Hedendaags archief en tussendepots door Carlos Wijffels, Mededelingen van
de Koninklijke Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten
van België, Klasse der Letteren Jaargang XXXIV 1972 nr. 2,
Brussel 1972.
De Algemene Rijksarchivaris van België, die zich beijvert om in bredere kringen
belangstelling te wekken voor de problemen van de hedendaagse archieven, geeft in
deze lezing een overzicht van de organisatie en de werking van de tussendepots,
die in het buitenland werden opgericht als schakels tussen administratie en archief.
In de Verenigde Staten kwam het prototype van tussendepot tot stand bij het De
partement van Oorlog aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. In Engeland
voerde de Archiefwet van 1958 tussendepots in. Frankrijk kent sedert 1962 de
Cité Interministérielle des Archives. Voor Nederland noemt de heer Wijffels
Schaarsbergen, dat vooral een hulpdepot is als het Belgische te Beveren-Waas. De
Duitse Bondsrepubliek heeft een interministerieel tussendepot te Sankt Augustin.
Oost-Duitsland beschikt over tussendepots op ministerieel niveau.
Alvorens in te gaan op schifting en vernietiging behandelde de Belgische Algemene
Rijksarchivaris de methoden van klassering en nummering van de archivalia in de
tussendepots. Hij beëindigde zijn voordracht met een pleidooi voor betere archief
bewaarplaatsen en voor een regeling van de archiefvernietiging in België:
'Vroeg of laat zal ook in ons land het tussendepot ons uit de moeilijkheden moeten
helpen. Rekening gehouden met wat de buitenlandse verwezenlijkingen leren en
met de hier bestaande toestand, zullen echter eerst een aantal voorwaarden dienen
vervuld te zijn om tussendepots optimaal te doen functioneren.
Aan de zijde van de Administratie:
de administraties dienen uitgerust te worden met archiefbewaarplaatsen die naam
waardig, met het oog op ordelijke bewaring van het lopend archief en het nog jong
depotarchief tot op het ogenblik van zijn neerlegging in het tussendepot;
de klasseringsschema's dienen verbeterd te worden en regelmatig bijgehouden;
een dienst van gekwalificeerde verantwoordelijken voor het archief dient opgericht
te worden in iedere administratie, die ook het dagelijks contact met het Rijksarchief
moet verzekeren;
wettelijke of reglementaire verplichtingen voor de Administratie om bewarings-
lijsten aan te leggen en om samen te werken met het Archief om vernietigingslijsten
op te stellen.
Aan de zijde van het Archief:
het bouwen van nieuwe depots voor het hedendaags gearchiveerd archief. De be
staande bruikbare archiefgebouwen dienen voorbehouden te worden voor de be
waring van het archief van het Ancien Régime; de niet meer bruikbare dient men
te vervangen;
de vorming van een kader van archivarissen gespecialiseerd in records manage
ment, die niet hoofdzakelijk allen historici hoeven te zijn, en daarnaast de vorming
van een breed kader van hulppersoneel.'
[136 1
Inventaris van het archief van het Gereformeerd Armkinderhuis te Breda
door M. A. M. Voermans, Gemeentelijke Archiefdienst Breda 1972.
Deze instelling werd opgericht in 1639 en bestaat nog steeds, al werd het huis eind
juni 1971 gesloten mede doordat er geen weeskinderen meer aanwezig waren. In
1942 was het regentencollege met dat van het Burger Weeshuis samengevoegd.
Uitgebreide notulen zijn er eerst na 1773. Over de periode 16401694 ontbreken
de rekeningen.
Overzicht van de bemoeiingen van het gemeentebestuur van Rotterdam met
de Luchthaven Rotterdam, deel II 1966 t/m 1971, samengesteld door mr.
dr. P. Lucas, conservator bij de Gemeentelijke Archiefdienst Rotterdam,
uitgave van de Gemeentelijke Archiefdienst Rotterdam 1972.
Dit negende deel in de reeks Overzichten van de bemoeiingen van het gemeente
bestuur van Rotterdam is het vervolg van deel 4, dat de bemoeiingen met de Lucht
haven en de Heliport behandelt over de periode 1945 t/m 1965.
Inventaris van het oud-archief van de Gemeente Rijkevorsel door A. Jamees,
Rijksarchief te Antwerpen, Brussel 1972.
Het oudste stuk is van 1358 en betreft een scheiding van goederen tussen Jan,
Heer van Kuik en van Hoogstraten, en zijn broeder Hendrik van Kuik. De reeks
schepenregisters begint in 1465, terwijl kerkmeestersrekeningen van 1493 af be
waard bleven. Er zijn vrij veel stukken uit de 16e eeuw, maar het hoofdbestanddeel
van het archief wordt gevormd door 17e en 18e eeuwse bescheiden.
Ieder stuk moest afzonderlijk beschreven worden teneinde de administratieve sa
menhang te kunnen herstellen. Om die beschrijvingen niet verloren te laten gaan
werden ze in de inventaris opgenomen, die daardoor nogal omvangrijk is gewor
den 329 pagina's voor 4259 inventarisnummers, inleiding en index en de
strakke lijn mist van vele van onze inventarissen. Voor de gebruikers is dit waar
schijnlijk alleen maar een voordeel.
Inventaire d'archives communales, tome I, Archives de l'Etal a Tournai,
Bruxelles 1972.
J. P. Hendrickx, A. Louant, J. Nazet, D. van Overstraeten, Ph. Trauwaert en R.
Wellens stelden de inventarissen samen van de archieven van 18 gemeenten in het
arrondissement Tournai (Doornik). In tien van de achttien archieven bevinden
zich stukken van het Ancien Régime. Per gemeente is een bibliografie opgenomen.
[137]
