de laatste oorlog ontwikkelde van een statische, agrarische, naar een dyna
mische en steeds meer verstedelijkende gemeenschap. De loco-burgemeester ging
in op het industrialisatiebeleid, waarbij met name de in 1963 opgerichte N.V.
Induma (industriebevorderingsinstituut voor Zuidoost-Brabant) een belangrijke
rol speelt; verder o.a. op de woningbouw, de recreatieve functie van de bos
sen, de omschakeling van landbouw naar tuinbouw en het ideaal van de
oud-wethouder Jacobs: een duidelijk stadscentrum. Bij het streven van het
gemeentebestuur naar concentratie van de gemeentelijke diensten werd onder
scheid gemaakt tussen de 'schone' diensten, waarvoor één groot complex ach
ter het gemeentehuis is gepland, en de technische diensten, welke laatste thans
ook nog teveel verspreid gevestigd zijn.
De gemeentelijke dienst voor sociale zaken, de nog steeds sluitende begroting,
het onderwijs, het sportpark, het gemeenschapshuis 'De Vierspan' en nog ande
re onderwerpen kwamen alle aan de orde.
Na dit uitputtende overzicht van alle zorgen van het gemeentebestuur eindigde de
loco-burgemeester met een lofrede op de heer Van Emstede, die reeds meer dan
twaalf jaar in Peelland werkzaam is en die in die tijd o.a. een respectabel aan
tal inventarissen gereed heeft gemaakt, waarvan er reeds drie in druk zijn ver
schenen.
Een woord van dank werd thans gesproken door Dr. A. M. J. Bousse, rijks
archivaris in Antwerpen, die benadrukte dat de Brabantse archivarissendagen ui
termate leerzaam zijn. En niet alleen op archivistisch terrein. De ontwikkeling
van Deurne was een openbaring. Hij sprak bewondering uit voor wat reeds
is verwezenlijkt en voor de toekomstplannen.
In 'De Vierspan' werd vervolgens 'soberen mondkost aengeboden', waarvan de
verschillende gerechten in goed oud Peellands op de menukaart stonden om
schreven. Tijdens het diner deelde Dr. Bousse mee, dat de stadsarchivaris Dr.
J. van Roeij en hij de Brabantse archivarissen volgend jaar graag in Antwerpen
zullen ontvangen.
Ter inleiding op een bezoek aan de gerestaureerde St. Willebrorduskerk ver
telde de architect Jos Deltrap na de maaltijd in een interessant betoog een en
ander over de restauratie, waarmee in 1959 noodgedwongen was begonnen, om
dat de torenspits op instorten stond, en die na onderbreking werd hervat in
de jaren 1962-1965.
Bij opgravingen in het schip zijn funderingen aangetroffen van een oude toren
van 1100, die niet gereed gekomen is of korte tijd later weer is gesloopt.
De oudste kerk waarvan sporen zijn gevonden is omstreeks 1400 vervangen door
een driebeukig basilicaal schip met toren. Ca. 1470 is deze kerk uitgebreid
met een dwarspand en een koor van drie traveeën, beide belangrijk hoger dan
de toen bestaande kerk. In 1881-1882 is de kerk door Dr. P. J. H. Cuypers
sterk gewijzigd en vergroot. Alleen de toren, het dwarspand en koor zijn oud,
evenals inwendig de zuilen en scheibogen van het schip. In 1964 werd in het
koor een grafkelder ontdekt, mogelijk die van de Van Doerne's, de heren van
Deurne. Van de in 1903 gereed gekomen decoratie van het interieur door de
[56]
schilder Dorus Hermsen, is bij de restauratie alleen een gedeelte in het koor
behouden. Deze schilderingen combineren goed met de 'Kevelaarse' gebrand
schilderde ramen, die van een bijzondere lichtspeling zijn.
Na het bezoek aan de kerk, waarover na het bovenstaande niet veel meer
hoeft meegedeeld te worden, vertrok het gezelschap naar het in 1969 geopende
Nederlands Hippisch Centrum, waarover de heer G. Buiskool het een en ander
vertelde. Ook hier volgde een rondleiding o.a. door de manege, de stallen en
de uiterst modern geoutilleerde leslokalen. Tenslotte werden allerlei hartige hapjes
gepresenteerd, aangeboden door de heer Dr. H. van Doorne, stichter en president-
commissaris van de DAF-automobielfabrieken, die zelf niet aanwezig kon zijn.
Meer dan voldaan keerden daarna de deelnemers naar huis terug.
Breda, 18 november 1970. j. m. F. IJsseling
SUMMARY
The Twelfth Brabantine Archivists' Day in Deurne.
Since 1648 the geographical area of the earlier duchy of Brabant is divided over
two countries, the present Netherlands and Belgium. In order tot consolidate
the relation between the archivists working on either side of the border an
annual Brabantine archivists' day is held. In the frame-work of the Belgian-
Dutch cultural treaty a fifty archivists met for the twelfth time on September
25 and 26 1970, this time in Deurne in North-Brabant. On the work-meeting
of Saturdaymoming under chairmanship of Dr. L. P. L. Pirenne, keeper of the
records in North-Brabant, miss Dr. A. Scufflaire, head of a department
(Chef de Département) at the General State Archives in Brussels, gave a lecture
entitled 'Du cataloguement des sceaux' and the host, E. J. Th. A. M. van
Emstede, district archivist in Peelland on 'The village ordinances of Peelland'.
Miss Scufflaire discussed the activities of the international committee for seal-
knowledge since 1960 and paid special interest to an ideal card for the descript
ion of seals. Mr. van Emstede gave an extensive survey of the origin and
contents of the various ordinances with special reference to their similarities
and differences.
At a reception at the town-hall the deputy mayor J. Th. J oosten gave a picture
of the tremendous development of Deurne in the last few years.
[57]
