kracht geen zorgen behoeft te maken. Hij stelt, dat dergelijk materiaal aanleiding
tot bewijs, tot rechterlijk vermoeden kan zijn, waarmede het karakter van bewijs
middel zou zijn bereikt. Mede gezien de uitspraken van de Hoge Raad over de aard
van de bewijsmiddelen™ en het gestelde in het Burgerlijk Wetboek inzake het ver
moeden dient dit als onjuist aangemerkt te worden. Ook de eerder aangehaalde uit
spraak van de Centrale Raad van beroep wijst in die richting. Ten volle blijft de uit
spraak gehandhaafd 'In een staat als de onze zal elke overheidshandeling haar legi
timatie in het recht moeten vinden.'20
Dit zou kunnen leiden tot pogingen van waarborging van automatisch verwerkte
gegevens en bescheiden, zoals bv. voorgesteld door de Zweedse Staatscommissie ter
zake, die de instelling vraagt van een Data Inspection Board, die de waarborg
levert:21
'Special provision for authorities:
Information from an A(utomatic) D(ata) P(rocessing) recording which is provided
for the purpose of judicial or administrative proceedings shall be added to the rele
vant file in readable form. The Data Inspection Board may permit exceptions from
this rule when special reasons so warrant.'
In de huidige toestand kan daarom de traditionele wijze van administratie niet ge
mist worden eventueel naast een geautomatiseerde. Wanneer nu reeds blijkt bij be
schouwing van bestaande automatiseringsmogelijkheden en van verwachte ontwik
kelingen, dat de gehele traditionele registrering en archivering bij verschaffing van
wettelijke garanties via automatisch te verwerken informatiedragers plaats kan vin
den, zal gestreefd moeten worden naar het scheppen van die waarborgen. Dan kan
de traditie in het geheel wijken voor een nieuwe en verantwoorde metodiek. Zonder
deze waarborgen zal dubbel werk moeten worden verricht. In dat geval kan beter
en efficïenter uitsluitend gewerkt worden met goed georganiseerde wijzen van regi
strering, zoals die nu aanwezig zijn.
V Konklusies.
1 Het gebruik van geautomatiseerde gegevensbestanden door overheidsorganen is
slechts dan verantwoord indien volledige waarborgen worden geschapen voor de
rechtsgeldigheid van de gegevens, de rechtszekerheid van de betrokken indivi
duen en van de overheidsorganen. Deze waarborgen kunnen verkregen worden
door een normatieve wetgeving op dit gebied.
2 Wanneer een dergelijke wetgeving tot stand komt, kan het geheel van de schrif
telijke vastlegging van het (rechts-)handelen van de overheid en van daaruit
voortkomende rechtsfeiten op een accurate, efficiente en automatische wijze ge
schieden.
19 Gevolgd is de aanwijzing in mr. J. D. van den Berg, Klapper op de burgerlijke en
strafarresten van de Hoge Raad en de Gerechtshoven, 1961-1970. Zwolle 1973.
20 Prof. mr. R. Crince le Roy, Gevolgen van automatisering van de overheidsadmini
stratie voor de burger en voor het overheidsapparatuur, in Computer en Recht 1972
pg. 135.
21 Data Base of Data Beest, pg. 288.
[150]
3 Afweging zal dan nodig zijn van de verhoging van het nuttig effect van een
overheidsadministratie met behulp van computers tegenover de kosten van het
geheel ten opzichte van het nuttig effect van de bestaande mogelijkheden.
4 Gezien het kostenaspect van de automatisering zal samenwerking in grote ver
banden onvermijdelijk zijn.
5 Bij het niet tot stand komen van een dergelijke rechtsveiligheid is deelname door
overheidsorganen aan automatiseringsprojekten niet alleen een mogelijke bedrei
ging van de rechtsmaatschappij, maar ook een ondermijning van de hoge prin-
cipia van recht en verantwoordelijkheid waarop de Nederlandse bestuursorganen
zijn gegrond.
Het geheel van de doelstellingen kan worden samengevat in het citaat waarmee
werd begonnen: 'De gegevens die de overheid verzamelt, moeten vooral de moge
lijkheden scheppen dat aan de hand van objektieve criteria een gelijke rechtsbe
deling voor ieder wordt gewaarborgd.'
J. D. Winsemius
SUMMARY
The governmental administration is ruled by laws and prescriptions destined to
preserve the rigths of the citizens. These laws have been made for the 'paper-
system' of government as used in Europe from the Middle Ages.
If the government wishes to change from paper to computer, wishes to step into
Automatic Data Processing, then laws and rules have to be changed and new to be
made to guarantee in the new system the same rights of the citizen. The importance
of these rights may occasionally lead to the conclusion, that effeciency has to
recede for the maintenance of the rights of the citizen.
Therefore the use of automatic systems without adaption of laws and rules is not
to be allowed for purposes of governmental administration.
[151]
