaardig incident deed zich voor in de
eerste werkzitting van de Table Ronde toen de vertegenwoordigster van de Franse ar
chivarissenvereniging kritiek leverde op de directeur-général des Archives de France.
In de slotzitting is eerst bijna twee uur besteed aan de redactie van de aanbevelingen.
Vooral Italië muntte uit door juridische en taalkundige scherpslijperij. Hopelijk slaagt
Franz (BRD, de nieuwe secretaris van de Table Ronde) in zijn voornemen om in het
vervolg ontwerp-aanbevelingen tevoren toe te zenden. De discussie zal erdoor kunnen
verbeteren. Het rapport van de na 12 jaar scheidende secretaris Gut was mager: reeds
enkele maanden is Gut al geestelijk aan het afscheid nemen. Het rapport van de 16e
Table Ronde in Kiev (1975) ligt gereed voor verzending, dat van de 17e Table Ronde te
Cagliari (1976) gaat binnenkort naar de drukker. De uitgewerkte bandopnamen van de
18e Table Ronde te Nairobi (1977) zijn nog niet ontvangen.
Op catoniaanse wijze herhaalde Rieger (USA, reeds enige jaren gepensioneerd, maar
evenals Dahm het internationale werk nog prolongerend in de statuten zal in 1980
waarschijnlijk worden opgenomen dat alleen fungerende archivarissen als voorzitter of
secretaris van secties en commissies kunnen optreden) zijn pleidooi voor een Engelse edi
tie van de acta. Zolang er geen voldoende afname is, blijft dit echter onbegonnen werk.
Het nieuwe bureau van de Table Ronde werd als volgt samengesteld: Favier, voorzitter
(Biljan, die zeven jaar lang voorzitter is geweest werd président-d'honneur), Franz, se
cretaris. Conseillers: Belsunce (Argentinië), Mongella (Tanzania), Spang (Luxemburg)
en Parani (Indonesië). Mahieux blijft conseiller financier.
Favier eindigde met een klinkende toespraak, vol Franse esprit. Hij beloofde het inha
len van de achterstand in publikatie van de acta en snellere publikatie in de toekomst.
Voor de Table Ronde in 1981 is Noorwegen kandidaat (Nederland is gevraagd in dat
jaar het Executive Committee te ontvangen), in 1982 Maleisië.
Zoals gebruikelijk werd de conferentie gelardeerd met enkele ontvangsten (door de pre
fect en door de maire) en door een lunch en een diner, aangeboden door de historische
vereniging van Guadeloupe, resp. de directeur-général des Archives de France. Donder
dag had een excursie over het prachtige eiland plaats, met bezoek aan de vulkaan La
Souffrière, het vulcanologische centrum te Saint-Claude en het archeologische reser
vaat bij Trois-Rivières (rotsinscripties uit de 4e eeuw na Chr.).
De 19e Table Ronde was uitstekend georganiseerd door de Franse archiefdienst; de
conferentie was nog afgezien van het Nederlandse succes van de archiefstatistiek
interessant, al zou het thema diepgaander uitgewerkt hebben kunnen zijn.
[582]
[583]
