Berichten
staatsarchief te Posen in 1969 somt Cz. Skopowski de belangrijkste bestanddelen
van dat archief op. H. Rappaport behandelt de in 1964 door de Sovjet-Unie
aan Polen geschonken archieven van de Russische gouverneur-generaal van War
schau, 1897-1917. H. Zajacowa wijdde aandacht aan de mijn-arbitrage com
missie in Wieliczka, district Krakau, 1786-1855. Spoedig na de eerste verdeling
van Polen in 1773 kwamen de zoutmijnen onder Oostenrijks beheer en de arbi
trage commissie werd een mijn-administratiekantoor. Tenslotte traditiegetrouw
twee studies over buitenlandse archieven: van S. Nawrocki over het Zweedse ar
chiefwezen en van S. K. Kuczynski over het historische museum van het Public
Record Office in Londen.
Archiefkroniek, boekbesprekingen, overzicht van buitenlandse archieftijdschrif
ten en een index op de vijftig afleveringen van Archeion besluiten dit jubileum
nummer.
J.H. v.d.HO
Archivum
Archivum XV, 1965, verschenen in 1969, geeft een overzicht van de inhoud van
bijna honderd archiefbewaarplaatsen in 26 landen. Van elk archief wordt iets
verteld over de geschiedenis en de indeling van het depot, over de belangrijke
archieffondsen en over de stukken, die in het bijzonder op het buitenland betrek
king hebben. Aanwijzingen voor het gebruik van archieven en hulpmiddelen en
een korte bibliografie besluiten ieder overzicht. Voor Nederland werkte mee col
lega G. J. W. de Jongh van het Algemeen Rijksarchief. In zes en een halve blad
zijde kunnen buitenlanders gewaar worden wat er op Bleyenburg 7 en eventueel
in Schaarsbergen van hun gading te vinden is. België is het enige land waarvan
behalve het Algemeen Rijksarchief ook de rijksarchieven in de provincies zijn op
genomen. Dit is gebeurd omdat sommige van die archieven van zo recente datum
zijn, dat zij nog niet in het Annuaire international des Archives van 1955 en het
supplement van 1959 waren opgenomen. Hoewel het overzicht gericht is op die
archieven, die voor buitenlanders belangrijk materiaal bevatten en zo het inter
nationaal historisch onderzoek wil bevorderen, moesten, zoals in het voor
woord door Robert-Henri Bautier wordt opgemerkt, gemeentearchieven buiten be
schouwing worden gelaten. Dat verklaart de afwezigheid van o.a. Amsterdam,
waar door de Gemeentelijke Archiefdienst jaarlijks enige honderden schriftelijke
verzoeken om inlichtingen uit het buitenland worden behandeld en buitenlandse
bezoekers geen uitzondering zijn.
J.H. v. d. HO
[106]
Gemeente- en waterschapsarchieven
Alkmaar. Het jaarverslag over 1968 meldt een tweetal voor de archiefdienst in
grijpende veranderingen, t.w. de m.iv. 1 maart tot stand gebrachte scheiding tus
sen archief en stedelijk museum en het afscheid van archivaris Th. P. H. Wortel
op 30 augustus.1 De heer Wortel beëindigde nog juist voor zijn pensionering de
ordening van het archief van het Provenhuis Paling en Van Foreest, waarvan de
inventaris eerlang in druk zal verschijnen.2 Op 13 juni werd W. A. Fasel, streek
archivaris te Oisterwijk, m.i.v. 1 september tot gemeente-archivaris van Alkmaar
benoemd. De adjunct-archivaris mr. J. H. Rombach kwam vrijwel gereed met de
inventarisatie van het archief van het Burgerweeshuis. Bijzondere vermelding ver
dient de overdracht van ongeveer vijftig kisten met in verband met de verbouwing
van het stadhuis op de secretarie-afdelingen verzamelde archiefstukken. Hierdoor
is het secretarie-archief tot aan de invoering van het registratuurstelsel thans ge
heel onder beheer van de gemeentearchivaris gesteld. Het aantal archiefbezoekers
bedroeg 287 (v.j. 274), die 1060 (v.j. 1068) bezoeken brachten.
Amsterdam. In de loop van 1968 verrees het betonskelet van de nieuwe werk-
vleugel aan het gebouw Amsteldijk en het afwerken van de gevels was aan het
einde van het jaar reeds ver gevorderd. De restauratie en nieuwe inrichting van
het oude gebouwencomplex werden voorbereid. De goede voortgang van de
bouwwerkzaamheden aan de Amsteldijk leidde ertoe, dat het gebouw Herenmarkt
12 ontruimd kon worden. Het was in 1923 in gebruik genomen als tijdelijke be
waarplaats voor de secretariearchieven van na 1813, die wegens de verbouwing
van het stadhuis dakloos dreigden te worden; een tijdelijkheid, die mede ten ge
volge van de ongunst der tijden bijna een halve eeuw heeft moeten voortduren.
Nochthans heeft het gebouw al die jaren met al zijn onvolkomenheden onmisbare
diensten bewezen, al moet men dankbaar zijn, dat de aperte brandgevaarlijkheid
en de krakende vloeren nimmer tot een catastrofe hebben geleid en al moest het
personeel er onder primitieve omstandigheden zijn taak verrichten. De ontruiming
van het gebouw Herenmarkt zou evenwel nog niet uitvoerbaar zijn geweest zon
der uitbreiding van de bergruimte in het gebouw Ceres aan de Nieuwe Prinsen
gracht omdat het archiefdepot aan de Amsteldijk in afwachting van de restaura
tie van het oude gedeelte geen archieven meer kan opnemen.
De in voorgaande jaren geconstateerde gestadige groei van de werkzaamheden
en bemoeiingen van de Archiefdienst zette zich onverminderd voort. Dit ver
schijnsel zal zich naar verwachting nog verder openbaren, nu de Archiefwet 1962
1 Zie Ned. Archievenblad 1968, blz. 152.
2 Inmiddels gebeurd, zie hiervóór, blz. 96-97.
[107]
