Een goed overzicht van de in dezen plaatsvindende en geëntameerde onderzoeks
projecten biedt de eveneens in 1977 verschenen bundel Consilium Magnum 1473-
1973, de neerslag in gedrukte vorm van het in december 1973 te Brussel en te
Mechelen gehouden colloquium ter herdenking van de 500ste verjaardag van de
oprichting van het Parlement en Grote Raad van Mechelen.»»
In Duitsland is sinds 1970 een complete werkgroep van toonaangevende rechtshis
torici bezig met een langlopend project genaamd "Sammlung von Quellen zur
Tatigkeit der Höchsten Gerichte im Alten Reich", in de eerste plaats het zgn. Rijks-
kamergerecht en de Rijkshofraad.31 Voor wat Frankrijk betreft zij o.m. herinnerd
aan het reeds lang onder leiding van Prof. Timbal uit Parijs lopende onderzoek van
de rechterlijke archieven van het Parlement van Parijs, waarbij ook een computer
onder de welluidende benaming "Système Socrate" is ingeschakelde Voor wat
het Parlement c.q. de Grote Raad van Mechelen betreft zij gewezen op de alleszins
vruchtbare resultaten van de gemengd Belgisch-Nederlandse zgn. "Werkgroep
Grote Raad" onder leiding van Prof. Mr. J. Th. de Smidt (Leiden-A'dam) en eerst
wijlen Prof. Mr. Eg. I. Strubbe (Gent), vervolgens Prof. Dr. J. van Rompaey (Gent).
Twee volumineuze bundels Chronologische lijsten van geëxtendeerde sententiën"
van de Grote Raad zijn inmiddels verschenen,33 een derde verschijnt binnenkort.
Van de langzamerhand niet geringe reeks "bijproducten" van dit project zwijg ik nu
maar.34
30 Consilium Magnum 1473-1973, Herdenking van de 500e verjaardag van de oprichting
van het Parlement en Grote Raad van Mechelen (Colloquium Brussel-Mechelen 8-9
XII 1973), Brussel 1977. Vgl. over deze bundel de bespreking van W. Wedekind in
Tijdschrift voor Geschiedenis jrg. 90 (1977) pp. 546-549.
31 Vgl. B. Diestelkamp, Bericht über des Projekt "Sammlung von Quellen zur Tatigkeit
der Höchsten Gerichte im Aten Reich", Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechts-
geschichte, Germanistische Abteilung, Bd. 94 (1977) pp. 450-466.
Vgl. I. R. Abrial e.a., Documentation et informatique, Une application du système "So
crate" aux archives judiciaires (Parlement de Paris), Consilium Magnum pp. 81-171.
Eén van de vruchten van dit onderzoek is: P. C. Timbal, Les obligations contractuelles
dans le droit frangais des Xllle-et XlVe-siècles d'après la jurisprudence du Parle
ment de Paris, Parijs 1973.
J. Th. de Smidt, Eg. I. Strubbe, J. van Rompaey e.a., Chronologische lijsten van de
geëxtendeerde sententién berustende in het archief van de Grote Raad van Mechelen,
dl. I (1465-1504) z.pl. 1966, dl. II (1504-1531) z.pl. 1971 (Werken der Vereeniging tot
uit der bronnen van het oud-vaderlandsche recht, 3de reeks no. 21). Deel III zal de
periode 1531-1541 beslaan.
Afgezien van een groot aantal artikelen, door medewerkers aan dit project in allerlei
(rechts)historische periodieken gepubliceerd, waarvan een overzicht is opgenomen
(1960-1973) in Consilium Magnum pp. 275-278, dient in dit verband gewezen op de
op beperkte schaal vermenigvuldigde Inventaris en beschrijving van de proces
stukken (dossiers) behorende tot de beroepen uit Holland, berustende in het archief
van de Grote Raad van Mechelen, Algemeen Rijksarchief Brussel, d. J. C. Andries e.a.
(10 dln. Amsterdam 1964-1975) en op de Inventaris en beschrijving van de Noord-
Nederlandse processtukken (dossiers) behorende tot het fonds Eerste Aanleg,
berustende in het archief van de Grote Raad van Mechelen, Algemeen Rijksarchief
[18]
Ook wat de justitiehoven in de Noordelijke Nederlanden betreft is er het een en
ander gaande, deels in het archivistische "kamp", deels in dat van de rechtshistorici.
Wat de archiefsector aangaat valt o.m. te wijzen op de onlangs plaatsgevonden
hebbende inventarisatie van het archief van de "Staatse" Raad van Brabant, al is de
inventaris nog niet verschenen. Ook het archief van het Hof van Holland, waaruit
in de twintiger jaren De Blécourt en Meijers reeds zozeer met vrucht putten,35
vormt momenteel het object van een grondige herinventarisatie.
En wat de rechtshistorici aangaat: na de uitgaven van de "Ordelen" van de Drentse
Etstoel36 en van de "Observationes tumultuariae" van Van Bijnkershoek en Pauw,37
wijdden in 1971 achtereenvolgens Ketelaar en uitvoeriger Wedekind aandacht
aan de procesgang in civiele zaken voor het Hof van Holland, Zeeland en Westfries
land,38 terwijl Van Rompaey in zijn in 1973 verschenen magistrale werk over de
Grote Raad en het Parlement van Mechelen de geschiedenis, de organisatie, de
competentie van en de rechtspleging voor deze hoogste rechterlijke instantie in de
Bourgondisch-Habsburgse Nederlanden in den brede schilderde.30 Van het "lopen
de" onderzoek vermeld ik zonder naar volledigheid te streven naast de voort
gaande werkzaamheden van de "Werkgroep Grote Raad" slechts, dat Mr. F. Doele-
man sinds medio 1975 in het archief van het Hof Provinciaal van Utrecht doende
geweest is met de samenstelling van een "lijst van civiele rechtszaken uit de periode
1530-1630", terwijl Mevr. B. S. Hempenius-van Dijk reeds jarenlang bezig is met
Brussel, d. A. H. Huussen jr., (3 dln. Amsterdam 1968-1972). In totaal betreffen deze
beschrijvingen 1383 procesdosiers. Ook bij dit project is inmiddels een computer in
geschakeld. Vgl. J. Th. de Smidt, Oude en nieuwe opvattingen omtrent de weten
schapsbeoefening van het oudvaderlandse recht, Samenwinninge, Tien opstellen over
rechtsgeschiedenis geschreven t.g.v. het tienjarig bestaan van het interuniversitair in
stituut Nederlands Centrm voor Rechtshistorische Documentatie, Zwolle 1977 p. 5.
35 A. S. de Blécourt en E. M. Meijers ed., Memorialen van het Hof (den Raadvan Hol
land, Zeeland en West-Friesland, van den secretaris Jan Rosa, dln. I, II en III Haar
lem 1929.
36 J. G. C. Joosting ed., Ordelen van den Etstoel van Drenthe 1518-1604's-Graven-
hage 1893 (Werken O.V.R. le reeks no. 16).
37 E. M. Meijers e.a. ed., Cornelii van BijnkershoekObservationes tumultuariae,
4 dln. Haarlem 1926-1962; M. S. van Oosten, Systematisch Compendium der Obser
vationes tumultuariae van Cornells van Bijnkershoek, Haarlem 1962; H F. W. D.
Fischer e.a. ed., Wilhelmi PauwObservationes tumultuariae novae, 3 dln.
Haarlem 1964-1972.
38 F. C. J. Ketelaar, De procesgang bij het Hof van Holland, Zeeland en West-Friesland,
Verslag en Bijdragen van de Rijks Archiefschool 1969-1970, Utrecht 1971 pp. 33-63;
W. Wedekind, Bijdrage tot de kennis van de ontwikeling van de procesgang in civiele
zaken voor het Hof van Holland in de eerste helft van de zestiende eeuw, ac. diss.
Utrecht, Assen 1971.
39 J. van Rompaey, De Grote Raad van de Hertogen van Boergondië en het Parlement
van Mechelen, Brussel 1973 (Verh. v. d. Kon. Acad. v. Wetensch. Lett, en Sch Kun
sten van België, KI. d. Lett. jrg. XXXV nr. 73).
[19]
