Wij ontvingen
1804 door het Staatsbewind gearresteerd. Ik heb stilzwijgend aangenomen dat dit
Echtreglement ook metterdaad in de diverse gebieden die in het verdrag werden ge
noemd behalve de Kleefse enclaves ook: Ravestein, Megen, Boxmeer, Anholt
is ingevoerd. De studie van Smit, waarin van dat Echtreglement overigens geen
sprake is, leert dat deze assumptie onjuist is geweest. Smit deelt op p. 51 mee, dat
op 14 januari 1804 door de Bataafse onderhandelaars in Berlijn het voorstel tot koop
der enclaves werd gedaan. Hoewel Smit, terugziend, stelt dat de diplomatieke voor
tekenen weinig goeds voorspelden, vermoed ik dat het Staatsbewind optimistisch
gestemd was en daarom eindelijk vier jaar na het sluiten van het verdrag met
Frankrijk op 19 januari het Echtreglement arresteerde. De andere aanvulling
mijnerzijds bestaat uit een verwijzing naar het archief van het Staatsbewind, dat
Smit niet schijnt te hebben geraadpleegd, en waarin zich onder de nrs. 328, 329 en
397 de archieven van de zgn. "Commissaris tot de gecedeerde landen" over de
periode 1800 tot 1805 bevinden.
De studie van Smit is ongetwijfeld een belangrijke bijdrage tot de diplomatieke ge
schiedenis van een verwaarloosde periode en tot de locale geschiedenis van de
voormalige Kleefse enclaves. Een nadere uitwerking van de sociaal-economische
situatie zou deze studie ten goede zijn gekomen. Het boek is verzorgd uitgegeven
en het is voorzien van een onmisbaar register van persoons- en aardrijkskundige
namen.
A. H. Huussen jr.
Catalogus van de Tentoonstelling GEDRUKT IN DORDRECHTVier
eeuwen boek en prent, Gemeentelijke Archiefdienst Dordrecht, 1976. Prijs
f 4,50.
De tentoonstelling zal allang tot het verleden behoren, wanneer dit bericht in ons
blad verschijnt. Toch meen ik, dat het van belang is deze hier aan te kondigen. De
eigenlijke catalogus beslaat met 144 nummers de blz. 97-128. Op de laatste blz., 129,
vindt men een literatuuropgaaf. De blz. 1-95 bevatten een schat van gegevens over
de boekdrukkerij en annexe onderwerpen. Het nuttigst lijkt mij hier de inhouds
opgave over te nemen:
1. Letterkunde te Dordrecht 1-4, 2. Dortse journalistiek 5-11, 3. Boekdrukkers
12-15, 4 Overheidsbemoeienis 16-21, 5. Boeken over Dordrecht 22-28, 6. Het boek
in de biliotheek 29-54, 7. Overzicht boekdrukkers, boekhandelaren en uitgevers
55-95.
Van de twee grote afdelingen behoeft de laatste geen toelichting. Alleen wil ik er
op wijzen, dat de eigenlijke titel luidt: 'Poging tot een overzicht van de te Dordrecht
werkzaam geweest zijnde boekdrukkers, boekhandelaren en uitgevers', Een derge
lijke bescheiden opschrift was m.i. niet nodig geweest. Uiteraard is elk overzicht
van boekverkopers nooit geheel volledig! Hier vindt men echter een belangrijke
bijdrage, die vooral ook zo nuttig is, omdat juist de steden, die geen grote centra
van drukkerij waren, meestal nogal stiefmoederlijk behandeld zijn.
In de andere grote afdeling, 'Het boek in de bibliotheek', vindt men een groot aan-
[140]
tal bibliotheken en leesgezelschappen behandeld en zelfs de ledenlijsten van vier
leesgezelschappen uit de 18de en 19de eeuw (blz. 46-54) afgedrukt.
Het boekje ontstond dank zij de samenwerking van naar ik aanneem alle ambte
naren van de Gemeentelijke Archiefdienst. Het is rijk geïllustreerd en een grote
aanwinst voor allen, die in boekdrukkerij en boekhandel geïnteresseerd zijn.
I. H. van Eeghen.
Inventarissen van hedendaagse archieven van gemeenten deel I door G. Ga-
deyne, M. Nuyttens en J. Verschaeren, Rijksarchief in Ronse, Brussel 1975.
Het betreft de gemeenten Borsbeke, Eine (Oudenaarde), Elene (Zottegem), Ename
(Oudenaarde), Grimminge, Herzele, Hundelgem (Munkzwalm), Melden (Ouden
aarde), Nukerke, Opbrakel (Brakel), Overboelare (Geraardsbergen), Steenhuize-
Wijnhuize, Velzeke-Ruddershove (Zottegem) en Zottegem. Tussen haakjes wordt
eventueel de naam van de gemeente vermeld waarmede de betrokken gemeente thans
samengevoegd is.
Répertoire des archives notariales de l'arrondissement de Nivelles, XVI-
XX siècle, par. J. Wattiez et J. Mertens, Archives Générales du Royaume, Bruxelles
1975.
Inventaris van het kerkarchief van Onze-Lieve-Vrouw-Eombeek door M.
Grauwen, kerkelijk archief van Brabant supplement nrs. 33.029-33.087en 33.272-
33.423, Algemeen Rijksarchief, Brussel 1975.
Inventaris van het oud gemeente- en griffiearchief van Onze-Lieve-Vrouw-
Lombeek en Strijtem (Roosdaal) door W. Buntinx, Algemeen Rijksarchief, Brussel
1975.
Inventaire des archives de la ville de Neufchateau par P. Hannick, Archi
ves de l'Etat a Arlon, Bruxelles 1975.
Inventaris van het archief van de familie De Moerman d'Harlebeke en
van de aanverwante families door J. Denys, Rijksarchief te Gent, Brussel 1975.
Inventaris van het archief van de heerlijkheden Loenhout en Popendonk
door H. Delvaux, Rijksarchief te Antwerpen, Brussel 1975.
Inventaris van het archief van de familie Van de Werve en Van Schilde
door A. Bousse en A. Jamees, Rijksarchief te Antwerpen, Brussel 1975.
Inventaris van het archief van de abdij van Groenenbriel te Gent door
G. Marechal, Rijksarchief te Gent, Brussel 1975.
[141]
