De voorzitter dankt de heer Wijnaendts voor zijn boeiende uiteenzetting, waarna
de heer Van der Meer een korte voordracht houdt over ontstaan en werkwijze
van de stichting Iconographisch Bureau.
Voortbouwend op de door E. W. Moes samengestelde 'Iconographia Batava, een
beredeneerde lijst van geschilderde en gebeeldhouwde portretten van Noord-
Nederlanders in vorige eeuwen', richtte jhr. rar. dr. E. A. van Beresteyn in 1923
een Iconografische Commissie op waarvan dr. Hofstede de Groot voorzitter was.
In overleg met deze commissie werd door de heer Van Beresteyn het Iconogra
phisch Bureau opgezet. Dr. Hofstede de Groot overleed in 1930. Zijn weten
schappelijke nalatenschap werd ondergebracht in het voor dit doel opgerichte
'Rijksbureau voor Kunsthistorische en Ikonografische Documentatie'; de icono-
graphische collectie werd onder het beheer van de heer Van Beresteyn gesteld als
'Afdeling Ikonografie'. In 1945 werd deze afdeling in beheer gegeven aan de nieuw
opgerichte stichting Centraal Bureau voor Genealogie. Het inzicht dat de portret-
iconographie en de genealogie los van elkaar moeten worden gezien als hulp
wetenschappen, leidde er toe dat in 1955 de geheel onafhankelijke stichting Icono
graphisch Bureau in het leven werd geroepen.
In tegenstelling tot de door Moes gestelde beperkingen worden thans de oudste als
de meest recente portretten geregistreerd, ook van buitenlanders. De registratie
geschiedt op fiches, die een verwijzing geven naar de verzamelingen in privé bezit,
in het bezit van het Iconographisch Bureau en in het bezit van openbare instel
lingen, zoals met name de prentenkabinetten.
Portretten van onbekenden worden eveneens geficheerd, doch de fiches worden
in numerieke volgorde opgeborgen. De registratie is zeer uitvoerig.
Naast het fiches-materiaal bestaat de collectie uit reproducties, portret-prenten
en portret-foto's. Toezending hiervan wordt op hoge prijs gesteld; dit is helaas niet
meer het geval met oorspronkelijke familieportretten. Die kunnen thans worden
geschonken of gelegateerd aan de Dienst voor 's Rijks Verspreide Kunstvoor
werpen te 's-Gravenhage.
De werkzaamheden van het Iconographisch Bureau kunnen als volgt worden om
schreven: het vinden van bestaan en verblijfplaats van een specifieke afbeelding
van een persoon; het vastleggen van het portretbestand van vroegere en nog be
staande collecties in hun oorspronkelijk verband; het opbouwen van documenta
tiemateriaal, waarmee portretten die hun identiteit verloren hebben opnieuw ge
ïdentificeerd kunnen worden; het opbouwen van een chronologisch geordende
verzameling reproducties die voor kostuum- en uniformkunde onontbeerlijk is;
Het Centraal Bureau voor Genealogie is aan de Nassaulaan 18 te 's-Gravenhage
gevestigd in een der aanzienlijke huizen, die Koning Willem II in 1844-1845 door
architect G. Brouwer Sr. voor hooggeplaatste hofdignitarissen liet bouwen. Zij werden
ontworpen in de Tudorstijl, een Engelse vorm van Gotiek. De bovenste rij ramen en
de erker boven de koetspoort zijn later toegevoegd. Dit grote pand was een generaalshuis.
[248
