i-A terminologie de l-êtkndujb du portrait]
woordenboek der Nederlanden (21 delen, 1852-'78), Nieuw Nederlandsch biogra
fisch woordenboek (10 delen, 1911-'37), Who's who in the Netherlands (le uitgave
1963).
5. Bouwtekeningen, technische tekeningen.
Hierbij treffen we aan ontwerpen, opmetingen, situatietekeningen e.d., meest van
bouwwerken maar ook wel van werktuigen, schepen, voertuigen enz.
In een topografisch-historische atlas zullen we bouwtekeningen van bouwwerken
het meest aantreffen. We onderscheiden hierbij o.m.:
plattegronden van de verschillende verdiepingen,
opstanden, d.w.z. voor-, achter- en zijgevels,
doorsneden, n.l. dwars- en langsdoorsneden,
details aan gevels, raam- en deurlijsten enz., betimmering van dak, wanden
enz.
Van belang is om te vermelden op welke schaal de tekeningen gemaakt zijn, of het
om een ontwerp gaat, wie de ontwerper is, of het ontwerp uitgevoerd (eventueel
in gewijzigde vorm) is. Omdat bouwtekeningen vaak in series bij elkaar behoren is
het van belang om na tc gaan en aan te tekenen of de serie compleet aanwezig is.
6. Kaarten en plattegronden.ls
Ovei de beschrijving van kaarten is vrij veel geschreven.19 Lange tijd was het
"hoofdwoord', d.i. het woord dat de plaats van de kaart in de alfabetische catalogus
bepaalt, een omstreden zaak. Als zodanig wordt nu algemeen gekozen de moderne
Nederlandse geografische naam van het afgebeelde deel van de aardopper
vlakte.20 21
Mevr. drs. Y. M. Donkersloot-de Vrij en drs. E. H. van de Waal, resp. medewerk
ster van het Geografisch Instituut der Rijksuniversiteit te Utrecht en directeur van de
C.C.K. te Utrecht, waren zo vriendelijk het concept van de aan beschrijving en catalogi
sering van kaarten gewijde paragrafen van kritische kanttekeningen te voorzien. Voor
wat de beschrijving van kaarten betreft wordt hier zo nauw mogelijk aangesloten bij de
door de C.C.K. gehanteerde regels.
18 G. de Jong, 'De kaartenverzameling'. In Bibliotheekleven, XXXIII. 1948.
B. van 't Hoff, 'Regels voor het beschrijven van kaarten in archieven', in Ned Archie
venblad, 57e jaargang, 1952-'53, blz. 58-68.
E. Meynen, Die Titelaufnahme von Karten', serie 'Kartensammlung und Kartendoku-
mentation' no. 8, Bonn-Bad Godesberg, 1970.
D. K. Carnington and E. U. Mangan, 'Data preparation manual for the conversion of
map cataloging records to machine-readable form', Library of Congress, Washington,
In het bibliotheekwezen heeft men het geprobeerd met de auteursnaam als hoofd
woord. De 'Regels voor de titelbeschrijving' schrijven nu ook de moderne aardrijks
kundige naam voor (par. 108). Bij de C.C.K. bestaat het probleem niet omdat op met de
computer geproduceerde fiches naar verkiezing een aardrijkskundige naam, een auteurs
naam, een catalogusnummer enz. bovenaan geplaatst kan worden.
°nder ausP'c'ën van de Verenigde Naties wordt gewerkt aan standaardisatie van de
schrijfwijze van geografische namen. In afwachting van het resultaat hiervan wordt aan-
bevolen de in de Grote Bosatlas' gehanteerde schrijfwijze aan te houden.
[148]
.'BorscsLwVC,
[Hcifcdti
-JjeapstuK
Links of naar links i cp de linknrsijd© var. hot schilderij of gewond naar
do linkoraijde van hoi schilderij, gorokena vanuit
de beschouwer van hei schilderij.
Linker hand, been etc j de linker hand, heen etc. gerekend vanuit da voorw
gesteld© op het schilderij.
Aldus hierboven
Staande hole figuur naar rechts», hot hoofd naar links, oen maarschalksstaf
in de rechter hand, waar©©© hij steunt op een tafel links, waarop kroon en
scepter, een oüilvoet rechts achter gedrapeerd gordijn.
AAl'DUIMKS AFM5?nrC33r hoogte eerst x broedto laatst.
Afb. 7
De bij de beschrijving van een portret te gebruiken termen.
Iconografisch Bun
[149]
Buit
I.
IX.
III.
nr.
v.
Vx.
vu.
onlandse terminologie 5
Tëte, testa, hoad, Kcpf, Hovod.
Jusqu'aux dpaulos, allo spaile, head and shoulders, Achseistuek,
Skuldorbillede.
En buste, busto, full bust, Brastbild, Brystbillede.
Ni-corps, mess© figura, half length, Gürtelsiüok odor Ilalbgigur, halv Figur.
Plus qu'd ra-corps, ou jusqu'su dessus ces genoux, alle giaocchia, short
ength, no knees, Jiuf tbild, Hoftebilledo.
.ezz© garr.belong Vara© quarter-length, 3£niostuck,
Jusqu'h mi-jambe,
Knasstyklce,
Ba pied, ai piodi, full-length, ganss Gestalt, hel
QZ3WIX Y.AIJ BS AJUOUlBlHGch RECHTS bh LI'JKS
igur
adoptee par lk v:i« CONGRES INTERNATIONAL
DKS SCIENCES HISTGRIQ'JES A VARSÖViE «933
I I
