Beschrijving van de topografisch-historische atlas
blz.
132
132
134
134
134
135
135
138
138
138
138
139
139
139
139
139
143
143
143
143
143
143
144
144
144
145
146
146
148
148
152
[131]
Resumerend stelt drs. Gaastra, dat deze cijfers belangrijk zijn voor vrijwel ieder
onderzoek in de zeventiende en achttiende eeuw.
Na een korte pauze belicht dr. J. R. Bruijn de menselijke kant van de zaak. Ook
hij stelt dat de administratie van de VOG goed is te noemen; over het monsteren
van mensen bij de VOC zijn eveneens gegevens voorhanden.
Totaal aantal personen heen terug
1602-1795 1.009.000 370.000
Opvallend is de verdubbeling in de achttiende eeuw. Hiervoor zijn de volgende
oorzaken aan te geven:
a. de groei van de scheepvaart
b. de enorme toeneming van sterfte aan boord van de schepen (boven de 20 'a
door de kwalitatieve achteruitgang van het zeevarend personeel
c. de grotere behoefte in Azië, door de groei van het bestuurlijke en militaire
apparaat, vooral op Java
d. achteruitgang van de gezondheid overzee
Dr. Bruijn merkt op dat de VOC geen kolonisatie toepaste, behalve aan Kaap de
Goede Hoop.
Men kan zich afvragen wat voor konsekwenties het verlies aan mensen drie
van de tien keerden terug voor de Republiek had. Het totaal verlies bedroeg
750.000 in de 17e eeuw 2000 per jaar, in de 18e eeuw 4500 per jaar en dit nog wel
temidden van een bevolking, die niet meer groeide maar stabiel bleef op 1.900.000
inwoners. De verliezen vielen meest in de categorie mannen in de vruchtbare fase
van hun leven, wat invloed gehad moet hebben op het aantal inwoners in de
wervingsgebieden. Bij dit alles dient bedacht te worden dat ook veel buitenlanders
werden geworven voor de dienst bij de VOC.
De voorzitter dankt beide sprekers voor hun boeiende uiteenzettingen. Na een
geanimeerde discussie wordt de vergadering om 16.30 uur gesloten.
De presentielijst werd getekend door 120 personen.
[130]
Inhoud
Inleiding
A. Het begrip beschrijving
B. Algemene opmerkingen
1. Het onderwerp van de afbeelding
2. De titel
3. Wat op de afbeelding te zien is
4. Jaartal van de voorstelling
5. De schaal
6. De opdracht
7. Druk, uitgave, staat
8. Auteurs, drukkers, uitgevers
Impressum
9. Uitgever, plaats en jaar van uitgave
10. Privilege of octrooi
Collatie
11. De afmetingen
12. Het aantal bladen
13. De techniek
14. Het materiaal
Annotatie
15. Bijzonderheden betreffende alle exemplaren van de afbeelding
16. Bijzonderheden die alleen het beschreven exemplaar betreffen
17. Nummers of codes
C. Opmerkingen over de beschrijving van verschillende soorten afbeel
dingen
1. Topografische voorstellingen
2. Historie-afbeeldingen
3. Afbeeldingen betreffende het maatschappelijk leven, zeden en
gewoonten
4. Personalia
5. Bouwtekeningen, technische tekeningen
6. Kaarten en plattegronden
7. Dynamisch beeldmateriaal (film, video)
