imn
-
Panorama's en luchtfoto's zijn eveneens topografische voorstellingen. Zij lenen zich
er echter minder toe om op naam van een gebouw of straat geplaatst te worden.
Voor dit soort afbeeldingen kan het geografisch terrein waarop de verzameling werk
zaam is, het beste worden onderverdeeld in kleinere territoria (zo mogelijk een
bestaande indeling). De afbeeldingen van elk gebied worden dan in chronologische
volgorde geplaatst-
Profielen of prospecten, dat zijn gezichten op een plaats vanaf een niet te hoog punt
vanaf een vrij grote afstand, kunnen het best geordend worden naar de zijde van
waaraf ze gezien worden. Bij voorbeeld: Utrecht gezien vanaf de oostzijde, Nijmegen
gezien van de zijde van de Waal enz. Per richting staan de profielen dan in chrono
logische volgorde.
2. Historie-afbeeldingen.
De meest eenvoudige en tevens de meest toegepaste methode is, dit soort afbeeldin
gen in chronologische volgorde te plaatsen. Een alternatief is, verschillende rubrie
ken te maken (gebeurtenissen op politiek gebied, op militair gebied, branden, sport
enz.); in iedere rubriek is de volgorde chronologisch. Het overzicht van de gebeur
tenissen van verschillende aard dat men dan krijgt is echter ook te bereiken door
het aanleggen van klappers.
LuVPyf.KtX
V£RA EIFICN-S"
lOATs Ah OJLDENBERNE V1XT
JET/&.SVJE 72: 16X9
'm-.tmr
afb. 3 Deze afbeelding wordt in het Gemeentearchief van Rotterdam bewaard in de
portrettenverzameling; hij staat beschreven in de in 1917 gedrukte catalogus daarvan.
Nu zouden wij deze prent niet meer bij de personalia onderbrengen, maar bij de historie
prenten onder het jaartal 1619. Bij de personalia worden dan verwijzingen gemaakt naar
Johan van Oldenbarnevelt, Hugo de Groot en de andere op de prent genoemde of afge
beelde personen.
Gemeentearchief Rotterdam,
Portretverzameling no. 1804.
366]
Wil men afbeeldingen van bepaalde gebeurtenissen die een zekere periode beslaan
(tentoonstellingen, feestelijkheden, oorlogen e.d.) bijeenhouden, zonder dat de serie
steeds onderbroken wordt door in de betreffende periode optredende brandjes en
eerste palen, dan kan men de strikt chronologische volgorde onderbreken op de
volgende wijze b.v.:
1974, 1 januari t/m 5 augustus: diverse gebeurtenissen,
5 t/m 12 augustus: feestweek,
6 augustus t/m 31 december: verdere gebeurtenissen.
Een probleem levert vaak het onderbrengen van een soort afbeeldingen, die zeker
de historie betreffen, maar niet aan bepaalde data te koppelen zijn. Hierbij denken
we aan afbeeldingen van menselijk gedrag, mode, gastarbeiders enz-, in 't algemeen
dus verschijnselen, die kenmerkend zijn voor een bepaalde tijd. Het beste brengt
men deze onder in de hoofdafdeling:
3. Maatschappelijk leven, zeden en gewoonten of varia of hoe ook genaamd.
Deze afdeling wordt in een aantal rubrieken onderverdeeld, b.v. voor beroepen, ver
keer, kleding, sociale toestanden, volksprenten, wensprenten enz. Voor deze rubrie
ken zijn weer onderverdelingen denkbaar, b.v. verkeer in wegverkeer, railverkeer,
luchtvaart, scheepvaart enz. Vervolgens kan men met trefwoorden werken in alfa
betische volgorde, b.v. in de subrubriek 'railverkeer': metro, spoorwegen, trams (elec-
trische, paarde-, stoomtrams) enz. Tenslotte plaatst men alle met hetzelfde trefwoord
aangeduide afbeeldingen in chronologische volgorde.
4. Personalia
Afbeeldingen die betrekking hebben op bepaalde personen worden gerangschikt in
alfabetische volgorde van de namen der betreffende personen- Onder de personalia
kunnen we afbeeldingen van zeer verschillende aard rangschikken, die alleen gemeen
hebben, dat ze met eenzelfde persoon in verband staan. Voorop komen de portretten
(getekend of geschilderd, gegraveerd, gefotografeerd enz.), gevolgd door stand-,
borstbeelden e.d. Dan kunnen volgen afbeeldingen van gebeurtenissen waarbij de
persoon was betrokken, afbeeldingen van documenten, attributen, woonhuizen enz.,
tenslotte de plaats waar hij begraven ligt. Afbeeldingen van elk dezer zaken in
chronologische volgorde.
Het is duidelijk, dat vele van de hier onder personalia gebrachte afbeeldingen even
goed in de afdeling topografie of in de afdeling historie geplaatst zouden kunnen
worden, eventueel ook onder zeden en gewoonten. In de meeste gevallen verdient
dit ook de voorkeur; de afdeling personalia bevat dan vrijwel alleen nog de portret
ten. Van de personalia, ondergebracht in de andere afdelingen van de catalogus
kan men dan in de personalia-afdeling verwijzingen opnemen.
Afbeeldingen van groepen personen zijn soms lastig ergens onder te brengen. Zijn
ze gemaakt ter gelegenheid van een te dateren gebeurtenis, dan kunnen ze altijd
worden ondergebracht in de afdeling historie. Afbeeldingen van een groep trambe
stuurders, een voetbalelftal of een toneelgezelschap zijn te plaatsen in een der
367]
