documentatie werd enigszins gewijzigd afgedrukt in het Archievenblad van dat
jaar op de bladzijden 137-1495. Het archief werd bezocht door 1233 (v. j. 967)
personen, die 2386 (v. j. 2233) bezoeken brachten. Bijzonder veel belangstelling
trok de tentoonstelling 'De tram in het Rotterdam-van-toen' (60 jaar elektrische
tram), die onder auspiciën van de Nederlandsche vereeniging van belangstellenden
in het spoor- en tramwegwezen van 17 september tot 10 oktober werd gehouden
in de expositiezalen van het gemeentearchief en door ongeveer 6100 personen werd
bezocht. Het welslagen van deze expositie, aan de inrichting waarvan door de ar
chiefdienst ruimschoots medewerking werd verleend, was mede te danken aan het
feit, dat de jubilerende R.E.T. door de oudste elektrische tram een extra-dienst
liet onderhouden tussen het Centraal station en het gemeentearchief (fraaie foto
daarvan op blz. 16 van het verslag).
Dr. M. P. van Buijtenen begint zijn eerste verslag als inspecteur der gemeente- en
waterschapsarchieven in de provincie Utrecht, dat loopt over het tweede halfjaar
van 1963 en over 19641, met een inleiding, waarin hij erop wijst, dat binnen een
redelijke termijn haast overal aan de eis van brandvrije archiefbewaarplaatsen vol
daan zal kunnen zijn. Daarnaast verdient de toegankelijkheid van de archieven nu
alle aandacht. Aan de inventarisatie van de bescheiden van vóór 1813 is in de
provincie Utrecht veel gedaan2). Aan de ordening en beschrijving van de archi
valia uit de periode tussen 1813 en de invoering van het registratuurstelsel op de
secretarieën moet echter nog veel aandacht besteed worden. Dan zal de admini
stratie terug kunnen grijpen op haar eigen archief en niet haar rechten verzitten
of overgaan tot aankoop van zaken en rechten, waarvan zij reeds eeuwen lang
eigenares was. In een later stadium kunnen die geordende archieven dan ook ge
bruikt worden bij de benadering van wetenschappelijke vraagstukken, waarmede
tegenwoordig veelvuldiger dan vroeger archiefonderzoek is gemoeid. Uitbreiding
van het instituut van het streekarchivariaat zou daarbij zeker gewenst zijn. Ver
heugend is de bij de meeste gemeenten bestaande belangstelling voor het aan
leggen van een topografische collectie.
5 Op blz. 183-191 van dezelfde jaargang werd grotendeels opgenomen de bijlage van
het vorige jaarverslag, t.w. de uiteenzetting van drs. Renting over de taak van de ge
meentearchivaris. Voor het Tweede Documentatiecongres het Eerste werd op 24 ok
tober 1963 gehouden, zie Ned. Archievenblad 1963 blz. 75 en het door prof. dr.
E. W. Hofstee, mr. N. H. Muller, ir. D. J. Maltha en drs. R. A. D. Renting gesprokene
kan verder worden verwezen naar de NIDER-publikatie nr. 48 UDC 061.3. 053.7
'1965': 002 35, 's-Gravenhage 1966.
1 Het laatste verslag van dr. A. J. van de Ven omvatte ook IJ jaar, zie Verslagen
omtrent 's Rijks oude archieven 1962, blz. 105.
2 Schrijver verwijst voor een overzicht van de wijze waarop rijk, provincie, gemeenten
en waterschappen ten dezen samenwerkten naar de instructieve bijdrage van de streek
archivaris Zuid-West Utrecht in diens jaarverslag over 1963, zie Ned. Archievenblad
1965, blz. 72.
[84]
Uit de berichten over de gemeenten afzonderlijk noteren we, dat Amersfoort in
een situatie verkeert, omgekeerd aan die van vele andere gemeenten. Door de
aanwezigheid van een geemeentearchivaris is de zorg voor de archieven voldoende
gewaarborgd, maar een goed geoutilleerde archiefbewaarplaats blijft voorlopig
ontbreken. In Breukelen kwam in de tuin van Boom en Bosch een vrijliggende
ondergrondse betonnen kluis voor de archieven tot stand en werden de archieven
van de voormalige gemeenten Breukelen-Nijenrode en Breukelen-St. Pieters door
de registrator geïnventariseerd. Rhenen bezit een uitstekende kluis en een vakkun
dig georden oud- en nieuw archief. Op basis van de in de kluis der gemeente
Leusden aanwezige archivalia van de gerechten Leusden, Leusbroek, Hamersveld,
Snorrenhoef en Donkelaar werd een Leidse doctoraal scriptie geschreven.
De archiefinspectie in Zeeland verhuisde in 1965 met het rijksarchief naar het
nieuwe adres: Sint Pieterstraat 38 te Middelburg. Verschillende gemeente- en
waterschapsbesturen toonden oog te hebben voor het grote belang van deskundige
archiefverzorging. Hoe verheugend dit verschijnsel op zichzelf ook is, de inspectie
ziet zich ten aanzien hiervan voor een moeilijkheid geplaatst, doordat de vraag
naar opgeleide krachten op het ogenblik het aanbod verre overtreft. Axel en Hulst
zullen in de nabije toekomst een gemeenschappelijke archivaris hebben, die zich
op zijn taak voorbereidt door als examenstuk het gemeentearchief van Sint Jan
steen te inventariseren. De inventaris van het oudste deel van het interessante ge
meentearchief van Terneuzen, die mej. A. J. van Heiningen ten rijksarchieve be
werkte, werd door de gemeente in gecyclostyleerde vorm uitgegeven. Zij omvat
twee afdelingen, t.w. het archief van de magistraat van stad en ambacht van Ter-
neuzen 1584-1796 en dat van het plaatselijk bestuur in de Franse tijd
Bij de herbouw van het Middelburgse stadhuis is, bij gebreke van oud-archief,
met in een doelmatige archiefbewaarplaats voorzien. In een kluis op de afdeling
burgerlijke stand en bevolking bevindt zich het weinige, dat de catastrofe over
leefd heeft, t.w. de registers van de burgerlijke stand sinds 1811 en die van de
bevolking sinds 1900. Twee andere bewaarplaatsen zijn voor ongeveer de helft
gevuld met archivalia van na 1940. Besprekingen werden gevoerd om tot een aan
de wettelijke eisen voldoende archiefbewaarplaats te komen.
M.i.v. 1 januari 1965 werden tientallen polders en waterschappen in oostelijk
Zeeuws-Vlaanderen opgenomen in de nieuw gevormde waterschappen Axeler Am
bacht, De Verenigde Braakmanpolders en Hulster Ambacht. De inspecteur be
sprak met de dijkgraven de problemen van berging en ordening van de overgeno
men polderarchieven. Alle in westelijk Zeeuws-Vlaanderen gelegen polders zijn
thans geconcentreerd in het waterschap Het Vrije van Sluis.
Familiearchieven
Op de in Nederlands Archievenblad 1965, blz. 50, afgedrukte circulaire van de
Algemene Rijksarchivaris kwamen tot april 1966 ruim 600 antwoorden binnen
Aan de hand daarvan bezocht mevrouw E. P. Polak-de Booy vele particulieren
[85]
