Berichten
houding de relatieve waarde van de archieven steeds minder wordt ten opzichte
van andere informatiebronnen. Er moet een numerus clausus worden vastgesteld
voor het percentage waarmee archieven en andere informatiebronnen jaarlijks
mogen groeien. Ook moet de informatiewaarde van de bronnen naar geheel nieuwe
criteria worden beoordeeld. 'Musterlisten' moeten worden vastgesteld. Schrijver
wijst op de moeilijkheid zo niet onmogelijkheid om de 'Doppel- und Mehrfach-
überlieferung' bij de verschillende organen te vernietigen. Men kent de 'Informa-
tionskette' slechts in bepaalde gevallen. Bovendien gaat het niet om vermenigvul
diging zonder meer, maar ook om vermenigvuldiging van de informatie en het is
vrijwel onmogelijk de toegevoegde informatie bij de verschillende instanties te Ieren
kennen. Aan het adres van diegenen die bang zijn voor te radicale vernietiging zegt
de schrijver, dat het nooit een 'Forderung der Geschichtswissenschaft gewesen ist,
eine Faktenmassige Vollstandigkeit der Geschichtsschreibung zugrundezulegen'.
Het ideaal is de verhouding te vinden tussen 'Informationsmaximum en Doku-
mentenminimum'
Over deze 'Musterlisten' schrijven Lieselotte Enders, Ingrid Koppelow en Günter
Mtiller in een gemeenschappelijk artikel, Probleme der Bearbeitung von Muster
listen. Deze lijsten worden per onderdeel van het overheidsbestel opgemaakt, zoals
landbouw en voedselvoorziening, gezondheidszorg, post, telegraaf en telefoon enz.
Alle archiefvormende instanties binnen zo'n onderdeel worden op de lijst geplaatst
en naar hun belangrijkheid in drie categorieën verdeeld. De omvang van de ar
chieven die gevormd worden kan worden gemeten. Er wordt dan een quote vast
gesteld van hetgeen bewaard moet blijven. Slechts een °/a kan jaarlijks in de
staatsarchieven worden opgenomen. Helemaal duidelijk is mij dit artikel niet ge
worden. Onze eigen vaktaal is niet eens altijd begrijpelijk, Iaat staan die van andere
volken.
De toegestane omvang van de bespreking van deze jaargang laat geen uitvoerig
heid toe. Hoewel er wel meer artikelen de aandacht verdienen wil ik mij beperken
tot de Rationelle Erschliessung des Schriftsgutes der sozialistischen Epoche van
Rudolf Engelhardt en Ulrich Hess. Zij komen tot de conclusie, dat het moeilijk
wordt de 'Provenienz' in volle omvang als principe is handhaven. Steeds meer
wordt het noodzakelijk de stukken niet meer consequent naar de Registraturbild-
ner van hun ontstaan, maar naar hun zakelijke samenhang aan de 'Bestande'
toe te wijzen. 'Bei der wechselvollen strukturgeschichtlichen Entwicklung müssen
die Akten eines Sachzusammenhangs oft über mehrere Registraturbildner hinweg
an einer Stelle zusammengezogen werden.' Ook hiervan is mij de betekenis niet
recht duidelijk geworden. Het lijkt ons ketterij, maar we moeten niet vergeten, dat
onze Oostduitse collega's veel meer met de harde feiten van de ordening van de
moderne archieven geconfronteerd zijn dan wij.
W. J. F.
324]
De registers van de burgerlijke stand van Zuid-Holland
Sinds enige tijd berust op het Algemeen Rijksarchief een gedeelte van de burger
lijke stand van Zuid-Holland over de periode 1883 tot en met 1892.
Daar het nog geruime tijd kan duren voor de gehele burgerlijke stand over dit
tijdvak is overgedragen, is besloten het reeds aanwezige per 1 januari 1971 beschik
baar te stellen voor archiefbezoekers (met uitzondering van enige delen, die eerst
gerestaureerd moeten worden). Het betreft alleen geboorte-, huwelijks- en over-
lijdensregisters. Van de hierna te noemen gemeenten ontbreken echter nog de
volgende delen:
Alblasserdam, geb. 1889, 1892; huw. 1889; 's-Gravendeel, alles 1883, 1886-1892;
Hekelingen, alles 1885-1892; Nieuw Helvoet, alles 1883-1892; Oud Beierland, geb.
1890; Schiebroek, alles 1891, 1892.
Evenmin zijn aanwezig de registers der gemeenten behorende tot het arrondisse
ment 's-Gravenhage en het voormalige arrondissement Leiden, welke registers
verloren zijn gegaan als gevolg van het bombardement van 3 maart 1945, waarbij
het gebouw van de arrondissementsrechtbank te 's-Gravenhage waar al deze regis
ters zich bevonden, werd vernield.
Ook de daarbij behorende tienjaarlijkse tafels zijn overgedragen, met uitzondering
van die der gemeenten:
Charlois, Hekelingen, Hoogvliet, Nieuw Helvoet, Pernis, Poortugaal, Rhoon, Rot
terdam
en vanzelfsprekend ook van de gemeenten uit bovengenoemde arrondissementen.
Gevolg hiervan is, dat de registers van Rotterdam slechts geraapleegd kunnen
worden, wanneer een preciese datum bekend is, daar de burgerlijke stand van deze
gemeente per jaar in ongeveer twintig delen is ingeschreven.
Volledigheids- en gemakshalve volgt thans een lijst van alle ontbrekende geboorte-,
huwelijks- en overlijdensregisters van de burgerlijke stand van Zuid-Holland van
1811 tot 1893 en één van de ontbrekende tienjaarlijkse tafels over hetzelfde tijdvak.
Hoewel de burgerlijke stand officieel in 1811 is ingevoerd, vond voor vele gemeen-
len dit eerst plaats in 1812. Gelet is dan ook steeds op de ontbrekende delen vanaf
üe daadwerkelijke invoering der burgerlijke stand in een gemeente.
[325]
