worden stopgezet. Door de hoeveelheid van de nog te bewerken beschadigde
archivalia en het toenemende verval van bepaalde veel gebruikte delen is het niet
mogelijk de achterstand in te halen. Daar het zeer ongewenst is deze toestand te
doen voortduren en de verpulverde stukken aan de onderzoekers niet in handen
gegeven kunnen worden, zal uitbreiding van het personeel der binderij nodig
zijn (Arnhem). De archieven, die op deze zolder zijn opgesteld hebben zeer
te lijden van stof en vuil, dat tussen de dakpannen door naar binnen komt
(Haarlem). Echter stagneerde de ingebruikname, daar de gelden benodigd voor
de inrichting van vier vertrekken nog niet beschikbaar waren (Utrecht). De
geringe ruimte liet niet toe op grote schaal een aanwinsten-politiek te bedrijven
(Leeuwarden). De goten werden zo goed mogelijk hersteld; de Rijksgebouwen
dienst bleek niet meer over gelden te beschikken voor een totale vernieuwing.
De noodzakelijke verbetering van de fotokelder werd toegestaan, maar de uit
voering kwam niet tot stand wegens bezuiniging op de uitgaven van de Rijks
gebouwendienst (Groningen). -Aan het leien dak, dat nog steeds aanleiding
tot lekkages geeft, werden wederom een aantal reparaties verricht: een door de
Rijksgebouwendienst in het uitzicht gestelde algemene revisie bleef uit (Assen).
Nu de positieve: Een opmerkelijk succes werd geboekt met een portret in privé
bezit van de hand van Guillaume de Spinny, dat volgens overlevering Pieter Both,
raadpensionaris van Holland zou voorstellen.
Op goede gronden kan de geportretteerde geïdentificeerd worden als mr. Adriaen
Bodt,, griffier van het Hof van Holland van 1766 tot 1795. Een advies aan
het gemeentebestuur van Vlijmen leidde tot de herontdekking van het zegel van
schepenen van Vlijmen, dat als prototype van het huidige gemeentewapen mag
worden beschouwd (A.R.A.). Aan het Institutum Judaicum Delitzchianum te
Münster werden 14e eeuwse gegevens over Westfaalse Joden verstrekt. Prof. dr.
W. Hanisch te Vechta ontving teksten van oorkonden van koning Wenzel (1378
1400) voor de Regesta Imperii' (Arnhem). Vanwege de Stichting Rijnmond-
Noordzeekanaal werd een onderzoek ingesteld naar het begin van de aanleg van
het Noordzeekanaal in 1865 en, daarmee in verband staande, naar de ontwikke
ling van IJmuiden (Haarlem). De Groninger Culturele Gemeenschap pro
beert in samenwerking met het rijks- en het gemeentearchief en de Regionale
Omroep Noord en Ooost het onderwijs in de streekgeschiedenis op gang te bren
gen. Als gewoonlijk gaf prof. Van Winter wederom enige colleges op het rijks
archief. Ook buiten het onderwijs bleef het rijksarchief zijn taak als adviesbureau
voor de plaatselijke geschiedenis vervullen. Met name werd veelvuldig een beroep
gedaan op de heraldieke kennis van de heer Pathuis voor de restauratie van ker
ken en de zich daarin bevindende rouwborden (Groningen). De burgemeester
van Gieten ontving, in verband met het gereedkomen van de restauratie, ge
gevens over de geschiedenis van de molen in het hoofddorp van zijn gemeente.
Aan een groep studenten, die zich in de zomermaanden onder auspiciën van het
Instituut voor culturele antropologie en sociologie der niet-westerse volken van de
Rijksuniversiteit te Leiden op de hoogte kwam stellen van de samenleving in
kleine agrarische gemeenschappen, werden, zowel mondeling als schriftelijk, in-
lichtingen over het marktwezen en, aan de hand van oude kaarten, over het vroe
gere dorps- en landschapsbeeld in Zuid-Drenthe verstrekt. Assen). Ook in de
loop van dit jaar werd weer een 100-tal belangstellenden in verschillende groepen
in het rijksarchief ontvangen en rondgeleid, waarbij een kleine tot dit doel in
gerichte expositie van interessante stukken uit onze bewaarplaats werd bezichtigd
(Maastricht).
Het positieve is gevarieerder uitgevallen dan het negatieve, de mogelijkheid tot
keuze was gelukkig ook groter. Maar dat ontneemt niet het dwingend karakter
aan de vraag of de mensen, die historische kwesties oplossen van 1378 tot 1865,
om twee in de vorige alinea genoemde jaren aan te halen, maar ook van daarvoor
en daarna, met het materiaal waaruit zij hun kennis putten, niet beter gehuisvest
en van hulpmiddelen voorzien moeten worden.
Ten slotte nog iets over het bezoek aan de rijksarchieven, al weten wij met de
voorzitter van de in de aanvang vermelde bijeenkomst van rijksarchivarissen, dat
het aantal bezoeken niet bepalend is voor de kwaliteit van het werk, dat van de
archiefambtenaren wordt gevergd, en dat die kwaliteit stellig hoger ligt dan bij
het werk, dat bibliotheekambtenaren voor hun bezoekers verrichten. Het A.R.A.
werd bezocht door 1781 personen, die 14275 bezoeken brachten. Het rijksarchief
te Groningen noteerde ook nu weer het grootste aantal bezoeken van de archieven
in de provincie: 5200, gebracht door 470 personen. Noord-Holland hield het
grootste aantal bezoekers, 729 met 3132 bezoeken. Zeeland hield het geringste
aantal bezoeken,1 580 gebracht door 241 personen, net iets meer dan Drente, dat
238 bezoekers noteerde met 941 bezoeken. Limburg had 308 bezoekers met 2609
bezoeken, Overijssel 334 met 1612, Gelderland 506 met 2473, Noord-Brabant
554 met 2255 en Utrecht 557 bezoekers met 2291 bezoeken. Voor Friesland
werden ook in 1965 geen cijfers opgegeven.
J. H. v. d. HO.
Pyttersen's Nederlandse Almanak 1967, Van der Garde N.V. Zaltbommel.
De 66ste jaargang van deze Almanak brengt weer allerlei verbeteringen en aan
vullingen, die in het Voorwoord worden aangeduid. Bij het doorbladeren ziet men
hoe rijk de inhoud is. Weten b.v. de archivarissen, die in de praktijk zo vaak
met oud en moeilijk schrift te maken hebben, dat er een Stichting ter verbetering
van het handschrift bestaat? Uiteraard peilt de recensent met zijn steekproeven
de rubrieken waarin hij het beste thuis is. Hij ziet dan, dat collega Werkman be
halve rijksarchivaris in Drenthe ook rijksarchivaris is in Limburg, zij het dan
ook op de tweede plaats. Hij verbaast zich hoe schaars het gemeentearchief van
Amsterdam met personeel bedeeld is en ontdekt, dat de inspecteur van Overijssel
op de Sassenpoort zetelt.
Wat zijn eigen gewest betreft constateert hij het ontbreken van bloeiende vereni-
1 In verband met de verhuizing was de studiezaal van 23 september tot 20 december
voor het publiek gesloten.
235
[234]
