er vernietigd zal worden en werkt bovendien mee in het driehoeksoverleg over de
opstelling van VVV-lijsten. Als we dit niet stellen komt er niets van terecht.'
Dr. Van Hoboken meent dit ook wel te kunnen bereiken zonder te hoeven wachten
op een wijziging van het besluit. Overbrenging kan met machtiging van de minister
van CRM altijd worden opgeschort. Die kan dus stellen dat er zonder vernietiging
niet wordt overgedragen.
Mr. F. C. J. Ketelaar meent dat dit niet mogelijk is. De machtiging is met een heel
ander doel gegeven dan waarvoor dr. Van Hoboken voorstelt hem te gebruiken.
Dr. Van Hoboken stelt dat deze bevoegdheid de minister is gegeven om uit een im
passe te geraken, bijvoorbeeld i.v.m. ruimtegebrek, een geval dat zich in de nabije
toekomst bij rijk en gemeente nog wel eens zal voordoen. Hij kan zich voorstellen
dat men zegt: 'die overbrenging kan wel als je eerst volgens onze berekening, stel
70 opruimt.'
Drs. J. D. Winsemius heeft een vraag over het voor vernietiging aan te leggen kri-
terium. Hij is het niet eens met het door Van Meerendonk aangehaalde standpunt
van Fockema Andreae. De algemene rijksarchivaris heeft in zijn inleiding gespro
ken over onze klanten, administratie, recht- en bewijszoekenden en de wetenschap.
Hij meent dat hun behoeften de kriteria moeten leveren voor de vernietiging, hoe
wel natuurlijk de toekomstige vragen van de wetenschap onvoorspelbaar zijn. Hij
meent dat in de betogen van Dinkgreve en Van Meerendonk teveel nadruk gelegd is
op het administratieve aspekt. Men dient zich af te vragen 'levert een stuk feiten,
zijn ze elders te vinden, zo ja, kan het dan weg of niet'. Dan komt men tot geheel
andere, en moeilijker aan te leggen kriteria voor de vernietiging.
Gevraagd naar suggesties antwoordt drs. Winsemius dat zijn ervaring nog gering is
maar dat men, een serie stukken doornemend, toch vaak merkt of uit een stuk iets
nieuws tevoorschijn komt, of dat het op iets anders teruggrijpt. Hij kan zich niet
voorstellen dat de manier van de administratie de juiste is om een verantwoorde
archiefvorming in het depot te bevorderen.
Van Meerendonk bestrijdt de premisse, dat we de administratie alleen zouden laten
selekteren. Juist om de nadelen daarvan te ondervangen stelt hij het driehoeksover
leg voor.
Drs. Winsemius vraagt zich af of dan de belangen van de gebruiker voldoende ge
garandeerd zijn. Een voorstel om suggesties te leveren voor een vier- of vijfhoeks-
overleg pareert hij door te pleiten voor een éénpuntsverhouding. Hij wil de archiva
ris laten beslissen over de vernietiging.
Van Meerendonk betwijfelt of men voldoende inzicht zal hebben in buitennissige
administraties als die van een melk- of landbouwkonsulent of van rijkswaterstaat in
de provincie, en houdt staande dat dit inzicht het eerste kriterium moet zijn bij ver
nietiging.
Drs. Renting wordt door tijdgebrek gedwongen de geanimeerde diskussie op dit
punt af te breken.
[390]
Die Aussonderung von Massenakten,
ilargestellt am Beispiel Hamburgs door Dr. M. Ewald,
Oberarchivrat des Staatsarchivs Hamburg
Meine sehr verehrte Damen und Herren!
Fiir die liebenswürdige Einladung, vor Ihnen sprechen zu dürfen, möchte ich der
Vereinigung der Archivare in den Niederlanden aufrichtig danken. Ich freue mich,
vor diesem Kreise über praktische Ehrfahrungen bei der Auswahl und Kassation
von Massenakten zu berichten. Ich betrachte es als ein Entgegenkommen, dass mir
gestattet wurde, mich nur auf einen Ausschnitt aus dem Problem der Aufbewahrung
und Vernichtung von Schriftgut zu beschranken und nicht den Gesamtkomplex der
Aussonderung zu behandeln, den Bericht in deutscher Sprache zu halten und die
Theorie beiseite zu lassen und nur die Praxis sprechen zu lassen.
Auf Wunsch Ihres Herrn Vorsitzenden werde ich allerdings an einer Stelle das ge-
stellte Thema erweitern. Zwar wird sich mein Vortrag hauptsachlich mit den Ver-
haltnissen im Stadtstaat Hamburg beschaftigen, jedoch fühle ich mich verpflichtet,
wenigstens einen kurzen Bliek auf die Verhaltnisse in der Bundesrepublik Deutsch-
land zu werfen, und zwar in den Ebenen: Bund-Lander-Gemeinden. Der föderative
Aufbau der Bundesrepublik, der die Regelung der Schriftgutbehandlung und des
Archivwesens dem Bund, den Landern und den Gemeinden überlasst, verbietet an
sich eine kurze Darstellung der Verhaltnisse in Deutschland. Es gibt namlich keine
einheitlichen Vorschriften zum angesprochenen Thema in Form eines Gesetzes, wie
es die Niederlanden und Belgien haben, oder einer Verwaltungs-Richtlinie, die für
die drei Ebenen guitig sind. Es gibt auch keine übereinstimmenden Aufbewahrungs-
und Kassations-Richtlinien, auf die sich alle Lander und alle Gemeinden verbind-
lich für ihre Körperschaften geeinigt haben. Es gibt allenfalls Empfehlungen, die
man beachten oder auch unbeachtet lassen kann. Es gibt natürlich auch nicht
das sei schon an dieser Stelle gesagt gleichmassig auf alle vorkommenden Akten-
typen anwendbare Aussonderungsvorschriften, die für alle Behörden oder alle
Dienststellen gelten können. Trotzdem erscheint es gerechtfertigt, dass wenigstens
mit einigen Worten auf die Verhaltnisse ausserhalb Hamburgs eingegangen wird. Es
soil nicht der Eindruck entstehen, Hamburg müsse als 'Masstab aller Dinge' gelten.
Andererseits kann der Stadtstaat Hamburg sehr wohl geeignet sein, als Beispiel für
die Erörterungen zu dienen, denen Sie sich auf dieser Tagung widmen, weil Ham
burg zugleich Land und Gemeinde ist.
Eine Einschrankung des gegebenen Themas liegt darin, dass nur die Aussonderung
von Mawenakten bei Behörden behandelt wird, nicht die Aussonderung von Ver-
[391]
