Kroniek
vrraenuarilil1f4tl7l8.AmSterdam' Ned' Archievenblad 'l974 biz. SO-M^nVrefpunt1
Jaarverslag van de Rijksarchiefdienst over 1972.
Dit verslag draagt het jaartal 1973 en bereikte ons begin 1974. Op de omslag is
een eigenhand,ge aantekening van Thorbecke over openbaarheid gereproduceerd
d,e ook in het verslag nog eens met een andere aantekening is weergegeven Dat
is met toevallig, want het algemeen gedeelte van het verslag begint met een passage
over dit onderwerp, nl. over het in opdracht van de staatssecretaris ingestelde
onderzoek naar de mogelijkheid overheidsarchieven met een termijn van 25 iaar
toegankelijk te stellen.1 Voor de notulen van de ministerraad werd de grens met
emg voorbehoud teruggebracht tot 20 jaar.
De rijksarchiefinspectie, welke zich in Gelderland en Overijssel bevredigend ont
wikkelt, kwam ook in Noord-Brabant en Friesland van de grond
B,j Koninklijk Besluit van 19 mei 1972 werden de algemene richtlijnen voor de
vernietiging van archiefbescheiden, als bedoeld in art. 3 lid 1 van het Archiefbe-
sluit, vastgesteld. De staatssecretaris gaf bij circulaire van 31 oktober 1972 een
toelichting op deze richtlijnen.2
Gememoreerd worden verder o.a. de benoeming van de oud-algemene rijksarchi
varis dr. J. L. van der Gouw tot buitengewoon hoogleraar in de archiefwetenschap
en in de paleografie van de veertiende tot de zeventiende eeuw aan de universiteit
van Amsterdam,3 de instelling van de 'F. J. Duparc-prijs',1 de samenwerking tus
sen de rijksarchieven en enige sociale werkplaatsen bij het klapperen van gekopieer
de doop-, trouw en begraafboeken van vóór 1811, waarbij eind 1972 reeds tien ad
ministratieve centra in Gelderland en Overijssel waren betrokken,5 het inschakelen
van gewetensbezwaarden militaire dienst en het Zevende Internationale Archief
congres in Moskou.®
In Zwolle en 's-Hertogenbosch werd in de oude provinciale griffies enige ruimte
Cf. de rede van minister mr. H W van F)onrn van p a/t Kn i
2 Ned. Archievenblad 1972 blz. 207—212 en 298—302
Ned. Archievenblad 1973 blz. 108—110.
Ned. Archievenblad 1972 blz. 167168
Ned. Archievenblad 1972 blz. 252—278.
[240]
gevonden voor archieven, waarvoor in de rijksarchiefbewaarplaatsen aldaar geen
plaats was. Bestudeerd werd welk microfiche-systeem voor de registers van de bur
gerlijke stand gekozen moet worden. Urgent is het veilig stellen van het kaarten-,
zegel- en charterbestand door foto-catalogi, restauratie en verbeterde berging.7
Inventarisatie leverde enige hoogtepunten op door de onverdroten werkzaamheid
van oud-ambtgenoten als mej. dr. Johanna Maris, mr. A. P. van Schilfgaarde en
dr. A. J. van de Ven en een 'buitenstaander' als H. van Bavel O. Praem. De lijst
van voltooide inventarissen en andere hulpmiddelen telt ruim 80 nummers van
zeer uiteenlopende aard, o.a. van vijf kleinere spoorwegmaatschappijen. Sommige
werden al in het Archievenblad, besproken 8 met andere zal dat nog het geval zijn.
Het overzicht van cursussen en tentoonstellingen mag indrukwekkend genoemd
worden.
Het rapport van de centrale afdeling organisatie en efficiency van 24 juli 1972,
waarmede vier jaar intensief bedrijfsonderzoek werd afgesloten, verduidelijkt de
coördinerende en beleidsvoorbereidende taak van de vierde afdeling. Om de
samenwerking van de archiefbeherende sectoren met de ondersteunende afdelingen
Algemene Zaken en Toezicht niet-overgebrachte archieven een formeel kader te
geven werd in het convent van rijksarchivarissen besloten tot het instellen van een
commissie tot het ontwerpen van een concept-reglement voor het convent en voor
de rijksarchiefdienst. Het secretariaat van deze commissie berust bij de vierde af
deling.
In de Permanente commissie post- en archiefzaken bij de rijksadministratie werd
de instelling bevorderd van een subcommissie semi-statische archieven.
Het aantal in het Centraal register voor familiearchieven geregistreerde collecties
nam toe van 1208 tot 1252. Tegelijk echter heeft een moeilijk te controleren af
vloeiing plaats door verhuizingen en sterfgevallen welke niet aan het Register ge
meld zijn. Bij het Nederlandsch Economisch Historisch Archief is een Centraal
register van bedrijfsarchieven in voorbereiding om te dienen als centraal documen-
tatiepunt voor belangstellenden in de bedrijfsgeschiedenis. Tevens wil men er ad
viserend en bemiddelend optreden bij behoud van belangrijke bedrijfsarchieven.
Over de bezoeken aan de rijksarchieven het volgende. Het Algemeen Rijksarchief
werd bezocht door 2376 personen, die 10417 bezoeken brachten. Het hulpdepot
Schaarsbergen telde bovendien 179 bezoekers met 330 bezoeken. Van de archieven
in de provincie had Noord-Brabant met 1196 het hoogste aantal bezoekers, zij
brachten 4388 bezoeken. Het grootste aantal bezoeken kreeg Groningen te ver-
7 Hoe urgent werd voor een groter publiek uiteengezet in NRC-Handelsblad van 11
april, Vrij Nederland van 1 juni en Spiegel Historiael van juli/augustus 1974 onder titels
als 'Algemeen rijksarchief nog altijd diep in de zorgen', 'Onze geschiedenis rot weg in
Den Haag' en 'Algemeen Rijksarchief in de vernieling'. Deze publikaties waren voor het
bestuur van de Vereniging van Archivarissen in Nederland aanleiding zich op 6 juni
1974 in een open brief te wenden tot de minister van C.R.M., zie blz. 177180 van deze
aflevering. De Historische Vereniging Holland heeft in een brief aan dezelfde minister
geprotesteerd tegen de erbarmelijke toestanden, waaronder de archieven van Holland zich
op het Algemeen Rijksarchief bevinden. De Haagsche Courant van 13 juli gewaagde van
de verloedering van het meest unieke archief ter wereld. Het Vrije Volk constateerde
op dezelfde datum: Onze geschiedenis rot langzaam weg.
8 Jaargang 1973 blz. 125—129, 208—209 en 299—302; jaargang 1974 blz. 69—72.
[241]
