t.w. Baarland, Borssele, Driewegen, Ellewoutsdijk, 's-Gravenpolder, 's-Heer Abts-
kerke, 's-Heerenhoek, Heinkenszand, Hoedekenskerke, Nisse, Oudelande en Ove-
zande, alsmede een groot gedeelte van 's-Heer Arendskerke. Het bijeen brengen van
de verschillende archieven was geen gering probleem, maar bij de uitbreiding van
de noodsecretarie werd tevens voorzien in een archiefbewaarplaats, waarvan de
bouw in vlot tempo verliep.
Goes werd uitgebreid met de opgeheven gemeenten 's-Heer Arendskerke, Katten-
dijke, Kloetinge en Wolphaartsdijk. De archieven dezer gemeenten werden onder
het beheer van de gemeentearchivaris gesteld en in verband daarmee werd het ar-
chivariaat een volledige betrekking, zodat het archivariaat van Tholen kwam te
vaceren. De officieel door de raad van Goes aangewezen archiefbewaarplaats is
wegens absolute ondoelmatigheid niet in gebruik en de archieven liggen grotendeels
in het verlaten gemeentehuis van 's-Heer Arendskerke, ook het archief van Katten-
dijke, dat voordien in bewaring bij het Rijk berustte.
Hontenisse werd verenigd met Vogelwaarde en een gedeelte van het archief van
Vogelwaarde werd naar het gemeentehuis te Kloosterzande overgebracht. Ander
zijds verhuisde een deel van het archief van Hontenisse naar het voormalige ge
meentehuis van Vogelwaarde in Stoppeldijk.
De archieven van de met Hulst verenigde gemeenten Clinge, Graauw-en-Langendam
en St. Janssteen werden naar de secretarie van Hulst overgebracht. Het archief van
het bij Kapelle gevoegde Wemeldinge werd naar de archiefkelder onder het gemeen
tehuis van Kapelle overgebracht. Oostburg, dat uitgebreid werd met Breskens, Cad-
zand, Hoofdplaat, IJzendijke, Nieuwvliet, Schoondijke, Waterlandkerkje en Zuid-
zande, zoekt nog een plaats om de verspreid liggende archieven onder te brengen.
Onder de historische naam Reimerswaal zijn verenigd de opgeheven gemeenten
Krabbendijke, Kruiningen, Rilland-Bath, Waarde en Yerseke. De gemeentesecreta
rie van Reimerswaal is voorlopig gevestigd in een gebouw in Kruiningen, waar zich
in de kluis van het oude gemeentehuis alle registers van burgerlijke stand en bevol
king bevinden. Het archief van Krabbendijke berust nog in het oude gemeentehuis
aldaar, dat van Kruiningen is in het rijksarchief in Middelburg, de archieven van
Waarde en Yerseke zijn tijdelijk ondergebracht in een als zodanig niet meer ge
bruikt winkelpand in Kruiningen in afwachting van een eveneens provisionele ber
ging in een villa aldaar.
Terneuzen werd uitgebreid met Biervliet, Hoek en Zaamslag. De nieuwere archie
ven van die opgeheven gemeenten werden naar de secretarie te Terneuzen overge
bracht, terwijl de oudere bestanddelen ter plaatse bleven totdat de doelmatige be
waarplaats in het nieuwe gemeentehuis gereed is.
De inventarisatie van de archieven van de Brede Watering bewesten Yerseke, 1543-
1958, werd voltooid. Hieraan werkten achtereenvolgens mr. L. E. de Brakke, G.
Stadermann, W. L. A. Roessingh, mevrouw A. J. Popkema-van Heiningen en
J. P. B. Zuurdeeg. In totaal is een zestigtal afzonderlijke archieven en archiefjes, bij
elkaar 209 strekkende meter, op orde gebracht. Van de kleine polders Broeder en
Zuster, Egbert Petrus en St. Pieters, die elk slechts één eigenaar hadden, bestaat
geen archief. Het ligt in de bedoeling dat na intrekking van de wet op de calamiteuze
[298
polders de waterkeringen onder bestuur van de Brede Watering zullen komen, zo
dat het waterschapshuis ook voor hun archieven bestemd is. De archieven van de
waterkeringen der calamiteuze polders Borssele, Oost-Beveland en Wilhelmina,
Wi'llem-Anna en Zimmerman zijn reeds aldaar gedeponeerd.
Ook de inventarisatie van de oude waterschapsarchieven op Noord-Beveland werd
afgesloten. Zij berusten in het waterschapshuis te Kortgene en hebben tot 1960 een
lengte van 60 meter, waar na opheffing van de besturen der vier waterkeringen nog
eens 21 meter bij zal komen.
Kerkelijke archieven.
In november 1971 werden ontvangen het verslag van de werkzaamheden van de
archivaris der Nederlandse Hervormde Kerk in 1967 en de verslagen van de Com
missie voor de archieven van deze kerk over 1968, 1969 en 1970. Daar het niet zin
vol lijkt thans in aansluiting aan het in Ned. Archievenblad 1967 op blz. 255 gerefe
reerde verslag over 1966 nog uitvoerig op deze verslagen in te gaan, vermelden we
slechts het volgende.
Het bureau werd voor archiefonderzoek bezocht door resp. 54, 60, 69 en 64 per
sonen.
In maart 1970 trad de gehele commissie voor de archieven af.
Het Centraal College van Toezicht nam in de interimperiode, tot de installatie van
een nieuwe commissie op 15 oktober, na overleg met de provinciale college's van
toezicht de desbetreffende bevoegdheden waar, met uitzondering van het toezicht
op de archieven van de Waalse gemeenten.
Het Breed Moderamen van de Generale Synode heeft in zijn vergadering van 4 en
5 september tot leden van de commissie benoemd: mr. F. J. J. Besier, mr. H. Har-
denberg, prof. dr. G. H. M. Posthumus Meyjes en prof. dr. O. J. de Jong.
In haar vergadering van 15 oktober benoemde de commissie mr. H. Hardenberg
tot voorzitter en belastte zij de archivaris met het secretariaat van de commissie.
Een door het Generaal College van Toezicht in samenwerking met mr. H. Harden
berg in juni 1970 samengestelde beleidsnota werd door de nieuwe commissie als uit
gangspunt voor haar beleid t.a.v. de daar genoemde punten aanvaard. Deze betrof
fen o.m.:
1. De inbewaringgeving van archieven van Hervormde gemeenten, die zelf niet op
verantwoorde wijze haar archieven kunnen beheren.
Voorstellen tot inbewaringgeving zullen steeds van geval tot geval moeten beoor
deeld worden en voor inwilliging aan bepaalde normen moeten beantwoorden. De
bewaarnemer zal een hoger of middelbaar archiefambtenaar in de zin van de Ar
chiefwet 1962 behoren te zijn, die aan het hoofd staat van een tegen brand beveiligde,
vochtvrije archiefbewaarplaats, gelegen in de nabijheid van de plaats, waar het ar
chiefvormende orgaan is gevestigd. De bewaarnemer zal bereid moeten zijn een
kerkelijk archief in zijn geheel tot een bepaald jaar in bewaring te nemen en op de
voorwaarden, vermeld in het formulier van een overeenkomst van inbewaringge-
[299]
