De officiële opening van het nieuwe gebouw van het
Rijksarchief en het Gemeentelijk Archief in Utrecht
op 15 november 1971
ten verder vermeld worden zijn geschiedenis van Eygelshoven, van het kasteel Val
kenburg met zijn heren en drossaarden, van het dorp Heer, waaruit vooral zijn
grote kennis op het terrein van bestuur en rechtspraak in vroeger eeuwen in Limburg
blijkt, en als laatste werk de geschiedenis van Hoensbroek in samenwerking met
enkele andere auteurs. Door zijn arbeid in de archieven van de Landen van Over
maas intrigeerde hem in 't bijzonder het probleem van de 18e eeuwse Bokkerijders-
benden. Hij verzamelde veel materiaal hierover doch aan een meer uitvoerige publi
catie hierover is hij niet meer toegekomen.
Van de Venne is in onze vereniging nooit op de voorgrond getreden, het lag niet in
zijn aard maar is ook niet uitzonderlijk voor een Limburger, die in begin van deze
eeuw was opgegroeid. Het Algemeen Rijksarchief te Brussel was hem trouwens
meer vertrouwd dan dat van Den Haag zijn betekenis voor het Nederlands ar
chiefwezen is er niet geringer om.
M. K. J. Smeets
250
Rede van de Rijksarchivaris dr. M. P. van Buijtenen.
Mijnheer de Staatssecretaris, Mijnheer de Commissaris der Koningin, Mijnheer de
Burgemeester, en U allen, die uit hoofde van professioneel of persoonlijk interesse
het op dit moment voor lief wilt nemen om voortijdig, zij het tijdelijk, dossiersge-
wijze bijgezet te worden in een archiefdepot: van harte welkom. Herzlich wilkom
men unseren Kollegen vom Staatsarchiv Münster.
Het uitgebalanceerd gevoel voor het rhytme der seizoenen, dat ons is ontvallen,
bracht voor de middeleeuwer mee zijn agenda met october-november aan te van
gen. De oogst- en slachtmaand waren van principieel belang, want anders viel er
weinig te beginnen. Ten onrechte verbaasde Muller in het archiefwezen nog al
tijd de grote naam zich erover, dat de Ordinarius van de Utrechtse dom, de hand
leiding voor de dienstdoende kanunniken op dat tijdstip begon. Men kan dat natuur
lijk gastronomisch interpreteren, zoals baldadig een middeleeuwer al deed door de
negen letters van het woord canonicus te misbruiken voor het begin van: 'canonicus
agit nihil omnino nisi in curam ventris sui': een kanunnik denkt alleen maar aan
zijn maag. Wij blijven echter nog het dichtst bij huis als wij vooraan in november
in de kalender van 1971 zien staan: dankdag voor de oogst. Vreemd is alleen, dat
alle zuilen het kennelijk niet meer zo verstaan, want er staat 'protestants' achter.
Dit kleine brokje chronologische observatie heeft U intussen duidelijk gemaakt, dat
de officiële ingebruikname van dit archiefcomplex opzettelijk in november moest
plaatsvinden: dit is het uur van de oogst. Het meest dankbare met het meest
denkbare succes zou natuurlijk opleveren om het orgel nu op volle sterkte,
met alle registers open, te laten inzetten. Ik vrees, dat zulks doende de 'vox humana'
dan wel erg in het gedrang zou komen. Want wie niet oogsten, zijn de collega's, die
van vóór de oorlog af jaar in jaar uit aan deuren hebben staan kloppen, maar hun
werd niet opengedaan, als zij over de onhoudbare toestand klaagden. Decenniën
lang zaten archiefdienst, rijksgebouwendienst en ministerie van O.K. en W. ge
bogen over programma's van eisen en bouwtekeningen om openingen te maken.
Alleen de twee door de oorlog getroffen rijksarchiefen van Middelburg en Arnhem
konden, terecht, aan bod komen.
De onbeloonde inspanningen van zovele anderen mogen dankbaar hier wel in her
innering worden gebracht, want 'niet in het snijden van de padi is de vreugde, maar
[251
