Theater Klank en Beeld en de Stichting Film en Wetenschap op initiatief van de
Gemeentelijke Archiefdienst Rotterdam en de Stichting Film en Wetenschap een
plan opgesteld voor een centraal depot voor opslag en een centraal bureau voor
informatie en documentatie, die onder de hoede van een op te richten Stichting
Audiovisueel Archief SA VA zorg zullen dragen voor een gezamenlijke archive
ring en documentatie. De omtrekken van bedoeld plan en de overwegingen die
bij de opzet ervan hebben gegolden zijn neergelegd in een nota Stichting Audio
visueel Archief SAVA, waarvan wij u bijgaand een exemplaar doen toekomen.
Na de met de aanbieding van deze nota afgesloten voorbereidende fase van in
tern overleg zou de werkgroep graag met u in gesprek treden over de wijze waar
op het in de nota ontvouwde plan. met steun van de overheid, kan worden uitge
voerd. Daar het voortduren van de huidige situatie met betrekking tot de archive
ring van geluids- en beeldmateriaal kan leiden tot teloor gaan van onvervangbare
bronnen, meent de werkgroep dat dit overleg op korte termijn op gang gebracl..
zou moeten worden.
Uw uitnodiging tot zulk een overleg ziet de werkgroep met belangstelling tege
moet.
Namens de werkgroep,
Dr. R. L. Schuursma
Adjunct-directeur
Stichting Film en Wetenschap
Nota betreffende de Stichting Audiovisueel Archief i.o.
samengesteld door de werkgroep SAVA januari 1977
De leden van de werkgroep vertegenwoordigen de volgende instellingen:
De Gemeentelijke Archiefdienst te Amsterdam
De Gemeentelijke Archiefdienst te Arnhem
De Gemeentelijke Archiefdienst te Breda
De Gemeentelijke Archiefdienst te 's-Gravenhage
De Gemeentelijke Archiefdienst te Rotterdam
De Gemeentelijke Archiefdienst te Utrecht
De Rijksarchiefdienst
De Nederlandse Omroep Stichting te Hilversum
De Stichting Film en Wetenschap te Utrecht
De Stichting Nederlands Filmmuseum te Amsterdam
De Stichting Theater Klank en Beeld te Amsterdam
1 Inleiding
1.1 In brede lagen van de bevolking is een groeiende belangstelling te constate
ren voor het verleden. Geschiedenis is een belangrijke vorm van recreatie
geworden; clubs van amateur-historici beoefenen allerlei onderdelen van het
historisch onderzoek; het aantal studenten in de geschiedenis is buitengewoon
sterk gegroeid; reeksen publikaties in meer en minder populaire vorm getui-
[212]
gen van de betekenis van het verleden als cultureel erfdeel; men doet in toe
nemende mate moeite om monumenten te bewaren en vindt daarbij onder
steuning in kringen, die zich vroeger nooit in die geest hadden uitgelaten;
de stroom van bezoekers naar historische tentoonstellingen vormt een ander
teken voor een brede historische belangstelling. Het ligt dan ook voor de
hand aan deze belangstelling tegemoet te komen door het erfdeel dat ons
nog ter beschikking staat zo goed mogelijk te bewaren en open te stellen
voor onderzoek, onderwijs, vorming en recreatie.
1.2 In dat kader past in het bijzonder ook de zorg voor audiovisuele documen
ten opnamen van beeld en geluid waarin het "beeld" van onze eeuw
dagelijks wordt vastgelegd. De audiovisuele documenten van onze geschie
denis, die mogelijk geworden zijn door een aantal technische ontwikkelingen
uit de vorige eeuw, vormen niet alleen nieuwe bronnen voor historisch on
derzoek, maar dienen bovendien bij uitstek ter verrijking en verlevendiging
van het onderwijs in geschiedenis en maatschappijleer en bij de vorming op
dezelfde terreinen. Ze zijn van toenemend belang bij het educatieve werk
van musea en archiefdiensten en ze zijn uiteraard de aangewezen middelen
als het gaat om uitzendingen over historische onderwerpen van de omroepen.
1.3 De zorg voor de bewaring van audiovisuele documenten is een zaak van
verscheidene instellingen, die deels tot de overheid behoren, deels met in de
regel niet onaanzienlijke financiële steun van de overheid opereren. Filmma
teriaal wordt verzameld en geconserveerd door de Rijksvoorlichtingsdienst
en de Stichting Nederlands Filmmuseum (waar de conservering overigens door
een tekort aan geldmiddelen een grote achterstand vertoont), terwijl Poly
goon eveneens over een uitgebreide verzameling journaals en andere films
beschikt. Het beeldmateriaal van de omroepen, dat niet alleen uit films, maar
ook uit videobanden bestaat, wordt bij de omroepen zelf of in het beeldar
chief van de NOS bewaard, zij het in principe uitsluitend voor intern ge
bruik. Geluidsopnamen zijn in de eerste plaats te vinden in de Fonotheek
van de NOS (eveneens in principe voor intern gebruik), terwijl het histo
risch geluidsarchief van de Stichting Film en Wetenschap met deels dezelfde
collectie openstaat voor onderwijs, onderzoek en vorming. In dit verband
kan ook gewezen worden op het materiaal dat door de regionale omroepen
wordt uitgezonden. De Stichting Theater Klank en Beeld houdt zich bezig
met de verzameling en conservering van audiovisuele bronnen op haar ter
rein. Daarnaast leggen verscheidene instituten van allerlei aard zich toe op
de verzameling van beeld en geluid op hun gebied. Daartoe horen in de eer
ste plaats een aantal Gemeentelijke Archiefdiensten, onder welke vooral de
archieven te Rotterdam en Amsterdam, terwijl ook verscheidene musea zich
met audiovisuele media bezighouden. Deze werkzaamheden vloeien, voor
wat betreft de Gemeentelijke Archiefdiensten en de Rijksarchiefdienst, voor
een deel voort uit de krachtens de Archiefwet 1962 bestaande verplichting
de door de overheid ontvangen of vervaardigde documenten met historische
waarde (ongeacht hun vorm) blijvend te bewaren.
[213]
