Wij ontvingen
schreef Niermeyer, dat zijn uitgave een bijdrage wilde zijn tot de kennis van het oor-
kondenwezen der late middeleeuwen, een al te lang verwaarloosd onderdeel van de
diplomatiek, welke opmerking helaas nog steeds geldt. Om de prijs zo laag mogelijk
te houden is deze tweede druk een ongewijzigde herdruk. Dit betekent dat bijvoor
beeld de al te beknopte opschriften boven de teksten, die zich met opzet beperkten
tot het opgeven van datum en oorkonder, niet in uitgebreidere kopregesten konden
worden veranderd, hetgeen Van de Kieft liever had gewild. Ook dr. J. W. Berkel-
bach van der Sprenkel wees indertijd in zijn recensie in het Tijdschrift voor Geschie
denis, deel 55 (1940), p. 312-314, op deze voor de gebruiker onpraktische beknopt
heid, waaraan hij terecht nog de opmerking toevoegde, dat het boek bruikbaarder
zou zijn geweest, als de stukken systematisch waren gerangschikt en niet in chrono
logische volgorde waren geplaatst.
Uit het rijk geschakeerde terrein van de laat-middeleeuwse oorkonden wist Nier
meyer instructieve voorbeelden op te diepen. Hij beperkte zijn keuze territoriaal tot
ongeveer het middeleeuwse diocees Utrecht; het eerste stuk dateert uit het begin van
de tweede helft van de 13de eeuw, in welke periode de voornaamste nieuwe oorkon-
densoorten tot ontwikkeling komen in deze streken: de gerechts-, de officialaats- en
de notariële akte.
Al kon dan aan de inhoud van deze verzameling oorkonden niets worden gewijzigd,
de nieuwe omslag heeft door zijn levendig blauwe kleur de bundel uiterlijk aantrek
kelijker gemaakt.
P. H. J. van der Laan
In 1970 verschenen vier delen in de inventarisreeks van het Rijksarchief in Noord-
Brabant, volgende op de drie uit 1969, die werden vermeld in Nederlands Archieven
blad 1970, blz. 61-62. Wij willen ze hier gaarne aankondigen.
Inventaris van het archief van het Kwartier Peelland 1574-1810 door L. M. Th. L.
Hustinx, Inventarisreeks nr. 4, 's-Hertogenbosch 1970.
Een boeiende geschiedenis van het kwartier of schoutambacht Peelland en zijn func
tionarissen, onder wie de door Mr. A. Roothaerts roman 'Die Verkeerde Weerelii
bekend geworden griffier Otto Theodore de Visschere, die tevens secretaris en lala
schout van de heerlijkheid Deurne was, vormt de inleiding tot deze duidelijke ai
overzichtelijke inventaris, die 371 nummers telt. Genoemde De Visschere maakte in
1647 reeds de eerste inventaris van dit archief, dat bewaard werd in de kerk van Hel
mond, de hoofdplaats van Peelland. In 1799, werd het archief overgebracht naar hel
[142]
Helmondse raadhuis en als gevolg daarvan opgenomen in de in 1873 door de ge
meentearchivaris J. L. F. Donkers Rzn., die tevens rooms-katholiek priester en rec
tor van de Latijnse school was, voltooide voorlopige inventaris van het gemeente
archief van Helmond. In 1885 werd het overgenomen door de toenmalige rijksarchi
varis in Noord-Brabant, Mr. C. C. N. Krom. Later kwamen zowel uit Helmond als
uit andere plaatsen Peetlandse archivalia te voorschijn, die bij het archief werden ge
voegd. In 1940 maakte de heer J. L. van der Gouw als stagiaire aan het Rijksarchief
in Noord-Brabant een begin met de inventarisatie van het archief van Peelland. Hij
tekende toen ook de kaart van dit gebied, die met een afbeelding van de St. Lamber-
tuskerk te Helmond, in de inventaris is gereproduceerdAls bijlagen zijn opgenomen
lijsten van kwartierschouten, stadhouders en griffiers van het kwartier Peelland, als
mede de Constitutie van het kwartier Peelland, genaamd 'Minnelijck Verdragh' van
14 april 1694.
Inventarissen van de archieven der hypotheekbewaarders te Breda, Eindhoven en
s-Hertogenbosch door Drs. J. A. ten Cate en Drs. E. H. Korvezee, Inventarisreeks
nr. 5, 's-Hertogenbosch 1970.
Krachtens het Koninklijk Besluit van 21 oktober 1957 nr. 18 moeten de archieven
van de hypotheekbewaarders uit het tijdvak 1811-september 1838 in de rijksarchief
bewaarplaatsen worden bewaard. Dientengevolge werden de archieven van de hypo
theekbewaarders te 's-Hertogenbosch, Eindhoven en Breda uit die periode in 1958,
1968 en 1969 overgebracht naar het Rijksarchief in Noord-Brabant. Het archief van
de Bossche hypotheekbewaarders werd vóór de overdracht van de andere Noord-
Brabantse hypotheekbewaardersarchieven beschreven door mejuffrouw Drs. E. H.
Korvezee. Zij beschreef na de agenda's eerst de over- en inschrijvingsregisters en
daarna de repertoria en indices. De overschrijvingsregisters worden namelijk meer
geraadpleegd dan de eigenlijke hypotheekregisters, omdat er vooralsnog meer be
langstelling bestaat voor perceelsgeschiedenissen dan voor de functie van de hypo
theek. Drs. J. A. ten Cate heeft bij de beschrijving van de archieven van de Eindho-
vense en Bredase hypotheekbewaarders dezelfde volgorde in acht genomen. Van het
kantoor Breda werden ook overgedragen een register van schenking van onroerende
goederen, twee registers van aankondiging van beslaglegging en twee registers van
beslaglegging op onroerende goederen, terwijl van het kantoor Eindhoven plaatse
lijke naamlijsten en bijlagen werden overgenomen. Ten einde de raadpleging te ver
gemakkelijken werd bij de inventarissen een lijst opgenomen van de Noord-Brabant-
se gemeenten, met vermelding van het arrondissement waartoe ze in het tijdvak
1811-1838 behoorden.
Inventaris van het archief van de tienden van Moergestel 1618-1858 waarin opge
nomen een fragment van het familiearchief De la Torre 1608-1684 door J. Vriens,
Inventarisreeks nr. 6, 's-Hertogenbosch 1970.
Deze uitgave, die mede dank zij een bijdrage van het gemeentebestuur van Moer-
[143]
