Kortrijk
Het Kortrijkse onder de regering van Leopold I, Brussel, 1965.
Tentoonstelling Nationale Vlashistoriek van de 9de tot de 20ste eeuw. Brussel, 1968.
Saint-Hubert
Exposition de documents relatifs a l'histoire de l'abbaye de Saint-Hubert, Brussel,
1961.
Exposition d'archives organisée a Saint-Hubert a l'occasion de la Ille journée in
ternationale de la chasse, Brussel, 1963.
Verschillende rijksarchieven richten ook tijdelijke tentoonstellingen in zonder dat
de catalogen echter uitgegeven worden. Zo het Rijksarchief te Ronse over de be
volkingsgeschiedenis van Ronse, en over heraldiek in Zuidoostvlaanderen; te Na
men over het notariaat en over het 'hospice d'Harscamp'. Te Doornik organiseert
men nu en dan voor de leerlingen uit normaalscholen tentoonstellingen. Tot nu toe
werden drie thema's behandeld: Wat zijn archieven? Wat vindt men in gemeente
archieven? Hoe kan een thema aan de hand van de archiefdocumentatie belicht
worden (gekozen onderwerp): 'Les revolutions de 1789 dans le Tournaisis'.
Ook de niet-Rijksarchieven richten tijdelijke tentoonstellingen in, meestal op on
regelmatige tijdstippen, bv. naar aanleiding van de verjaardag van het overlijden
van een belangrijk persoon, zo het museum te Mariemont in 1967 om de 50ste
sterfdag van Raoul Warocqué te gedenken.
Verschillende stadsarchieven richten tentoonstellingen in over de lokale geschiede
nis (bv. Tongeren, Wervik, Oudenaarde, Brugge, Gent, Lier0, in Kalmthout twee
maal per jaar).
Het Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven te Antwerpen richt drie
tot zesmaal per jaar tentoonstellingen in over literatuur- en cultuurgeschiedenis, zo
bv. dit jaar over August Vermeylen, Paul de Vree en Herman Teirlinck. Van deze
tentoonstellingen worden geen catalogen gemaakt, maar wel folders.
Ten derde: 'Werkt Uw instelling mee aan tentoonstellingen?'.
De meeste instellingen zijn bereid hun archiefstukken uit te lenen mits er gezorgd
wordt voor een verzekering en een goede bewaking7. Dikwijls worden de beschrij
vingen van de tentoongestelde stukken door het personeel van de archieven ge
maakt, soms stelt dit personeel de volledige catalogus samen. In het verleden ver
zorgde het Algemeen Rijksarchief zelfs dikwijls de uitgave van de catalogen, bv.:
Tentoonstelling 100 jaar Socialistische Internationale, Brussel, 1964; Exposition Les
évêques de Tournai. Souvenirs et documents, Doornik, 1966; De abdij van Tongerlo
6 1962 'Lyrana', n.a.v. Lier 750 jaar stad; 1965 'Sint-Gummarustentoonstelling'; 1969
'Belforten', n.a.v. 600ste verjaardag van het belfort.
7 Voor de Rijksarchieven bestaat een 'Reglement betreffende de uitlening van documen
ten voor tentoonstellingen'. Dit handelt over de keuze van de documenten, verzekering,
vervoer, tentoonstelling en bewaring, reproductie, catalogus.
[214]
in schrift en beeld, Tongerlo, 1966; La gendarmerie. Des siècles d'histoire. Trente
ans d'escorte royale, Brussel, 1968; Bruxelles et ses lignages. Exposition Hotel de
Ville de Bruxelles, - Brussel, 1967; Tentoonstelling ingericht door de Vlaamse Ver
eniging voor Familiekunde - v.z.w. in de Sint-Pietersabdij te Gent, Brussel, 1967;
Catalogus van de geschiedkundige tentoonstelling te Hechtel, Brussel, - 1963; Cata
logus van de geschiedkundige tentoonstelling 'De mens trekt door de eeuwen' van
8 mei tot 20 juni 1966 in het gemeentehuis te Mechelen a/de Maas, Brussel, 1966.
De vierde vraag: 'Mogen scholen of andere groepen uw depot bezoeken?'
Voor de Rijksarchieven, overal ja8 mits afspraak, behalve te Luik en te Doornik.
Voor de andere archieven is de toestand minder duidelijk: er zijn depots waar dit
op afspraak mag, zo te Tongeren, Kalmthout (max. 10 personen). Gent. Poperinge,
Brugge, Oudenaarde (alle studenten van de hogere Cyclus van het M.O.-Atheneum,
college, Bernardinnen, brengen elk jaar gedurende één lesuur geschiedenis een be
zoek aan het archief van de stad), Wervik en in het A.M.V.C. te Antwerpen.
Het is neen te Roeselare, Hoogstraten (er zijn sinds een paar jaar stukken verdwe
nen), Leuven. Maaseik, Veurne en Mariemont.
De vijfde vraag handelde over de houding t.a.v. lezers die het archief als vrijetijds
besteding beschouwen. Meestal behandelt men hen als gewone lezers. In de meeste
archieven houdt dit in dat het wetenschappelijk personeel hen bij hun opzoekingen
helpt en wegwijs maakt in de inventarissen ('róle de guidance') maar dat men niet
bereid is ganse akten te lezen of een volledige bibliografie op te stellen. Een zekere
terughoudendheid tegenover genealogen valt ook vast te stellen. Te Lier en te Ant
werpen moeten schriftelijke inlichtingen van genealogische aard betaald worden.
Publicaties en voorwerpen die de verzamelingen bekend maken waren het onder
werp van vragen zes en zeven. Het Algemeen Rijksarchief heeft tot nog toe twee
platenalbums met verklarende teksten voor didactisch gebruik uitgegeven; het
eerste album, in samenwerking met het Ministerie van Nationale Opvoeding, over
de Industriële Revolutie9, het tweede, met het Centre de Methodologie de l'Histoire
van de U.C.L., over de Luxemburgse geschiedenis10. Dit is tot stand gekomen dank
zij de samenwerking van de conservator van het depot te Aarlen met twee lerares
sen uit het M.O. en het is, zowel op historisch als op pedagogisch vlak, een eerste -
rangswerk geworden. We hopen dat het ook in andere provincies zal mogelijk zijn
ten behoeve van de scholen en van het niet-gespecialiseerd publiek dergelijke wer
ken samen te stellen. Zulke albums zijn in voorbereiding op het Rijksarchief te
8 Te Brussel mag het depot bezocht worden na afspraak door de retorica's, universiteiten
en culturele groepen.
11 R. DEFOSSE en R. VANSANTBERGEN, La Révolution industrie/Ie dans nos regions
(1750-1850) Chantier d'histoire vivante), Brussel, 1967.
10 R. PETIT. M. Cl. DE CRAECKER en L. M. LAURENT, Documents relatifs a
l'histoire du Luxembourg, dl. I: Antiquité et moyen-age, Leuven en Brussel, 1972.
[215]
