en afremmen met LGS52-band, die het sterkst is. De binnengekomen opnamen
worden afgeluisterd, eventueel gecoupeerd, van een gesproken titelstrook voor
zien, gecopieerd en, zoveel mogelijk samengevoegd op 18 cm haspels, opgeborgen
in speciaal op maat gemaakte kasten in de kelder, waar het koel en droog genoeg
is. De technische verwerking vereist accuratesse en een normale kennis en vaar
digheid inzake recorders.
De administratie begint al direct bij het afluisteren. Notities over de inhoud de
tijdsduur en de lengte (via de teller) van ieder onderwerp worden overgenomen
op een soort stamkaart. De banden worden genummerd in volgorde van binnen
komst. Dit nummer verschijnt ook op de stamkaart en is tevens standnummer De
stamkaart bevat alle gegevens: de technische, een summiere inhoud, namen der
sprekers, bij muziek titel en componist, gedeelde en totale tijdsduur en tellerstan
den, datum, bron van herkomst, controlebeurten, enz. Een alfabetische persoons
namen-catalogus en een systematische klapper verwijzen in principe uitsluitend
naar het nummer van de betreffende stamkaart. Terwille van het gemak wordt
echter na het nummer een korte aanduiding gezet, bijv. achter 125 op de kaart van
oud-burgemeester Van Walsum: herdenking Prinses Wilhelmina. In zijn ambts
periode ontbrak de burgemeester zelden bij evenementen, hij spreekt dan ook op
69 banden. Bovendien weet men nooit of een student aan de Hogeschool later
bankdirecteur of minister wordt; al komt hij nu nog maar een keer bij ons voor
over tien jaar wellicht vele malen. Specifieke geluiden zoals stoomfluiten, een
scheepsbel die acht slagen slaat, een tingelende tram in de bocht, heien worden
eveneens genoteerd en in de catalogus opgenomen met het oog op eventuele mon-
tages.
Voor de grammofoonplaten is een THORENS TD124 aangeschaft. De admini
stratie van de platen omvat: een nummercatalogus stamkaart- en standnum
mer) per formaat, een catalogus ingedeeld naar titel van de plaat of serie com
ponisten en tekstschrijvers, titels der uitgevoerde werken en uitvoerenden' geal
fabetiseerd binnen ieder onderwerp. Steeds verwijst weer, als bij de banden het
nummer naar de stamkaart.
Een en ander werkt heel vlug en de tijd die de copiëring vergt kan men benut
ten door de administratie te doen. Vanzelfsprekend zijn er wel eens opnamen
waarvan men alle gegevens uit krantenverslagen moet opsporen.
De functie van het geluidsarchief zal de toekomst eens uitwijzen. Tot nu toe heb
ben wij twee montages gemaakt, een bij het afscheid van burgemeester Van Wal
sum en een ter begeleiding van een eigen tentoonstelling: met toestemming van
etrokkenen enige copieen van stemmen gemaakt voor familieleden elders in de
wereld en wel eens een band geleverd waarnaar een grammofoonplaat werd ge
perst, maar vooralsnog ligt het niet in de bedoeling met ons geluid naar buiten
op te treden. Misschien wordt het ook pas na jaren belangrijk; deed de stem van
Churchill u iets m de oorlog, hoe fantastisch is het dat deze unieke stem nu en
m engte van dagen nog kan weerklinken; u kunt zijn veelal geestige uitspraken
lezen maar zonder zijn stem te horen zijn ze immers maar de helft waard. Wij
[48]
herkennen mensen dikwijls aan hun stem, de partituur komt tot leven door de
instrumenten, sprak Jan Prins over geuren, ook geluiden kunnen typerend zijn
voor een stad.
Waarom dus 'geluid' in het gemeentearchief van Rotterdam?
Omdat het leven ondenkbaar is zonder geluiden. Omdat, wat in het archief ligt
uit vroeger tijden, nu te onzen dienste staat; opdat wat wij nu vastleggen eens ten
dienste zal staan van komende geslachten.
A. J. Spijkman-Visser
[49]
