voor de vervulling daarvan slechts bij specifieke uitkering, met alle daaraan ver
bonden voorwaarden van rijkszijde, kan geschieden, terwijl in het aanmerkelijk
groter verband van de provincies nieuwe stijl deze verschillen tegen elkaar weg
vallen". Men kan stellen dat voor een groot aantal gemeenten de archiefzorg als
zo'n soort taak opgevat moet worden en dat derhalve de zorg voor de gemeente
archieven een taak van de provincie nieuwe stijl dient te worden.
Geconcludeerd moet worden dat uit het concept-ontwerp niet op te maken valt of de
opstellers hebben gekozen voor een gemeentelijke taak op het gebied van de zorg
voor de gemeente-archieven, dan wel voor een provinciale taak. Het is duidelijk, dat
een keuze voor gemeentelijke archiefzorg betekent*», dat men gebruik zal moeten
maken van de nu reeds bestaande mogelijkheden hetzij van gemeenschappelijke het
zij bilaterale regelingen30.
Zou gekozen worden voor een provinciale taak op het gebied van de zorg voor de
gemeente-archieven dan is van belang hetgeen op p. 113 van het concept-ontwerp
staat. Hier wordt in verband met de overheveling van autonome gemeentelijke taken
naar de provincies nieuwe stijl gesproken over medebewind:
Het is duidelijk, dat het er bij de voorziene overheveling van taken van de ge-
gemeenten naar de provincies nieuwe stijl met name om gaat de bestuurlijke en
financiële verantwoordelijkheid voor de vervulling van deze taken bij de provin
ciale besturen te brengen. Zolang daaraan maar geen afbreuk wordt gedaan
bestaat er geen bezwaar tegen en verdient het zelfs aanbeveling, dat de provin
ciale besturen de uitoefening van bepaalde onderdelen van deze taken aan de
gemeentebesturen delegeren. Dit zal dan moeten geschieden door middel van
provinciale verordeningen waarin de medewerking van de gemeentebesturen tot
uitvoering ervan wordt ingeroepen. De mogelijkheid van dit medebewind - zo-
a s trouwens ook van medewerking door de gemeentebesturen aan de uitvoering
van wetten en algemene maatregelen van bestuur ten aanzien van de hier in het
geding zijnde taken - wordt opengelaten. Wanneer de provinciale besturen hier
van gebruik maken, zullen zij vanzelfsprekend de gemeentebesturen moeten
voorzien van de financiële middelen welke nodig zijn om de gedelegeerde taak
onderdelen naar behoren te kunnen vervullen".
Het is m dit verband nuttig er op te wijzen, dat de V.N.G. bepleit dat de provincie
vuid kmnetwïrfên-'sl'V" he™,ruc",re™8 van de gemeenten door deze „iet ver-
„ëvemtomTp 40. n'e"~ de V.N.G,
Eveneens is van belang overweging van hetgeen op p. 102 van hetzelfde rapport staaf
De sociaal-culturele sector is bijzonder publiek-intensief, zodat men zeer afhankelijk is
henMC 1Va',e en Participatie van de burger en het particulier initiatief. Daarom zal de
bepaling van dn be eid zo dicht mogelijk bij de burger moeten plaats vinden dat wil
zeggen op gemeentelijk niveau. Wij wijzen er daarbij op, dat de sociaal-culturele sector
zoals in het algemeen de welzijnssector, bij uitstek een terrein is waar doelmatigheid en
schaalvergroting op technische gronden geen dominante rol mogen spelen bij de bestuur
inttr*Tm maar Waar de bereikbaarheid en toegankelijkheid, de mogelijkheid van
nspraak en participatie voor de burger, centraal moet staan"
30 Zie p. 19-20.
[22]
Archieven van gemeenten
Voor het geval het binnenlands bestuur georganiseerd zal worden overeenkomstig de
hoofdlijnen van het concept-ontwerp blijft dus de keus tussen twee mogelijkheden,
die hier onder naast elkaar worden gezet.
I. Archiefzorg31 bij de gemeenten. Hierbij is nodig de toepassing van gemeenschap
pelijke regelingen en de instelling van vele streekarchieven, willen alle gemeentelijke
archieven na overbrenging door archiefambtenaren in de zin der wet beheerd kun
nen worden.
II. Archiefzorg31 bij de provincies. Hierbij bestaan vele varianten:
a. de wetgever schrijft voor, dat de provincie de gemeenten voor het beheer der
archieven in medebewind moet nemen. Dit betekent, dat de provincie in medebe
wind moet nemen:
1. de gemeenten die reeds afzonderlijk of gemeenschappelijk archiefdiensten
hebben en aan deze het beheer van hun archieven toevertrouwen volgens pro
vinciale richtlijnen en op provinciale kosten.
2. de gemeenten die nu nog geen archiefdiensten hebben en aan deze opdragen
in samenwerking (in enkele gevallen misschien afzonderlijk) hun archieven te
beheren, als het ware in een nieuwe vorm van "streekarchieven".
Ook kan men zich voorstellen dat de provincie voorschrijft dat de onder 1 ge
noemde gemeenten (de) archieven van de onder 2 genoemde gemeenten beheren.
b. de wetgever schrijft hieromtrent niets voor: de provincie is vrij al of niet mede
bewind in te voeren. In dit geval kan de provincie:
1. de gemeenten in medebewind nemen in de onder a beschreven vormen;
2. sommige gemeenten in medebewind nemen te denken valt aan die, welke
nu reeds een archiefdienst hebben en de archieven der andere zelf beheren in
een aantal archiefbewaarplaatsen (weer een andere vorm van "streekarchief")
of in één plaats, of het beheer dezer archieven opdragen aan in medebewind ge
nomen gemeenten.
3. het beheer van alle gemeentelijke archieven in eigen hand houden en daartoe
gebruik maken van bestaande archiefbewaarplaatsen (van gemeenten en streek -
archivariaten) en er eventueel nog archiefbewaarplaatsen aan toevoegen.
Hét argument voor medebewind door gemeenten is, voor zover de commissie kan
zien, dat het gewenst is dat de gemeente een speelruimte behoudt voor haar eigen
belangen en interessen, die onder een geheel centraal beheer licht in de verdrukking
kunnen geraken, en bovendien aan het volgens provinciale normen gevoerde archief
beheer door betaling van extra-activiteiten en extra ambtenaren een en ander kan
toevoegen. Dan kan er een continuïteit zijn in hetgeen de kracht is van de gemeen
telijke en streekarchiefdiensten: de aandacht voor en de werkzaamheid aan de ge
schiedenis van eigen stad en streek.
Uit het concept-ontwerp blijkt niet hoe de wetgever tegenover medebewind der ge-
31 Archiefzorg wordt hier in een enge betekenis gebruikt: zorg voor het beheer van de
overgebrachte archieven en toezicht op het beheer van de niet-overgebrachte archieven.
Het beheer van de niet-overgebrachte archieven wordt hier onder begrepen.
[23]
